Hơn 100 xe tăng T-72 được chào bán
Trong bài viết trên tạp chí National Interest, chuyên gia Dave Majumdar cho biết, Redfish - một công ty kinh doanh vũ khí quy mô nhỏ tại Mỹ đang chào bán tổ hợp tên lửa Buk-MB hoàn chỉnh tới khách hàng có khả năng chi trả. Đây là phiên bản cải tiến của Belarus dựa trên hệ thống phòng không Buk (SA-11 Gadfly) thời Liên Xô.
Website của công ty Redfish
Email chào hàng được gửi kèm với 1 tài liệu chi tiết, nêu rõ đặc tính kỹ thuật của loại vũ khí và một hình ảnh động từ tập đoàn Almaz-Antey cho thấy sức mạnh hệ thống phòng không tích hợp nhiều lớp của Nga.
"Chúng tôi hiện có tổ hợp tên lửa Buk sẵn sàng xuất khẩu, nếu bạn có nhã hứng hoặc biết ai đang có nhu cầu..." - Jesse Clements, giám đốc quản lý của Redfish Trading (trụ sở tại San Antonio, Texas) viết trong một email hôm 9/7.
"Hệ thống này được chế tạo vào 2 năm trước cho một quốc gia, nhưng họ không thu xếp được tài chính. Và chúng tôi đã đề nghị Bộ Ngoại giao Mỹ cho phép (xuất khẩu)".
Hệ thống phòng không được chào bán trên website của Redfish.
Clements giới thiệu thêm rằng ngoài tên lửa phòng không, Redfish còn có trong kho hơn 100 xe tăng chiến đấu chủ lực T-72 nâng cấp để chào bán tới những khách hàng có khả năng chi trả, thậm chí cả phiên bản T-72B3 (trước đó, một chuyên gia nổi tiếng về các vấn đề quân sự Nga cho biết Moscow không xuất khẩu T-72B3 - biến thể dành riêng cho quân đội Nga).
Không phải chuyện hiếm gặp
Theo chuyên gia Majumdar, những giao dịch vũ khí như thế này không phải hiếm gặp như nhiều người vẫn tưởng. Chính phủ Mỹ đã ban hành các thủ tục cho phép xuất khẩu những vũ khí như vậy, thậm chí cả các khí tài quân sự cao cấp, cho bên thứ 3.
Một ví dụ điển hình là Century Arms - công ty từng bị cáo buộc cung cấp vũ khí cho những kẻ khủng bố tiến hành các cuộc tấn công Paris vào tháng 11/2015.
Mô hình kinh doanh của Century Arms là nhập khẩu các loại vũ khí thời Liên Xô sau đó bán lại chúng cho các khách hàng trong nước (Mỹ) và nước ngoài.
Trong khi Century Arms chủ yếu bán vũ khí cá nhân hạng nhẹ thì cũng từng có một số công ty tư nhân chào bán các thiết bị cao cấp hơn cho bên thứ 3, như các loại máy bay chiến đấu cũ. Tuy nhiên, các giao dịch mua bán thiết bị quân sự cao cấp, hiện đại thường hiếm hơn nhiều.
"Có một số công ty Mỹ xuất khẩu vũ khí do nước ngoài cung cấp. Theo tôi, họ đã mua chúng, sau đó tích trữ rồi bán lại", William Hartung, giám đốc dự án vũ trang và an ninh tại Trung tâm Chính sách Quốc tế cho hay.
"Có điều tôi không chắc liệu một công ty đặt trụ sở tại Mỹ có cần tới giấy phép để điều phối giao dịch hay không, khi mà thiết bị đó sau này không được sử dụng ở Mỹ" - Ông Hartung nói.
Tuy nhiên, theo thông tin trên website của Redfish, công ty này đang nỗ lực để có được sự cho phép của chính phủ Mỹ đối với tất cả các sản phẩm mà họ cung cấp.
Những sản phẩm này rất đa dạng, từ vũ khí cá nhân cho tới xe tăng, pháo, tàu chiến, máy bay chiến đấu cho tới những tổ hợp phòng không hoàn chỉnh và thậm chí cả vệ tinh.
Redfish chào bán cả xe tăng T-72 của Nga
"Thủ tục xuất khẩu của Redfish sẽ thay đổi theo khu vực cung cấp, khung thời gian và các yêu cầu cụ thể để giao hàng" - công ty này nêu rõ trên website.
Trước khi thỏa thuận xuất khẩu được hình thành, khách hàng phải chuyển cho Redfish giấy chứng nhận "Người sử dụng cuối cùng" (không phải trung gian) để công ty tiến hành thủ tục với Ban quản lý mua bán vũ khí của Bộ Ngoại giao Mỹ và phải tuân theo các điều khoản trong chính sách của công ty.
Ban quản lý vũ khí sẽ đưa ra quyết định tùy theo từng trường hợp cụ thể.
Redfish chỉ là một trong số rất nhiều công ty tư nhân kinh doanh thiết bị quân sự trên toàn cầu. Mặc dù phần lớn giao dịch của họ là mua bán vũ khí cá nhân hạng nhẹ nhưng cũng có những công ty như Redfish chuyên xuất khẩu các thiết bị với kích cỡ lớn hơn, chẳng hạn xe tăng hay máy bay chiến đấu.
Và mặc dù Redfish tuyên bố tuân thủ nghiêm ngặt các quy định nhưng cũng có nhiều công ty khác không nỗ lực như thế.
Một số chuyên gia tỏ ra nghi ngờ về tính hợp pháp của Redfish. Song, theo ông Hartung, trang web của công ty này khá ấn tượng. Những thông tin được trình bày cho thấy họ nắm khá rõ các điều luật, cũng như quy định xuất nhập khẩu vũ khí.
Theo chuyên gia Majumdar, khó có thể đánh giá được tính hợp pháp của Redfish hay phương thức chào hàng của họ, tuy nhiên, những điều này đã phần nào hé lộ về thế giới ngầm mà nhiều người chưa biết tới.