Bình luận viên trước đây vốn là công việc được gắn với truyền hình và radio. Bởi vậy trong tiềm thức của nhiều người, đây được xem là một công việc không hề dễ theo đuổi. Thậm chí, nó còn không có một quy trình đào tạo rõ ràng giống như những nghề nghiệp quen thuộc là giáo viên, bác sĩ, kĩ sư…
Thế nhưng giờ đây với sự phát triển của thời đại công nghệ 4.0, nhiều người trẻ sớm tiếp cận được với những tính năng mới của Youtube, Facebook… để dần bước chân vào theo đuổi đam mê và tạo nên những nét mới cho công việc bình luận. Không chỉ có bóng đá, sự phát triển mạnh mẽ của thể thao điện tử cũng ngày càng giúp cho những bình luận viên như vậy có nhiều đất diễn hơn.
Trong số những gương mặt "hot" trên mạng xã hội liên quan tới lĩnh vực này, Hoàng Quân được biết đến với tư cách một bình luận viên, "streamer triệu views" bằng phong cách hài hước, dí dỏm lôi cuốn người xem.
Sở hữu fanpage hơn 600.000 likes và lượng người theo dõi hơn 800.000, với cộng đồng những người xem bóng đá và chơi game online, Quân từ lâu đã trở thành ví dụ điển hình cho thành công của một thế hệ bình luận viên mới, những người bình luận online trực tiếp qua mạng xã hội.
Nhưng liệu đây có phải là một công việc dễ dàng, chỉ cần ngồi "chém gió" và chơi game là sẽ có tiền?
Giữa cái nắng oi ả những ngày đầu hè của Hà Nội, Quân đã kể lại hành trình của mình, hành trình của một cậu thanh niên "nhà quê lên phố" dám sống và theo đuổi đam mê, dù cho có những thời điểm đam mê ấy chẳng hề "ra tiền".
TRỐN HỌC CHƠI GAME, MẤT TRÍ NHỚ TẠM THỜI VÌ BÓNG ĐÁ
Là con út trong một gia đình thuần nông ở Diễn Châu, Nghệ An, Quân từ bé đã không bị bó buộc phải "học trường này, làm nghề kia", bởi đơn giản một gia đình ở miền quê nghèo chưa bao giờ đủ điều kiện để vẽ ra được con đường cụ thể cho ba anh chị em Quân. Với cậu bé sinh năm 1993, thế hệ "9x đời đầu", tuổi thơ đơn giản là những tháng ngày cắp sách tới trường và…trốn học chơi game.
Từ trò chơi điện tử 4 nút Contras, Super Mario… rồi sau chuyển sang những game chơi trên máy tính, món nào Quân cũng thạo. Nhưng bù lại, Quân cũng thuộc dạng thông minh. Cấp 1, cấp 2 đều được học sinh giỏi. Thậm chí ngày bé Quân còn vẽ đẹp nhất trường. Cứ cuối năm là thầy dạy Mỹ thuật lại xin quyển vẽ của Quân để dạy mẫu cho các lớp sau.
Nhưng cậu học sinh giỏi, khéo tay ấy từ cấp 1 cũng đã dám trốn học đi chơi game, để rồi sau này có một kí ức nhớ đời.
Số là do học giỏi, nên Quân được giao cầm sổ đầu bài của lớp. Ma xui quỷ khiến thế nào đúng hôm cuối tuần phải nộp sổ đầu bài cho cô thì Quân và đám bạn lại rủ nhau trốn học đi chơi game. Cô đến lớp chẳng thấy sổ đâu, liền bảo một bạn về nhà Quân lấy sổ. Bạn về hỏi, mẹ lại bảo Quân đi học rồi. Đến lúc về, mẹ hỏi vừa đi đâu Quân cũng hồn nhiên đáp "con đi học về". Thế là bị mẹ lôi ra đánh cho một trận nhớ đời.
Nhưng rồi Quân cũng chẳng bỏ được thói nghiện game. Sau này lớn, học lên cấp cao hơn, Quân chuyển sang "chuyên tâm" với một trò chơi duy nhất. Đó là FIFA Online. Quân chơi ngày chơi đêm, đơn giản cũng bởi mê bóng đá từ nhỏ.
Quân kể ngày bé cũng thích đá bóng lắm. Rảnh là đá bóng. 4h sáng dậy đã đá, 12h trốn ngủ đi đá bóng. Nhưng cũng chỉ đam mê thế thôi chứ cậu nhóc ngày ấy cũng không biết và không nghĩ đến chuyện thi tuyển vào lò đào tạo bóng đá chuyên nghiệp cả. Đến lúc "biết biết một chút" thì quá tuổi mất rồi.
Mà cái tính đã máu me bóng đá nên mỗi lần ra sân Quân đều chơi rất nhiệt, chấn thương đủ kiểu với vô số sẹo vẫn còn ở chân cho đến tận bây giờ. Thậm chí Quân còn từng chấn thương đến nỗi bị mất trí nhớ tạm thời.
Cụ thể, hôm ấy đang ngồi chơi thì có ông anh họ sang rủ Quân đi đá bóng. Bụng đói nhưng cũng cứ thế Quân chạy đi, chẳng ăn gì cả. Mà kiểu đá tiền đạo của Quân lại hay thích dứt điểm "xe đạp chổng ngược". Thế rồi sau một pha tung móc, tiếp đất bằng gáy, cũng do đuối sức quá nên dẫn đến mất trí nhớ tạm thời. Mọi người đưa vào bệnh viện nhưng phải đến hôm sau Quân mới nhớ lại được.
Và cũng giống như không ít cậu thanh niên tuổi mới lớn khác, cấp 3 nghịch ngợm, không định hướng khiến Quân học hành sa sút. Thậm chí đến lúc nộp hồ sơ, Quân cũng chỉ dám chọn học một trường Cao đẳng, với chuyên ngành Quản trị mạng bởi…được rủ. Niềm đam mê với bóng đá hay game không vẽ ra được cho Quân được con đường nào cả. Vào thời điểm ấy, tất cả chỉ là một tương lai mơ hồ.
ĐAM MÊ KHÔNG RA TIỀN VÀ NHỮNG NGÃ RẼ CUỘC ĐỜI
Ra Hà Nội, Quân dần rơi vào con đường của không ít sinh viên thiếu định hướng khác. Cũng chỉ biết đi học là đi học, chẳng hề nghĩ được sau này ra trường mình sẽ làm gì. Những chuyện như vậy, đến giờ vẫn chẳng hiếm gặp chút nào.
Nhưng sự phát triển của mạng xã hội dần dần ảnh hưởng đến cuộc sống của Quân. Đam mê bóng đá khiến Quân thích thú với việc làm content (nội dung) trên các fanpage. Quân bảo thích làm content bóng đá lắm.
Những nội dung ảnh, video hài hước, ý nghĩa nhận được sự đón nhận nhiệt tình khiến Quân càng thêm hứng thú. Ban đầu chẳng biết gì cả, phải cài phần mềm nào để làm ảnh, video, rồi thực hiện hiệu ứng ra sao, tất cả Quân đều tự mày mò để làm.
Tương tác trên fanpage nhiều, Quân bắt đầu tìm hiểu về cách livestream rồi tự lập ra fanpage của riêng mình để bắt tay vào làm. Thời gian đầu, việc bình luận chỉ mang tính chất "cho vui", chẳng mang lại khoản thu nhập nào, lại còn phải đón nhận nhiều bình luận chửi bới, xúc phạm.
Rồi có những khi đang bình luận thì cái "studio" tự chế bị mất mạng, mất điện. Nhưng Quân vẫn tiếp tục làm. Đã làm đam mê thì khó bỏ lắm.
Chất giọng còn vương vấn âm điệu địa phương tưởng như là bất lợi lại ghi điểm rất nhiều, với phong cách hài hước, nhây nhây tạo ra sự thích thú cho người xem. Quân chia sẻ ngày đó cũng chẳng nghĩ gì, thấy trận nào thú vị, ít nơi chiếu thì bình luận cho vui.
Rồi bình luận xong lại tranh thủ làm content đến 8, 9h sáng để hút tương tác cho fanpage của mình. Từ con số 0 ban đầu đến số lượt likes khủng như hiện tại, tất cả đều do những tương tác tự nhiên, Quân không hề bỏ ra một đồng chi phí chạy quảng cáo nào.
Công việc bình luận online tiếp tục gắn bó với Quân sau khi học xong ra trường và rồi đến khi gây dựng được tên tuổi nhất định, một công ty chuyên về livestream đã gửi lời mời. Hướng đi của Quân dần thay đổi, với việc dần trở thành một streamer về game. Hay nói một cách dễ hiểu: thằng bé ngày xưa trốn học đi chơi game, thì giờ được trả tiền để ngồi chơi game cho người khác xem.
Nghe qua thì có vẻ nhàn, nhưng thực tế lại không đơn giản như vậy. Mỗi một ca trực, Quân sẽ phải stream 4 tiếng. Có ngày do bận việc phải stream bù, Quân phải làm liền 2 ca. Công việc liên tục cộng với thói quen thức đêm xem bóng đá và làm content duy trì fanpage khiến việc phải đánh đổi sức khỏe của mình là điều không tránh khỏi.
Không chỉ thế, công việc bận rộn với khung giờ livestream chủ yếu vào chiều và đêm khiến Quân không còn nhiều thời gian cho những mối quan hệ bên ngoài hay quan trọng hơn là việc tìm được một người bạn gái cảm thông cho đặc thù công việc của mình.
Thậm chí chuyện đơn giản nhất như vấn đề giọng nói cũng trở thành chủ đề khiến Quân bị bắt bẻ. Có lần về quê đi đám cưới, lỡ miệng hỏi người ta "cái này ở đâu", trong khi bình thường giọng Nghệ An thì phải là "ở mô". Thế là bị một người nói mỉa lại, bảo "ở đâu" thì ra Hà Nội chứ chỉ biết "ở mô" thôi." Người ta phản ứng với thái độ không hài lòng, nghĩ rằng Quân là đứa thích thể hiện biết nói giọng Bắc, rằng mình sống ở Hà Nội.
Tất cả phản ứng như thế ở bên ngoài cũng như những bình luận tiêu cực khi bình luận trên mạng, Quân đều phải cố gạt đi. Lâu dần thành quen, nó cũng không còn là mối bận tậm của Quân nữa.
Quân bảo may mắn nhất là làm gì cũng được gia đình ủng hộ. Nếu bạn bè, người thân phản ứng thì có thể mình sẽ giải thích cho mọi người hiểu, còn người ngoài thì thôi mặc họ. Quân phải làm được điều đó, để có thể tồn tại được trong môi trường công việc có đặc thù rất riêng này.
Thế mới thấy, sống và làm việc với đam mê của mình vốn khởi đầu chẳng dễ chút nào, duy trì, nuôi dưỡng được nó lại càng khó hơn gấp bội lần.
THÀNH CÔNG KHÔNG ĐẾN VỚI NGƯỜI THEO ĐUỔI ĐAM MÊ MỘT CÁCH NỬA VỜI
Nói không quá khi cho rằng, Quân giờ đây đang sống một cuộc sống mà rất nhiều người mơ ước. Được thỏa mãn đam mê cùng bóng đá, game và kiếm được những khoản thu nhập ổn định. Thậm chí, công việc bình luận bóng đá cũng có những thăng tiến nhất định khi Quân được đơn vị sở hữu bản quyền K-League tại Việt Nam mời về bình luận những trận đấu của Incheon United, với mật độ 2 trận/tháng.
Không còn là những trận đấu không bản quyền, ngồi bình luận ở phòng trọ với nỗi lo mất mạng bất chợt. Vẫn là phong cách bình luận dí dỏm, hài hước quen thuộc, nhưng giờ đây BLV Hoàng Quân đã xuất hiện với một hình ảnh chỉn chu hơn, ở một nơi làm việc chính thống hơn.
Điều đó cũng giống như những gì Quân nhận định, khi cho rằng sự phát triển của thời đại công nghệ 4.0 đang mang đến những hướng đi mới cho thế hệ bình luận viên online. Sẽ có nhiều hơn những đơn vị sở hữu bản quyền bóng đá và phát sóng online, điều mà chính Facebook cũng dự tính với tham vọng triển khai với giải Ngoại hạng Anh.
Tất nhiên, được làm việc trong một môi trường truyền thống, chuyên nghiệp về bình luận luôn là điều rất tốt. Quân luôn tâm niệm như vậy, nhưng đồng thời cũng tự nhìn nhận bản thân hiện tại chưa đủ đẳng cấp để làm được điều đó.
Đối với Quân, theo đuổi đam mê là điều xứng đáng để đánh đổi, nhưng đồng thời phải nghĩ đến hướng đi phù hợp nhất cho bản thân mình. Đôi lúc đam mê cũng chỉ là một phần. Và không phải cứ theo đuổi kiểu "chết bỏ" thì sẽ làm được.
"Đôi khi cũng còn phải do cơ duyên nhiều lắm. Nhiều người thích bóng đá, muốn có một công việc về bóng đá nhưng người ta không dám mạo hiểm và cũng không nhận ra được hướng đi thích hợp cho mình nên đam mê cũng chỉ dừng lại ở đam mê mà thôi. Hoặc là theo đuổi một cách dở dang.
Trước mắt em nghĩ mình cứ theo đuổi đam mê của mình để có được một cái gì đó trong tay, tích lũy được cho mình nền tảng về tài chính, tên tuổi và dần có những bước đi tiếp theo". Quân đã kết thúc cuộc nói chuyện theo cách như thế, trước câu hỏi về định hướng cho 5, 10, 20 năm tiếp theo...
VĨ THANH
Suy cho cùng, công việc mà Quân đang theo đuổi ban đầu không phải là một nghề nghiệp được công nhận. Nhưng rồi theo thời gian, mọi thứ dần thay đổi và những cơ hội được mở ra với những hướng đi sâu hơn, cùng những khoản thu nhập đáng mơ ước so với rất nhiều ngành nghề khác.
Cuộc hành trình của Quân, cũng như rất nhiều những người trẻ khác chấp nhận cất đi tấm bằng của mình để chạy theo đam mê đều sẽ trở thành tấm gương đáng để học hỏi khi đạt được thành công. Nhưng chắc chắn sẽ có những người khác tự hỏi nếu phải nhận về thất bại thì mọi chuyện sẽ như thế nào?
Chọn một công việc "trái ngành, trái nghề" sẽ không bao giờ là dễ dàng, bởi mọi thứ đều phải bắt đầu lại từ đầu. Nhưng cuộc đời vốn luôn có nhiều ngã rẽ, ta cứ đứng im an phận liệu có đảm bảo rằng mình sẽ không vấp ngã lần nào?
Đừng quá ngây ngô tin vào triết lý "Hãy cứ theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn", nhưng cũng đừng quá nhút nhát mà vứt bỏ đi đam mê của mình. Bởi như đã nói ngay từ đầu, được kiếm sống bằng niềm đam mê lúc nào cũng là tiêu chuẩn hấp dẫn nhất trong định hướng lựa chọn nghề nghiệp vào đời. Sẽ luôn luôn là như vậy.