Trung Quốc mở đại bản doanh mới
Trong nhiều thế kỷ, Trieste - thành phố cảng quốc tế ở phía bắc bờ biển Adriatic Italia đóng vai trò như một trung tâm địa lý giữa các đế chế. Tuy nhiên, trong gần 70 năm về sau, vị trí ngôi sao địa chính trị của Trieste đã phai nhạt và bị hỗn tạp với nhiều nền văn hóa Trung Âu khác nhau khiến nó mất đi vẻ đặc sắc vốn có.
Nhưng hiện nay do sự trỗi dậy của Trung Quốc, Trieste dường như đã sẵn sàng trở lại vị trí trung tâm của thế giới.
Tuần này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tới Roma để thăm chính thức Italia cấp nhà nước. Nước này dự kiến sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trong khối G7 tham gia vào sáng kiến Vành đai và con đường của Trung Quốc.
Điều này sẽ mang một ý nghĩa tượng trưng vô cùng nổi bật - một Trung Quốc lớn mạnh đã phá vỡ liên minh kinh tế từng thống trị thế giới và giáng một đòn nặng nề đối với chính quyền Tổng thống Donald Trump - vốn chỉ trích sáng kiến sáng kiến Vành đai và con đường, The New York Times nhận định.
Đối với Italia, thỏa thuận này sẽ mở cửa cho các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng của Trung Quốc, đặc biệt tại các cảng như Trieste. Các quan chức ở đây cho biết, họ hy vọng các tập đoàn được chính phủ Bắc Kinh ủng hộ như Công ty Xây dựng giao thông Trung Quốc, sẽ đưa ra gói đấu thầu trị giá hàng trăm triệu euro cho các dự án xây dựng.
Công việc xây dựng đang được tiến hành tại cảng Trieste. Ảnh: NYT
Đối với Trung Quốc, việc có một chỗ đứng vững chắc tại một cảng biển lịch sử ở châu Âu sẽ mang lại điều kiện hải quan thuận lợi, đẩy nhanh các tuyến thương mại đến trung tâm châu Âu và tạo điều kiện cho việc vận chuyển hàng hóa trực tiếp đến EU bằng đường sắt.
"Về cơ bản, những gì đang xảy ra hiện nay có nghĩa là cảng Trieste đang trở lại vai trò của trung tâm giao thương châu Âu mà nó từng giữ trong thời kỳ đế chế Áo-Hung", Zeno Dagosti, Giám đốc Cảng vụ thành phố Trieste nói.
Ông cũng tiết lộ với NYT rằng, văn phòng của ông đã có rất nhiều quà tặng từ phái đoàn Trung Quốc và một cuốn sách về quan hệ văn hóa Âu - Trung.
Đi bộ ở Trieste có thể thấy thành phố đã sẵn sàng mở cửa cho Trung Quốc. Khách du lịch Trung Quốc mua cà phê Illy - đồ uống mang tính biểu tượng của thành phố và sử dụng điện thoại di động Huawei để chụp quán cà phê Caffè Degli Specchi thanh lịch. Một tàu du lịch hoàn toàn mới - dành cho khách du lịch Trung Quốc được chế tạo tại một nhà máy gần đó - đã cập cảng tại trung tâm thành phố, với lộ trình đi dọc theo tuyến đường hướng tới Viễn Đông - Marco Polo.
Đáng chú ý nhất là các công nhân xây dựng mặc thiết bị lặn đang xây dựng bến tàu mới ở khu vực lân cận, dự kiến sẽ trở thành đại bản doanh của Trung Quốc tại cảng công nghiệp này.
Italia bị kẹt giữa hai ông lớn
Theo NYT, trong những năm sau Thế chiến thứ II, Mỹ đã có một ảnh hưởng lớn ở Trieste. Washington hiện đang cố gắng ngăn Italia đạt được thỏa thuận với Trung Quốc nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công. Mỹ cũng gọi "Sáng kiến Vành đai và Con đường" là mối đe dọa kinh tế và quân sự tiềm tàng.
Các quốc gia thành viên khác của EU như Pháp và Đức đồng loạt bày tỏ sự lo lắng về thỏa thuận này với Trung Quốc.
Tuy nhiên, những người ủng hộ ở Italia không tỏ ra lo lắng bởi những ý kiến phản đối xuất hiện là do một bộ phận cho rằng, Trieste sẽ giành mất cơ hội kinh doanh của các cảng khác như Genova và Palermo.
Quảng trường chính của thành phố Trieste. Tham gia vào sáng kiến Vành đai và con đường, Italia sẽ mở ra nhiều hướng đầu tư cơ sở hạ tầng cho Trung Quốc. Ảnh: NYT
Nhiều ý kiến cho hay, phát luật Italia không cho phép tiến hành các khoản đầu tư tương tự hoặc Trung Quốc sẽ tạo ra "bẫy nợ" tại nước này.
Michele Geraci, Bộ trưởng phát triển kinh tế Italia đang đàm phán với Bắc Kinh cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng, các tàu chở hàng của Trung Quốc chỉ có mục đích rút ngắn thời gian tới thị trường Trung Âu khi xuất phát từ Trung Quốc hoặc kênh đào Suez mà thôi.
"Trieste đã đáp ứng được yêu cầu này", ông nói.
Giới chức Italia nói rằng, các đối tác Mỹ ban đầu dường như không quan tâm đến thỏa thuận này. Phó thủ tướng Italia Luigi Di Maio đã đến thăm Trung Quốc nhiều lần trong những tháng gần đây và gần như đã ký một thỏa thuận trong chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 11 năm ngoái.
Sau đó, các nhà ngoại giao Mỹ bắt đầu đưa ra lý do để phản đối nhưng người Italia nói rằng Nhà Trắng dường như không chú ý đến thỏa thuận này tại một cuộc họp cấp cao được tổ chức gần đây tại Washington..
Nhưng trong tháng này, Garrett Marquis, phát ngôn viên của Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John R. Bolton, đã tấn công mạnh mẽ thỏa thuận này trong một bài tweet và một vài cuộc phỏng vấn. Tài khoản Twitter chính thức của Hội đồng Bảo an Quốc gia Mỹ cũng đưa ra lời chỉ trích vào ngày 9/3.
"Việc ủng hộ BRI sẽ cung cấp tính hợp pháp cho phương thức đầu tư săn mồi của Trung Quốc và sẽ không mang lại bất kỳ lợi ích nào cho người dân Italia", dòng tweet Hội đồng Bảo an Quốc gia Mỹ viết.
Ngoài ra, Mỹ cũng đã cố gắng gây áp lực lên lãnh đạo đảng Liên minh dân tộc, một trong những liên minh cầm quyền của Italia. Trong tháng này, các quan chức của chính quyền Tổng thống Trump và cựu quan chức Nhà Trắng Stephen K. Bannon đã gặp gỡ lãnh đạo đảng này.
Một nhà kho ở Trieste. Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Michele Geraci nói rằng các tàu Trung Quốc cần vận chuyển hàng hóa đến thị trường Trung Âu càng sớm càng tốt: "Trieste đã đáp ứng yêu cầu này". Ảnh: NYT
NYT chia sẻ, nhận thức được tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc, các quan chức Mỹ đã thành công hơn trong việc thúc giục Roma tránh sử dụng mạng 5G mới của tập đoàn điện tử Huawei của Trung Quốc. Washington cảnh báo rằng Bắc Kinh có thể sử dụng nó để gây rối và bí mật giám sát hệ thống truyền thông.
Nguồn tin của NYT tiết lộ, Italia gần đây đã loại bỏ tất cả các nội dung liên quan đến kỹ thuật và truyền thông ra khỏi thỏa thuận Vành đai và Con đường với Bắc Kinh.
Tại Trieste, lãnh đạo thành phố cũng đang rất quan tâm đến lợi ích kinh tế của cảng.
Những người ủng hộ cho biết, nếu thỏa thuận được thông qua, họ hy vọng lao động địa phương sẽ được thuê để lắp ráp hàng hóa nhập khẩu trước khi chúng được đưa lên tàu hỏa vận chuyển đến các vùng đất khác ở châu Âu hoặc trở về Trung Quốc bằng đường biển.
Nếu khối lượng công việc hoặc các bộ phận được sử dụng đáp ứng yêu cầu hải quan thì những sản phẩm đó có thể được dán nhãn "Made in Italia".
Nhưng một số lãnh đạo doanh nghiệp nói rằng việc chấp nhận hoàn toàn dự án Vành đai và Con đường sẽ mang lại rủi ro và có thể làm phức tạp các nỗ lực mang lại khoản đầu tư khác cho Trieste.
Vittorio Petrucco, chủ tịch của công ty xây dựng ICOP nói rằng ông và một cựu cố vấn của Microsoft tại Trieste đã bắt đầu "khám phá giấc mơ" về việc xây dựng một trung tâm dữ liệu dưới nước.
"Tôi thích nhìn về phía Tây hơn là phía Đông", Petrucco nói về dự án của mình. Theo kế hoạch, dự án nằm ở thượng nguồn của bến cảng - dự kiến sẽ được Trung Quốc sử dụng - gần một nhà máy thép cũ.
Ông cũng nói rằng cả hai dự án phải mất nhiều năm để hoàn thành và ông lo ngại rằng tất cả sự phản đối và tranh cãi xung quanh thỏa thuận "Vành đai và Con đường" của Mỹ sẽ làm ảnh hưởng tới đề xuất của ông.
"Điều này thật đáng tiếc," ông nói, "Nhưng tôi không thể làm gì với nó."
Thị trưởng thành phố Trieste, ông Roberto Dipiazza nói rằng, Mỹ có thể cản trở được thỏa thuận nếu họ thực sự muốn. Ông cũng cho biết, thành phố ông sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc nhưng Bắc Kinh sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn từ cảng nước sâu, ưu đãi thuế quan và bãi vận chuyển hàng hóa đường sắt ở đây.
"Chúng tôi sẽ tìm thấy một điều khoản mà Trung Quốc và Mỹ đều nhất trí", ông nói và khoe chiếc mũ bóng chày có chữ ký của Tổng thống Trump và với dòng chữ "Make America Great Again" (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) - một món quà mà ông đã được nhận. Ông chỉ ra rằng Italia đã "bị kẹt ở giữa".
Một số chính trị gia bảo thủ nhất ở Trieste tin rằng, lập trường này sẽ khiến Roma bị tổn hại.
Giulio Camber, một nhà lập pháp kỳ cựu, cố vấn chính trị cho chính quyền thành phố Trieste, nói rằng Trung Quốc đang đứng đằng sau nhiều doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ - những đối tác đang xuất khẩu hàng hóa qua cảng biển này.
Trung Quốc sẽ chiếm những lợi thế của Italia giống cách họ đã từng làm với người Hy Lạp, ông này cáo buộc và dự đoán Bắc Kinh sẽ dễ dàng "lấy lòng" các quan chức ở Roma.
"Điều này giống như việc một nhà vô địch thế giới chơi cờ với những đối thủ nghiệp dư ở quán Caffè Degli Specchi", ông nói, "Anh sẽ không thể tưởng tượng ra được kỳ thủ giỏi nhất thế giới sẽ ra những chiêu gì".