Hôm qua (5/5), Iran tuyên bố sẽ không đàm phán với Mỹ dưới áp lực các biện pháp trừng phạt. Trong khi đó phía Mỹ cũng tuyên bố sẽ triển khai một nhóm tấn công tàu sân bay và một phi đội máy bay ném bom tới Trung Đông nhằm đối phó với Iran. Đây là những động thái mới nhất trong hàng loạt diễn biến liên quan đến sự đối đầu giữa chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump với Iran trong những tuần gần đây.
Bộ trưởng Nội vụ Iran Abdolreza Rahmani Fazli cho rằng, Mỹ đã sử dụng chiến thuật "gây sức ép kinh tế hà khắc", bao gồm kiềm chế hoạt động bán dầu mỏ của Iran và giảm sản lượng xuất khẩu dầu thô của nước này về mức 0. Trong bối cảnh đó, Iran sẽ không đàm phán với Mỹ nữa. Ông khẳng định, Iran sẽ tăng cường sức đề kháng và chống lại Mỹ. Tuy vậy, quan chức này vẫn để ngỏ khả năng đàm phán nếu Mỹ quay trở lại thỏa thuận hạt nhân.
Cùng ngày, một quan chức khác của Iran là Thứ trưởng Bộ dầu mỏ Amir Hossein Zamaninia tuyên bố đã huy động tất cả các nguồn lực của mình để bán dầu ra “thị trường xám" nhằm tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Thị trường xám hay chợ xám, là thuật ngữ kinh tế chỉ các hoạt động trao đổi hàng hóa một cách hợp pháp nhưng không chính thức, không được ủy quyền và ngoài mong muốn của nhà sản xuất ra các hàng hóa đó hoặc ngoài ý muốn của cơ quan nhà nước điều tiết thị trường.
Theo ông Zamaninia, đây không phải là hình thức buôn lậu, mà là cách phản ứng với các biện pháp trừng phạt mà Iran không coi là công bằng hoặc hợp pháp.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani trong tuyên bố mới nhất vào hôm qua (5/5) cũng khẳng định, quốc gia này cần xử lý các lệnh trừng phạt của Mỹ bằng việc duy trì xuất khẩu dầu và các lĩnh vực khác."Chúng ta nên tăng sản lượng và tăng xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ và phi dầu mỏ. Điều này nhằm chống lại âm mưu của Mỹ chống lại việc bán dầu của chúng ta”, ông Rouhani nói.
Về phía Mỹ, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton thông báo Mỹ sẽ triển khai một nhóm tấn công tàu sân bay và một phi đội máy bay ném bom tới Trung Đông. Trong bối cảnh gia tăng những căng thẳng giữa Mỹ và Iran, quan chức an ninh cấp cao của Mỹ cho biết, quyết định này là nhằm phản ứng với những dấu hiệu và cảnh bảo nguy cơ rắc rối cũng như leo thang căng thẳng tại khu vực.
Theo ông Bolton, đây là thông điệp rõ ràng gửi tới Iran, khẳng định bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào những lợi ích và đồng minh của Mỹ sẽ đều sẽ bị đáp trả. Mặc dù vậy, thông báo của Cố vấn An ninh quốc gia Bolton nêu rõ, Mỹ không muốn chiến tranh với Chính quyền Iran nhưng Mỹ đã chuẩn bị sẵn sàng để đáp trả bất cứ cuộc tấn công nào, cho dù đó là chiến tranh ủy nhiệm hay với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) hoặc các lực lượng khác của Iran”.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã tiến hành các biện pháp nhằm cô lập Iran về chính trị và kinh tế sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) mà nhóm P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) đã ký với Iran năm 2015.
Tháng 11/2018, Mỹ đã tái áp đặt trừng phạt đối với xuất khẩu dầu thô của Iran. Tuy nhiên, Mỹ đã cấp quy chế miễn trừ cho 8 nước và vùng lãnh thổ được phép tiếp tục mua dầu thô của Iran trong 6 tháng tiếp theo với số lượng hạn chế bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Thổ Nhĩ Kỳ, Italy và Hy Lạp.
Kể từ ngày 1/5 vừa qua, quy chế miễn trừ này đã hết hạn. Động thái này của Mỹ nhằm giảm lượng dầu xuất khẩu của Iran xuống mức tối thiểu. Ngoài ra, Mỹ còn liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran vào danh sách các tổ chức khủng bố quốc tế./.