Sinh thời, Lưu Bị lấy rất nhiều vợ. Tuy nhiên có vẻ như vì tướng khắc với vợ, mà các vị phu nhân của ông thường chết sớm. Trong số vợ của Lưu Bị, có 4 người thường xuyên được nhắc đến là Cam phu nhân, Mi phu nhân, Tôn phu nhân và Ngô phu nhân.
Cam Thị bị chồng coi như thứ đồ chơi để “chơi đùa”
Cam phu nhân tên là Cam Thị, xinh đẹp nổi tiếng khắp vùng. Bà cũng là người theo Lưu Bị chinh chiến, chịu bao gian khổ, cả đời chưa từng được hưởng một chút hạnh phúc nào. Sau khi theo Bị đến Kinh Châu, Cam phu nhân nhờ cậy Lưu Biểu và sinh ra A Đẩu tại đó.
Tương truyền Cam Thị giống như tuyết trắng ngưng tụ dưới ánh trăng, khiến Lưu Bị mê đắm. Lúc đó ở Hà Nam có người lấy lòng Lưu Bị, dâng lên Bị một tượng ngọc cao 3 thước.
Lưu Bị đem tượng ngọc này để cạnh Cam phu nhân, đêm đến thường bắt Cam phu nhân bỏ hết xiêm y để so sánh với ngọc ở bên, chơi đùa với bà không khác gì tượng ngọc.
Chân dung Cam phu nhân qua tranh vẽ.
Cam phu nhân thấy chồng quá thích tượng ngọc, sợ sinh quái tính, ảnh hưởng cơ đồ, bèn khuyên chồng: “Trước đây Tử Hãn không lấy ngọc làm quý, sách Xuân Thu vì thế mà khen ngợi.
Hiện tại Ngô và Ngụy đều chưa diệt được, làm sao có thể vui chơi mà quên chí của mình. Phàm là thứ gì sinh ra dâm cảm đều không nên dùng”.
Lưu Bị nghe những lời đại nghĩa của Cam phu nhân mới bỏ tượng ngọc. Sau đại thắng Xích Bích, Lưu Bị dần ổn định thì Cam phu nhân qua đời ở tuổi 24 vì bạo bệnh.
Cuộc đời ngắn ngủi của bà vì thế chỉ được hưởng một chút ít vinh hoa, đó là có được địa vị phu nhân từ danh phận thê thiếp. Sau khi chết, bà được Lưu Bị phong làm Hoàng Tư phu nhân.
Khi con trai Lưu Thiền lên làm vua, mẫu thân của ông được phong là Chiêu Liệt Hoàng hậu, chôn cùng Lưu Bị. Nhưng xem ra, sự tôn vinh này cũng chẳng qua là “phú quý nhờ con” mà thôi.
Sẵn sàng bỏ vợ con, một mình chạy thoát thân
Người vợ thứ 2 của Lưu Bị là Mi phu nhân, vốn là em gái của Mi Trúc, một doanh nhân giàu có phò tá cho Bị.
Tương truyền, trong một lần chạy trốn quân Tào, Lưu Bị đã để mặc hai phu nhân và con trai của mình là A Đẩu để chạy trước. Trong lúc tranh đấu hỗn loạn, mỗi phu nhân bỏ chạy về một hướng.
Triệu Vân chỉ cứu được Cam phu nhân, còn Mi phu nhân ôm A Đẩu chạy đi hướng khác. Khi lao vào vòng vây giặc lần nữa để tìm Mi phu nhân, viên tướng tài của Lưu Bị thấy bà đã trọng thương, đang thoi thóp ôm A Đẩu.
Gặp Triệu Vân, đối diện với cơ hội sống sót duy nhất đó, người phụ nữ này nhất định không chịu lên ngựa và nói với Triệu Vân đầy nghĩa khí: Ta gặp được tướng quân, A Đẩu có cơ hội sống sót rồi.
Hy vọng tướng quân có thể thương xót phụ thân của A Đẩu nửa đời long đong chỉ có mình nó là cốt nhục. Tướng quân có thể bảo vệ đứa con này, dẫn nó đến gặp phụ thân, ta có chết cũng không ân hận”.
Myi phu nhân có lẽ là người phụ nữ chịu nhiều tủi hổ nhất trong số các bà vợ chính thức của Lưu Bị.
Mi phu nhân vì bảo vệ sự sống cho đứa con không phải do mình sinh ra, đã sẵn sàng nhảy xuống giếng mà chết.
Kết thúc hồi chương này, La Quán Trung đã ca ngợi Mi phu nhân rằng: “Dùng cái chết để bảo tồn dòng giống họ Lưu, đấng nam nhi còn thua người phụ nữ trượng phu này”.
Một người phụ nữ vì đại nghiệp của chồng mà cam tâm tình nguyện hy sinh khiến cho nhiều đấng mày râu không khỏi thẹn thùng.
So với hành động của Mi phu nhân, việc bỏ vợ con chạy lấy thân mình của Lưu Bị thật không thể dùng lý do “bỏ cái nhỏ để lấy cái lớn” để ngụy biện cho hành động có phần hèn hạ của mình.
Quả thật, số phận Mi phu nhân là một chuỗi ngày bất hạnh cho đến lúc chết. Khi Lưu Bị gặp nạn lấy bà, bà vẫn là chính thất, nhưng khi Lưu Bị làm Hoàng đế thì không còn mảy may nghĩ gì đến bà.
Hôn nhân chính trị, dứt tình vì đại nghiệp
Người vợ thứ ba là Tôn phu nhân. Thực ra đây là cuộc hôn nhân chính trị. Tôn Quyền lúc ấy vì muốn đòi lại Kinh Châu từ tay Lưu Bị nhưng Lưu Bị tìm mọi cách từ chối khéo.
Tôn Quyền nhân cơ hội Bị đang đau buồn vì Cam phu nhân qua đời, bèn nghĩ ra kế gả em gái mình là Tôn Hướng Dương cho Bị để có tai mắt, đồng thời giam lỏng Bị ở đất Ngô, sau này ra điều kiện đòi lại Kinh Châu.
Tôn phu nhân là người con gái xinh đẹp lại hết mực dịu dàng. Bố mẹ bà khi gặp Lưu Bị cũng hết lòng quý mến. Sau khi kết hôn với bà, Lưu Bị đắm chìm trong hạnh phúc, cả tháng sau mới nhớ tới Kinh Châu.
Được sự giúp đỡ của Tôn phu nhân, cuối cùng hai vợ chồng cũng về được đất nhà Thục. Tôn Quyền và Chu Du lúc đó mới thấy bị hớ, hối hận vì vừa mất em gái lại lỗ binh.
Tranh vẽ ba vị phu nhân của Lưu Bị, từ trái qua phải là Mi phu nhân, Cam phu nhân và Tôn phu nhân.
Về sau, Tôn phu nhân bị anh trai mình lừa viết thứ bảo bố mẹ ốm, bà về Đông Ngô và từ đó không trở lại nước Thục, không rõ vì ép buộc hay tự nguyện. Hôn nhâu của bà với Lưu Bị kéo dài 3 năm.
Sau khi Quan Vũ tử trận, Lưu Bị lên kế hoạch đánh Ngô. Tôn Quyền khi đó đã nhượng bộ, ra điều kiện chỉ cần Bị trả lại Kinh Châu, sẽ lập tức trả lại Tôn phu nhân.
Ngay cả Tôn phu nhân lúc đó cũng khuyên can chồng, mong chồng nghĩ tới tình nghĩa vợ chồng, nàng cũng ngày đêm đau khổ vì nhớ thương Bị, nhưng tất nhiên, với một người vốn coi vợ chỉ như y phục, Lưu Bị đã không nghe lời khuyên của vợ.
Tuy nhiên, chính việc đem quân đánh Ngô mà nhà Thục dần lụi bại từ đó.
Lấy góa phụ làm vợ
Người vợ cuối cùng của Lưu Bị họ Ngô tên Hiện, là em gái của đại tướng Ngô Ý nước Thục Hán.
Mùa hè năm công nguyên 214, Lưu Bị chiếm được thành Ích Châu, quần thần bèn khuyên Lưu Bị lấy Ngô Thị, vốn là một góa phụ nhiều năm.
Tuy là góa phụ, nay lại xuất giá nhưng phong thái hơn người, Lưu Bị lại một lần nữa bị mê hoặc bởi sự dịu dàng của người phụ nữ này.
Năm Kiến An thứ 14, Lưu Bị tự xưng Hán Trung Vương, lập Ngô phu nhân là Hán Trung Vương Hậu. Mùa hè tháng 5 Chương Võ Nguyên, Lưu Bị tự xưng đế, lập Ngô Thị làm hoàng hậu.
“Anh em như tay chân, vợ con như quần áo”, nhiều người cho rằng câu nói này của Bị thể hiện hào khí anh hùng, hoài bão kinh bang tế thế của Lưu Bị. Tuy nhiên trên thực tế, điều này chỉ thể hiện sự coi thường của Lưu Bị đối với vợ con của mình.
Chính vì lẽ đó, trong cuộc đời mình, Lưu Bị từng lấy nhiều vợ và cũng rất nhiều lần bỏ vợ con chạy thoát thân.
