Trong bài bình luận trên Thời báo Hoàn Cầu, Hứa Lợi Bình - chuyên gia thuộc Viện khoa học xã hội Trung Quốc - đánh giá ASEAN, trong vai trò là "bên có liên quan về lợi ích ở biển Đông", không thu được bất kỳ lợi ích thực chất nào qua vụ kiện biển Đông, mà thay vào đó sẽ thành "kẻ thua cuộc lớn nhất".
Ông Hứa cũng gọi vụ kiện được Philippines đưa ra PCA nhằm bác bỏ tính pháp lý của yêu sách chủ quyền "đường chín đoạn" mà Bắc Kinh tuyên bố trên biển Đông, là "cuộc đi buôn lỗ vốn".
Ông này cho rằng vụ kiện biển Đông đã "chia rẽ", tạo ra vết nứt trong khối đoàn kết ASEAN, ảnh hưởng đến lòng tin về chính trị giữa các nước thành viên, và nhận xét nỗ lực củng cố ASEAN bằng cách tìm kiếm một tuyên bố chung của khối liên quan đến vụ kiện đã không thành công.
"ASEAN khó có thể hình thành một lập trường thống nhất, và vụ kiện biển Đông đã 'gieo mầm chia rẽ' trong khối này," Hứa Lợi Bình viết.
Học giả Trung Quốc lớn tiếng cáo buộc vụ kiện ở PCA "đang trói buộc" ASEAN, làm mờ nhạt đi trọng tâm hòa nhập và ảnh hưởng xấu đến các mục tiêu xây dựng chung của khối.
Theo quy hoạch của ASEAN, từ 2015 đến 2025, ASEAN sẽ hoàn thành 3 mục tiêu lớn là trở thành cộng đồng an ninh chính trị, cộng đồng đồng kinh tế và cộng đồng văn hóa-xã hội. Hợp tác và phát triển sẽ trở thành quỹ đạo chủ chốt.
Ông Hứa bình luận: "Tại những diễn đàn đa phương về hội nhập ASEAN, vụ kiện biển Đông thường trở thành đề tài thảo luận 'nóng' làm phân tán sự tập trung của các thành viên, gây ảnh hưởng tiêu cực cho tiến trình hội nhập."
Nhắc lại quan điểm của chính phủ Trung Quốc trong vấn đề biển Đông, Hứa Lợi Bình chỉ trích vụ kiện biển Đông "thu hút các thế lực bên ngoài vào khu vực", "đẩy ASEAN tới tình huống địa chính trị nhạy cảm".
Hứa gọi ASEAN là "bình hoa" và không nên bị cuộc cạnh tranh giữa các nước lớn "làm vỡ". Ông này gay gắt gọi việc Philippines kiện "đường chín đoạn" của Trung Quốc ra PCA là "vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC)" và "phản bội ASEAN".
Trong khi "tâng bốc" chính phủ Trung Quốc, Hứa không ngần ngại khẳng định Bắc Kinh "luôn duy trì sự kiềm chế lớn nhất trong vấn đề biển Đông", đồng thời "luôn mở rộng cửa đối thoại giải quyết mâu thuẫn" ngay cả với Philippines.
"Là một thành viên của ASEAN, nếu Philippines kiên quyết theo đuổi vụ kiện biển Đông thì chắc chắn chỉ có thể đem lại một 'trò cười' thiệt người và thiệt chính mình," chuyên gia Trung Quốc cảnh cáo.
Những bình luận trong của Hứa Lợi Bình, một chuyên gia khá tiếng tăm ở Trung Quốc, chỉ là một trong số hàng chục bài viết đến từ các học giả được Bắc Kinh huy động thời gian qua, nhằm tạo thành "cuộc chiến dư luận" trong nước này, chống lại ảnh hưởng từ vụ kiện biển Đông.
PCA dự kiến đưa ra phán quyết cuối cùng liên quan đến tính pháp lý của "đường chín đoạn" vào ngày 12/7 tới.
Trước khả năng đón nhận một kết quả bất lợi, Bộ ngoại giao Trung Quốc đã lặp đi lặp lại tuyên bố "không thừa nhận, không tham dự, không chấp hành" vụ kiện cùng phán quyết của PCA.