Tuy nhiên, có tin giới chức quân sự NATO đang xem xét khả năng nâng cấp các hệ thống phòng thủ tên lửa mà họ thiết lập ở Đông Âu để nhằm vào các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo của Nga, giới chức NATO đã nói như vậy với tờ New York Times. Thông tin này chắc chắn sẽ khiến Nga đặc biệt lo lắng.
NATO có cân nhắc như trên sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ có động thái rút Mỹ ra khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) năm 1987 hồi tháng Hai. Động thái này được đánh giá là mang tính khiêu khích.
Ông Jim Townsend – một cựu Thứ trưởng Mỹ phụ trách chính sách về NATO và Châu Âu, đã nói rằng, một bước đi như vậy nếu được tiến hành sẽ đánh dấu “một bước leo thang thực sự” trong mối quan hệ đối đầu căng thẳng giữa NATO và Moscow. Bước đi đó sẽ trở thành “điểm không thể quay đầu của NATO với Nga”.
Một số nguồn tin giấu tên trong giới chức hiện tại cũng như giới chức đã về hưu của Mỹ tiết lộ, Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Mỹ đã nghiên cứu khả năng nâng cấp hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis Ashore hiện có với việc lắp đặt các radar, phần mềm và tên lửa đánh chặn mới để giúp nó có thể đánh chặn những tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình hiện đại của Nga.
Hệ thống vũ khí ở Rumania cũng đã và đang trải qua một quá trình nâng cấp mặc dù giới chức Mỹ đảm bảo rằng hoạt động nâng cấp đó đã được lên kế hoạch từ trước và không liên quan đến những căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và phương Tây rút quanh vấn đề INF.
Các nước thành viên NATO của Châu Âu xem hiệp ước INF là vô cùng quan trọng đối với an ninh ở Châu Âu. Chính vì thế, NATO cực kỳ quan ngại trước việc hiệp ước INF bị xé bỏ. Mất INF, sẽ chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START mới) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.
Chính vì thế, hành động Mỹ khởi động tiến trình rút ra khỏi INF và sau đó đến lượt Nga cũng ký luật rút khỏi INF đã gây ra sự lo ngại sâu sắc đối với nước Châu Âu - đồng minh của Mỹ.
Các nước Châu Âu từng lên tiếng phản ứng mạnh mẽ ngay sau công bố của Tổng thống Trump hồi tháng 10 năm ngoái bởi họ lo sợ hành động của Mỹ sẽ châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân, đẩy toàn cầu với mối đe dọa diệt chủng vì loại vũ khí có sức hủy diệt kinh người này.
Gần đây, có nhiều tin tức về việc giới chức NATO đang bàn bạc, thảo luận về các biện pháp đối phó. NATo thừa nhận, các cuộc thảo luận về việc tăng cường năng lực phòng thủ tên lửa ở Đông Âu đang ở “giai đoạn ban đầu”. Một quan chức NATO phủ nhận việc họ có bất kỳ kế hoạch khả thi nào về việc nâng cấp các hệ thống phòng thủ tên lửa đang có.
Tuy nhiên, ngày hôm qua, Tổng thư ký NATO General Jens Stoltenberg đã khẳng định, NATO sẽ đáp trả “theo cách phòng thủ” nếu Nga không “quay trở về tuân thủ” INF.
"Khi nói đến hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo, nó không được nhằm vào Nga. Nó không có khả năng bắn hạ các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa của Nga. Vì thế đó là hệ thống nhằm chống lại các mối đe dọa từ bên ngoài khu vực Châu Âu-Đại Tây Dương. Tình hình vẫn vậy”, ông Stoltenberg đã đưa ra những lời phát biểu đảm bảo như vậy trong cuộc họp báo ngày hôm qua.
Tuy nhiên, trước đó, ông Stoltenberg từng tiết lộ, NATO đang cân nhắc khả năng thiết lập các hệ thống phòng thủ tên lửa mới.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây.
Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km). Hiệp ước này là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở Châu Âu.
Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.
Nga với Mỹ và NATO vốn đang rơi vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Hai nước đang đối đầu nhau gay gắt vì một loạt vấn đề như khủng hoảng Ukraine, cuộc chiến ở Syria, cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ, vấn đề tấn công mạng, lá chắn tên lửa và giờ là INF….