Bộ phim không chỉ làm rạng danh nền điện ảnh cách mạng Việt Nam mà còn là dấu ấn trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của nhiều tên tuổi lớn như NSND Trà Giang, NSND Thế Anh và đặc biệt NSND Lan Hương, người đóng vai cô bé Ngọc Hà.
Khi nhớ về quãng thời gian đóng phim "Em bé Hà Nội", ký ức mỗi người lưu giữ mỗi khác nhưng đó đều là những ngày tháng không thể quên.
NSND Thế Anh: ký ức chiến tranh hãi hùng
"Ngay đêm Mỹ ném bom phố Khâm Thiên, chính chú cũng có mặt ở đấy. Buổi tối hôm đó, dân phòng tới bới xác để ở đầu phố Khâm Thiên. Mỗi một xác chết cắm 1 cây nhang... xác người nằm la liệt", NSND Thế Anh nhớ lại.
Ông kể tiếp: "Năm 1972, Mỹ ném bom hủy diệt cả phố Khâm Thiên. Trong lòng người dân, ai cũng căm thù Mỹ. Mọi người ở số 4 Thụy Khuê không ai nói ra nhưng ai cũng nghĩ phải làm một bộ phim tố cáo tội ác của Mỹ. Vì thế mới có "Em bé Hà Nội".
Mỹ tuyên bố đêm Noel ngừng bắn, dân nghe thế thì lục tục kéo nhau về, Mỹ lại ném bom B52. Số người chết rất nhiều, nhà cửa tan hoang. Từ sự kiện lịch sử đó, ông Hải Ninh và ông Hoàng Tích Chỉ mới làm ra "Em bé Hà Nội".
Kịch bản rất xúc động. Con bé con chạy về phố Khâm Thiên thì đã tan hoang hết, chẳng còn ai. Nó bới trong đống xác thấy cái sổ gạo. Người ta hỏi, cháu đong bao nhiêu nhưng nó bảo nhà cháu chết hết rồi còn đong gạo làm gì.
NSND Thế Anh và vai diễn trong phim "Em bé Hà Nội".
Trước khi làm phim, đoàn đi khảo sát đúng lúc Mỹ ném bom bệnh viện Bạch Mai. Quả bom để lại vết như một cái ao. Chú nhớ mãi cái cảnh ông Phạm Văn Đồng đứng cạnh hố bom khóc, ông ấy lấy khăn mùi xoa ra lau nước mắt.
Chú lên tham quan đơn vị tên lửa bảo vệ thủ đô Hà Nội ở Chèm cách trung tâm 30km để chuẩn bị đóng phim. Tay tiểu đoàn trưởng đứng chỉ huy nhìn ra đa thấy nhiều máy bay Mỹ quá sợ vã mồ hôi hột, đái cả ra quần.
Mỗi một máy bay trên màn hình ra đa là 1 chấm. Cậu ta thấy nhiều chấm quá thì hoảng, mà F4 rất đông. Vì khi anh quyết định bắn máy bay nào, nếu bắn hụt, chỉ trong vài giây, F4 bắn lại chết ngay.
Lúc làm phim, đoàn qua Gia Lâm, xác chết nổi lềnh bềnh ở các ao. Đêm hôm trước Mỹ vừa ném bom. Bây giờ mình quan hệ với Mỹ bình thường chứ thời gian đó, dân mình căm thù và cay cú Mỹ lắm.
Hồi chú vào Vinh gặp ông già nông dân đi ở thành phố Vinh, ông ấy chặt cánh tay thằng Mỹ treo tòng teng ở sau lưng như gánh bắp ngô. Gia đình ông ấy bị máy bay Mỹ ném bom chết hết nên ông ấy thù.
Cầu Hàm Rồng, phà Bến Thủy bị Mỹ ném bom ác lắm. Những kỷ niệm đó để lại dấu ấn trong lòng diễn viên rất nhiều nên khi diễn ai cũng đầy cảm xúc mà hóa thân vào vai diễn".
NSND Lan Hương: vai diễn vận vào đời
Mỗi lần có người hỏi về "Em bé Hà Nội", NSND Lan Hương không giấu được niềm tự hào trong ánh mắt nụ cười. Điều đó cũng thật dễ hiểu, vai diễn đầu đời ấy đã đưa Lan Hương vào con đường nghệ thuật và nhận được rất nhiều tình yêu thương từ khán giả.
"Em bé Hà Nội" Lan Hương ngày ấy, bây giờ.
Khi nói về bộ phim làm nên tên tuổi mình, NSND Lan Hương khiêm tốn cho biết, hồi đó chị còn quá nhỏ, không thể hiểu hết nội dung phim nên diễn xuất hoàn toàn theo hướng dẫn của đạo diễn Hải Ninh.
Nhưng nếu không có năng khiếu nghệ thuật, nếu không được tổ nghề chọn, có lẽ Lan Hương không thể có được những cảnh diễn đạt và xúc động nhường ấy!
Trong phim "Em bé Hà Nội" có cảnh Lan Hương đứng trước cửa hàng thực phẩm nói: "cô đừng gạch tên mẹ cháu, em cháu". NSND Lan Hương kể đạo diễn bảo nói thế thì nói chứ bản thân cũng không hiểu hết ý nghĩa câu ấy. Lại càng không thể ngờ rằng, câu nói đó có ngày lại vận vào đời mình.
Khi chia tay người chồng đầu tiên, NSND Lan Hương có một cô con gái 5 tuổi. Cô bé theo bố sinh sống ở nước ngoài vì cuộc sống khi ấy của NSND Lan Hương quá vất vả.
Thời ấy, chuyện quản lý hộ khẩu rất chặt, NSND Lan Hương đã phải cố gắng rất nhiều để tên con gái mình không bị gạch ra khỏi hộ khẩu gia đình.