Theo trang báo Thanh Niên, vào tháng 12 năm 2022, nhóm nghiên cứu của Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền (Thừa Thiên – Huế) trong quá trình điều tra thực địa đã bắt gặp và thu được mẫu một loài thực vật có hình thù lạ mắt. Địa điểm tìm thấy loài thực vật này là trên vách đá ở đỉnh thác Bảy Nàng Tiên thuộc Tiểu khu 71, Khu bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Phong Điền, gần khu vực Rào Trăng.
Địa điểm phát hiện ra loài thực vật mới ở Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền. (Ảnh: Đinh Diễn)
Sau đó, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên Huế đã phối hợp với các chuyên gia đến từ Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Khu BTTN Phong Điền, Trường Đại học Nông Lâm, Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế và Đại học Lomonosov (Nga) đã xác định đây là một loài thực vật mới cho thế giới và nó thuộc chi tỏi rừng.
Theo thông tin mô tả của nhóm nghiên cứu, loài thực vật này thuộc họ Măng tây (Asparagaceae), có hình thái tương tự như tỏi đá khang (A.khangii) nhưng khác ở phiến lá rộng hơn, mặt ngoài bao hoa màu trắng, phấn hoa màu vàng, bao phấn và nhụy hoa khác biệt. Cấu trúc bao hoa đặc biệt này, loại thực vật mới này đã được đặt tên là Tỏi đá Phong Điền. Nó được mô tả và đặt tên theo khu vực duy nhất phát hiện sự hiện diện của loài này tính cho đến thời điểm này. Tên khoa học của tỏi đá Phong Điền là Aspidistra phongdiensis.
Hình ảnh cận cảnh của loài thực vật mới - Tỏi đá Phong Điền. (Ảnh: Đinh Diễn)
Chia sẻ cùng báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Lê Ngọc Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết: "Việc phát hiện loài tỏi đá Phong Điền là minh chứng cho giá trị đa dạng sinh học của Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền. Đây là nơi có nhiều loài thực vật, động vật quý hiếm chưa được nghiên cứu và tìm hiểu. Hơn nữa, phát hiện này đã tạo thêm động lực cho cán bộ kiểm lâm và Khu Bảo tồn Thiên nhiên ra sức nghiên cứu, bảo vệ khu vực này cũng như hệ sinh thái toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế".
Hình ảnh mô tả loài tỏi đá Phong Điền trên tạp chí chuyên ngành Phytotaxa. (Ảnh: Phytotaxa)
Trả lời phỏng vấn của chuyên trang Giáo dục Thủ đô (thuộc báo Giáo dục & Thời đại), ông Phan Kế Long – Phó Tổng Giám đốc Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam cho hay: "Mọi thứ mới chỉ dừng lại ở việc công bố loài mới. Nhóm nghiên cứu còn phải tiếp tục nghiên cứu về thành phần hóa học, thành phần tinh dầu, giá trị kinh tế, dược tính… để xem nó có công dụng thế nào".
Việc phát hiện loài tỏi đá Phong Điền đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới khoa học và những người yêu thiên nhiên. Tỏi đá Phong Điền đã được công bố là loài thực vật mới trên thế giới tại tạp chí chuyên ngành Phytotaxa ngày 30/3/2023. Hiện mẫu chuẩn của loài này đang được lưu ở Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam.
Cây tỏi đá Phong Điền được phát hiện trên thác Bảy Nàng Tiên, thuộc Tiểu khu 71, Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền. (Ảnh: Đinh Diễn)
Theo thông tin từ báo Chính phủ, khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền được thành lập từ năm 2002, với diện tích 41.433ha, thuộc địa bàn hai huyện Phong Điền và A Lưới, giáp ranh với Khu bảo tồn Đakrong (Quảng Trị), Phong Điền là một trong số những khu bảo tồn có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái. Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền hiện ẩn chứa nhiều giá trị về đa dạng sinh học.
Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền là nơi phát hiện ra nhiều loài vật quý như gà lôi lam mào trắng, gà so Trung Bộ, gà so ngực gụ, trĩ sao... Bên cạnh đó nhiều loài thú quý hiếm cũng liên tục được phát hiện tại khu bảo tồn như: Hổ (Panthera tigris), Báo gấm (Pardofelis nebulosa), Gấu ngựa (Ursus thibetanus), Vượn đen má hung (Hylobates gabriellae)... Tại đây, còn có hai loài lần đầu tiên ghi nhận cho khu vực Phong Điền là Sao la và Mang lớn. Đây cũng là hai loài thú lớn hiện tại chỉ được biết đến từ Việt Nam và Lào.
Vào đầu năm 2022, tại Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền, các nhà nghiên cứu, lực lượng kiểm lâm, giữ rừng cũng đã phát hiện một loài mới có tên là Mỹ nhụy răng cưa (Deinostigma serratum).