Ngày 3/11/2017, Bộ Tổng tư lệnh quân đội và các lực lượng vũ trang Syria ra tuyên bố: "Sau một loạt các đợt tấn công chính xác, các lực lượng vũ trang Syria phối hợp với đội ngũ quân tình nguyện và sự ủng hộ của các quốc gia đồng minh Nga và Iran đã giải phóng hoàn toàn thành phố Deir Ezzor khỏi sự chiếm đóng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo khủng bố IS".
Như vậy, tổ chức IS đã bị đánh bại ở Deir Ezzor, một trong những thành phố lớn nhất ở Syria do chúng kiểm soát.
Quân đội Syria đã giành lại được thành phố Deir Ezzor sau ba năm nằm dưới sự kiểm soát của tổ chức IS. Deir Ezzor được giải phóng trong cùng một ngày các lực lượng vũ trang Iraq giành lại được quyền kiểm soát thành phố cửa khẩu biên giới Qa'im, nằm đối diện với thành phố Bukamal bên phía Syria, có ý nghĩa chiến lược quan trọng liên quan đến số phận của IS cũng như thời kỳ hậu IS ở Syria.
Trên thực tế, quân đội Syria mới chỉ giải phóng được thành phố Deir Ezzor là thủ phủ của tỉnh Deir Ezzor. IS đang rút chạy về cố thủ ở một số nơi khác trong tỉnh.
Quân đội chính phủ Syria, được Nga và Iran yểm trợ, đang chạy đua với Các lực lượng dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn tiến về Bukamal - thành phố nằm dọc theo hai bên bờ sông Euphrates giáp với Iraq, thành trì cuối cùng của IS ở tỉnh Deir Ezzor.
Người dân địa phương cầm quốc kỳ Nga và Syria tại thành phố Homs, miền Trung Syria, ngày 21/5/2017 (Ảnh: OMAR SANADIKI/REUTERS)
Giải phóng Deir Ezzor không có nghĩa là kết thúc
Syria được sự hỗ trợ của của các nước đồng minh đã giành được thắng lợi trong cuộc chiến chống khủng bố kéo dài từ 2011 đến nay, đang bước vào giai đoạn "hậu IS" và giải pháp chính trị.
Đó là một cuộc chiến khác trên mặt trận chính trị và ngoại giao không kém phần ác liệt giữa các phe phái, đặc biệt giữa các nước liên quan đến cuộc xung đột đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng của mình tại Syria và khu vực.
Bên trong Syria, sau khi IS thất thủ tại Aleppo (2016), Raqqa và Deir Ezzor (2017), hai lực lượng mạnh nhất còn lại trên chiến trường là chính quyền tổng thống Syria Bashar al-Assad và SDF.
Việc tranh giành chiếm lĩnh thêm đất đai và các thành phố cửa khẩu biên giới giữa quân chính phủ và quân SDF, ngoài mục đích giành được lợi thế trên bàn cờ chính trị Syria thời kỳ hậu IS, còn ẩn chứa tham vọng kiểm soát một khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên với 300 giếng dầu đang sản xuất 40% dầu mỏ của Syria và và các mỏ khí đốt có trữ lượng khổng lồ.
Deir Ezzor có diện tích 33.000 km2, chiếm 17% diện tích Syria và là tỉnh lớn thứ hai của nước này sau Homs. Thành phố Deir Ezzor có vị trí chiến lược hết sức quan trọng, nằm cách thủ đô Damascus 450 km về phía Đông Bắc giáp với biên giới Iraq, là cửa ngõ phía Đông trọng yếu nhất kết nối Syria với Iraq, là nút giao thông duy nhất nối Deir Ezzor với các thành phố khác của Syria.
Như vậy, việc kết thúc cuộc chiến với IS tại Deir Ezzor có thể sẽ lại là sự mở đầu cho một cuộc xung đột khác giữa lực lượng chính phủ và người Kurd ở vùng Đông Bắc Syria, nơi SDF đóng vai trò chính trong chiến dịch giải phóng Raqqa và đang kiểm soát cả một khu vực rộng lớn tại đây, trong khi quân chính phủ vẫn còn chưa đặt chân tới.
Quân đội Syria quyết liệt đánh trả IS trên chiến trường Al-Sukhnah, Deir Ezzor, buộc các tay súng khủng bố tháo chạy khỏi chiến trường - video truyền thông Hezbollah
Bất đồng về giải pháp hậu chiến
Trên bình diện quốc tế, sau khi các lực lượng của IS bị tiêu diệt, Nga, trong vai trò người chiến thắng, sẽ củng cố sự có mặt của mình ở bốn căn cứ quân sự đã được thiết lập tại Syria. Mỹ trong mọi trường hợp cũng sẽ không rút khỏi nước này, mặc dù sự có mặt của họ tại Syria không được sự chấp thuận của chính quyền Damascus.
Thắng lợi của quân đội Syria và các lực lượng ủng hộ chính quyền Assad đang làm cho các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ lo ngại. Nhiều nhà quan sát cho rằng, Mỹ không từ bỏ kế hoạch và mục tiêu chính của họ là xây dựng một căn cứ tiền tiêu để tác động vào tình hình khu vực, đặc biệt trong thời kỳ hậu chiến.
Như vậy, đối đầu Nga-Mỹ tại Syria vẫn chưa thể giảm mức độ căng thẳng chừng nào chưa đạt được một giải pháp chính trị toàn diện cho cuộc xung đột tại đây.
Ngay sau khi giải phóng Deir Ezzor, Nga với vị thế của người làm chủ trên chiến trường Syria đã gửi lời mời 33 tổ chức chính trị của Syria dự "Hội nghị đối thoại dân tộc", dự kiến tổ chức ngày 18/11/2017 tại thành phố Sochi, Nga.
Mục đích chủ yếu của hội nghị này là bàn các nội dung chính của bản Hiến pháp mới và các cải cách chính trị của Syria. Đến nay, các tổ chức đối lập chính, trong đó có Ủy ban đàm phán tối cao HNC hay còn gọi là nhóm diễn đàn Riyadh, tuyên bố không tham dự hội nghị này và cho rằng Nga muốn tạo một diễn đàn mới bên ngoài Geneva.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã bàn với Đặc phái viên của Liên hợp quốc về Syria Staffan D. Mistura những cố gắng nhằm nối lại Hội nghị hòa bình Geneva vào ngày 28/11 tới, nhằm đạt được giải pháp chấm dứt cuộc khủng hoảng Syria.
Thổ Nhĩ Kỳ, đối tác của Nga trong sáng kiến hòa đàm ở Astana về vấn đề Syria - bên cạnh khuôn khổ đàm phán của Liên hợp quốc, cũng phản ứng không thuận về hội nghị Sochi vì trong danh sách mời có đảng Liên minh dân chủ Kurdistan (PYG) bị họ coi là một chi nhánh của đảng Công nhân Kurdistan (PKK) - nằm trong danh sách "tổ chức khủng bố" do Ankara liệt kê.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ bay sang Sochi ngày 14/11 gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin để dàn xếp vấn đề này.
Cuộc chiến Syria đang bước vào hồi kết. Sắp tới, các cuộc xung đột vũ trang có thể sẽ nhường chỗ cho cuộc chiến ngoại giao trên bàn đàm phán không kém phần căng thẳng nhằm đạt được một giải pháp chính trị toàn diện cho một trong các cuộc khủng hoảng khu vực phức tạp và kéo dài nhất hiện nay.