"Soái hạm" tầm cỡ khu vực?
Trong thập kỷ qua, Đông Nam Á đã trở thành một thị trường đáng chú ý về mua sắm tàu chiến mặt nước; Philippines, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Việt Nam và các nước khác đã liên tiếp mua các loại tàu hộ tống mới.
Indonesia quốc gia lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á, trong những năm gần đây, trước sự trỗi dậy của Trung Quốc, nhất là việc đòi hỏi chủ quyền vô lý và phi pháp trên khu vực Biển Đông, khiến Indonesia tăng tốc đầu tư cho quốc phòng, nhất là lực lượng hải quân.
Tháng 6/2020, Bộ Quốc phòng Indonesia đã ký hợp đồng sơ bộ với đại diện của Công ty đóng tàu Hàng hải Đan Mạch, để cung cấp hai tàu khu trục cho Hải quân Indonesia trong vòng 5 năm với tổng chi phí là 720 triệu USD.
Mặc dù tàu chiến mới này được gọi là khinh hạm tên lửa tàng hình, nhưng lượng giãn nước thực tế của nó là hơn 6.000 tấn; về thiết bị trinh sát, tàu được trang bị radar mảng pha và hệ thống phòng không khu vực, tương tự như hệ thống chiến đấu Aegis của Hải quân Mỹ và tương đương với lớp tàu khu trục loại 052C/D của Trung Quốc.
Sẽ không quá lời khi gọi lớp tàu chiến trên của Indonesia là "tàu khu trục tên lửa"; khi loại tàu khu trục mới này được đưa vào biên chế trong Hải quân Indonesia, nó sẽ vượt qua tàu lớp Formidable của Singapore và trở thành tàu chiến đấu chủ lực lớn nhất ở Đông Nam Á.
"Khinh hạm" hay "khu trục hạm"?
Tàu khu trục cỡ lớn mới của Đan Mạch đóng cho Hải quân Indonesia, được đặt tên là lớp Iver Huitfeldt; đây là biến thể lớn nhất của lớp Sachsen do Đức thiết kế và là sức mạnh chiến đấu cốt lõi của Hải quân Hoàng gia Đan Mạch.
Loại tàu khu trục mới này, mặc dù được gọi là "khinh hạm", nhưng thực sự hoàn toàn là một tiêu chuẩn "tàu khu trục" với những lý do:
Thứ nhất, tàu khu trục lớp Iver Huitfeldt được sử dụng làm tàu phòng không hạm đội khu vực, khi nó được trang bị radar trinh sát mảng pha hai băng tần, hiện loại radar này chỉ mới được trang bị cho tàu khu trục tên lửa lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ và lớp Type 055 của Hải quân Trung Quốc.
Hải quân Hoàng gia Đan Mạch đã có 3 tàu khu trục lớp Iver Huitfeldt đưa vào biên chế từ năm 2011.
Hệ thống radar trang bị trên tàu chiến lớp Iver Huitfeldt được phát triển bởi công ty Thales nổi tiếng, bao gồm radar mảng pha chủ động APAR và radar mảng pha thụ động SMART-L.
Trong số đó, radar mảng pha chủ động APAR có 4 mảng anten cố định, mỗi mảng được trang bị anten hoạt động trong băng tần X, radar có thể đồng thời phát hiện và theo dõi 200 mục tiêu trong phạm vi từ 75-150 km. Ngoài theo dõi, bám bắt mục tiêu, radar còn dẫn đường cho 32 tên lửa tấn công mục tiêu cùng một lúc.
Radar mảng pha SMART-L là radar mảng pha không đối không tầm xa, hoạt động ở chế độ thụ động, phạm vi phát hiện 400 km cho mục tiêu máy bay và tối đa 65 km cho mục tiêu tàng hình; trong điều kiện lý tưởng, có thể bắt mục tiêu ở cự ly đến 480 km và có thể xác định tên lửa đạn đạo ở khoảng cách đến 1.000 km.
Radar SMART-L có thể theo dõi tới 1.000 mục tiêu trên không, hoặc 100 mục tiêu trên biển cùng một lúc. Radar APAR và radar SMART-L chịu trách nhiệm kiểm soát hỏa lực và phát hiện cảnh báo sớm, cả ở cự ly gần và xa, hoạt động cả trong hai chế độ chủ động và thụ động, trên nhiều dải tần số khác nhau.
Công nghệ radar này hoàn toàn bổ sung và có thể được gọi là một cặp "đối tác vàng"; có nhiều tính năng, hệ thống đã vượt qua hàng loạt hệ thống Aegis hiện đang hoạt động; xứng đáng là một hệ thống phòng không hạm hàng đầu thế giới.
Thứ hai, về kích cỡ, tàu khu trục lớp Iver Huitfeldt có chiều dài 138,7 m, chiều rộng 19,75 m, mớn nước 5,3 m và lượng giãn nước đầy tải 6.645 tấn, tương đương với tàu khu trục Type 052C của Hải quân Trung Quốc.
Ngoài ra, tàu khu trục này hoàn toàn có thể dùng làm tàu phòng không khu vực, vì tính năng kỹ chiến thuật tương tự như những tàu chiến lớn của Mỹ và Trung Quốc hiện nay; vì vậy để chính xác và phù hợp hơn lớp tàu này phải gọi là "tàu khu trục".
Thứ ba, tàu khu trục lớn lớp Iver Huitfeldt có hệ thống vũ khí mạnh mẽ chưa từng có trong các tàu khu trục có kích thước tương đương hiện nay. Tàu được trang bị 4 cụm ống phóng tên lửa thẳng đứng MK41 (mỗi cụm 8 ống phóng) và 2 cụm ống phóng MK56 (mỗi cụm 12 ống phóng).
Những ống phóng thẳng đứng này đều là những ống phóng đa năng, với ống phóng MK41 có thể phóng tên lửa không đối không hoặc tên lửa chống ngầm; với ống phóng MK56 có thể phóng tên lửa không đối không tầm trung và tầm ngắn.
Như vậy với tổng số 56 ống phóng thẳng đứng, lớp tàu này cũng đã đạt đến cấp độ của khu trục hạm, cùng với hỏa lực của 2 hải pháo tốc độ cao 76mm Otto Melera, 16 tên lửa chống hạm Harpoon, pháo hải quân 35mm Oerlikon Millenium và 2 cụm (mỗi cụm 3 ống phóng) ngư lôi 324mm.
Rõ ràng lớp tàu chiến Iver Huitfeldt có khả năng rất mạnh cả chống hạm, chống ngầm và phòng không hạm đội. Ngoài ra, tàu có một nhà chứa máy bay, có khả năng mang theo 1 máy bay trực thăng hạng trung.
Đại sứ quán Indonesia tại Đan Mạch thăm tàu Hải quân lớp Iver Huitfeldt của Hải quân Đan Mạch.
Vai trò của lớp tàu mới trong chiến lược phát triển hải quân của Indonesia
Hải quân Indonesia đã trang bị một số lượng lớn tàu mặt nước trong thập kỷ qua, dựa trên một chiến lược được xây dựng tỉ mỉ, lâu dài và nghiêm ngặt; chứ không phải dựa trên ý chí chủ quan của một vài lãnh đạo hải quân và quân đội.
Hạm đội chính của hải quân Indonesia bao gồm các khinh hạm có lượng giãn nước đến 3.000 tấn và sắp tới là khu trục hạm lớp Iver Huitfeldt; trong đó tàu khu trục lớp Iver Huitfeldt với radar mạnh, sẽ đảm bảo vai trò phòng không hạm đội.
Ngoài ra, mạng lưới phòng không điểm của các tàu chiến nhỏ hơn tạo thành mạng lới phòng không dày đặc tầm thấp; ngoài ra số tàu này có nhiệm vụ tiêu diệt các tàu chiến mặt nước của đối phương, chống ngầm và các nhiệm vụ chiến đấu khác; trong đó các khinh hạm cỡ trung ưu tiên hơn cho nhiệm vụ bảo vệ các tuyến hàng hải và chống ngầm.
Như vậy Hải quân Indonesia đã xây dựng một lực lượng hải quân hiện đại, kết hợp các vùng biển gần bờ và xa bờ.
Trước khi các tàu khu trục phòng không lớn lớp Iver Huitfeldt được đưa vào biên chế, hiện nay phòng không hạm đội của Indonesia chủ yếu trông chờ vào năng lực phòng không của các tàu nhỏ và lực lượng không quân hải quân.
Việc Hải quân Indonesia mua tàu khu trục lớp Iver Huitfeldt đã vượt qua khinh hạm tàng hình lớp Formidable của Singapore, vốn từ lâu đã được coi là tàu mặt nước số một của khu vực, và đã nâng cao tiêu chuẩn kỹ chiến thuật của hải quân khu vực.
Có thể dự đoán rằng, việc Indonesia tăng cường năng lực hải quân cho thấy rõ lo ngại của nước này, đối với tham vọng bành trướng trên Biển Đông của Trung Quốc.