Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), hiện đã có 40 doanh nghiệp (DN) mở tờ khai xuất khẩu tại 13 Chi cục Hải quan. Số lượng gạo đã đăng ký là 399.999,73 tấn, trên tổng số 400.000 tấn theo hạn ngạch xuất khẩu gạo tháng 4 đã được Bộ Công Thương công bố.
Tuy nhiên, nhiều DN trong nước không đồng tình với việc cơ quan hải quan mở tờ khai lúc nửa đêm khiến DN không nắm được thông tin để đăng ký. Trong khi Tổng cục Hải quan cho rằng, việc đăng ký mở tờ khai được thực hiện tự động, không có sự can thiệp của công chức ngành hải quan.
Như vậy, 40 DN đã "may mắn" mở được tờ khai xuất khẩu gạo gồm những đơn vị nào?
40 doanh nghiệp đã đăng ký đủ lượng gạo xuất khẩu theo hạn ngạch của tháng 4-2020
Theo nguồn tin của Báo Người Lao Động, đứng đầu danh sách là Công ty Cổ phần Tập đoàn Intimex với số lượng gạo đăng ký xuất khẩu là 96.234 tấn; thứ 2 là Tổng công ty Lương thực Miền Nam với 38.357 tấn, thứ 3 là Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu Kiên Giang với 35.677 tấn.
Các doanh nghiệp như Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Thành Tín, Công ty Cổ phần Thương mại Kiên Giang, Công ty Cổ phần Quốc Tế Gia, Công ty TNHH Tân Thạnh An, Công ty Cổ phần Hiệp Lợi đều đã đăng ký xuất khẩu số gạo từ 15.000 đến 25.000 tấn, tuỳ từng đơn vị.
Tổng công ty Lương thực Miền Bắc cũng đã mở tờ khai đăng ký xuất khẩu hơn 7.000 tấn gạo trong tháng 4. DN mở tờ khai xuất khẩu gạo trong tháng 4 với số lượng thấp nhất là Công ty TNHH Thương Mại Chiến Thắng với 9 tấn.
Trước đó, không đồng tình với cách làm của hải quan, ngày 13-4, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (ở Cần Thơ), đã ký đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương cho rằng cơ quan hải quan mở phần mềm hệ thống khai hải quan điện tử không minh bạch.
Trong đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, DN này cho biết ngay sau khi nhận được thông tin về việc xuất khẩu gạo, nhân viên công ty đã túc trực trên máy tính để mở tờ khai cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24-3.
Nhân viên công ty trực khai hải quan đến 21 giờ đêm ngày 11-4, nhưng hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở; công ty cũng không tìm thấy bất kỳ thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan hàng gạo của Hải quan.
Theo DN này, đến sáng chủ nhật ngày 12-4, công ty tiếp tục lên hệ thống để thực hiện mở tờ khai thì hệ thống công bố là đủ chỉ tiêu. Quá bức xúc, công ty đã liên hệ một số DN có nghiệp vụ về mạng và được biết: Hải quan mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai vào lúc từ 0 giờ ngày 12-4 đến 3 giờ sáng ngày 12-4 là đóng lại vì đủ hạn ngạch 400.000 tấn…
"Nếu Hải quan cho mở tờ khai thì việc đầu tiên phải cho các lô gạo của các DN đã và đang khai dở dang xuất khẩu, sau đó mới cho khai mới. Việc rất đơn giản vậy mà Hải quan không thực hiện, mà chỉ trong 3 giờ đồng hồ lúc đêm khuya đã cho khai hết 400.000 tấn!
Việc làm của Hải quan như vậy có đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hay không?" - đại diện DN đặt vấn đề và kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành liên quan làm rõ việc mở tờ khai nêu trên.