Loài cá kỳ dị này chính là cá còi, hay còn gọi là cá thòi lòi (danh pháp hai phần là Periophthalmodon schlosseri). Cá còi thuộc họ bống trắng và là một loài cá được tìm thấy ở khu vực cửa sông, hạ lưu sông và biển ở vùng nhiệt đới. Loài cá này sinh sống ở nhiều nơi như Seychelles, Ấn Độ, Bangladesh, Australia và bao gồm cả một số quốc gia Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
Trong đó, ở Việt Nam, cá còi là loài cá đặc sản có vùng biển thuộc xã Đa Lộc, Ngư Lộc, Hải Lộc, Minh Lộc, thuộc huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Đây cũng là nơi nổi tiếng với nghề săn cá còi. Sở dĩ người dân nơi đây gọi loài cá này là cá còi có thể vì thân hình nhỏ bé của chúng. Vào mỗi buổi sáng sớm, sau khi thủy triều rút, bà con ở xã Đa Lộc lại bắt đầu đi săn cá còi.
Cá còi là loài cá biết chạy bộ và leo cây. Ảnh: Internet
Trên thực tế, có nhiều cách để bắt cá còi như dùng cần câu, thả lưới… Tuy nhiên, cách cơ bản nhất và được nhiều người dân áp dụng là dùng tay để đào vào hang mà con cá đang ẩn trốn dưới bùn. Thời gian bắt cá còi dài hay ngắn tùy thuộc vào nước thủy triều lên xuống nhanh hay chậm. Hơn nữa, thời gian săn bắt cá còi chỉ diễn ra từ tháng Giêng đến tháng năm âm lịch hàng năm. Đây cũng là mùa sinh sản của cá còi.
Cá còi hiện này có giá bán trên thị trường ở Việt Nam là khoảng 200.000 – 250.000 đồng/kg. Chỉ cần cá được mang lên tới bờ là có người đến thu mua. Trong khoảng vài năm trở lại đây, cá còi được xuất sang Trung Quốc. Do đó, nghề săn bắt cá còi cũng mang lại thu nhập cao và ổn định cho người dân ở Đa Lộc.
Loài cá vừa biết chạy, vừa biết leo cây
Cá còi vừa có mang, vừa có phổi. Ảnh: Internet
Theo các chuyên gia, cá còi là một trong 6 loài cá kỳ dị nhất hành tinh khi chúng vừa có mang, vừa có phổi. Điều này giúp loài cá này có thể di chuyển mau lẹ cả ở dưới nước và trên cạn. Chúng không chỉ biết lặn mà còn chạy được trên cạn và leo cây.
Trên thực tế, cá còi chủ yếu sống tại vùng hạ lưu sông và vùng cửa sông giao nhau với biển. Loài cá bé nhỏ này thường đào hang, lỗ để sinh sống. Đến khi thủy triều rút, chúng kéo nhau lên trên mặt bùn để tìm kiếm thức ăn và phơi nắng. Thức ăn của loài cá này chủ yếu là tép và cá nhỏ.
Thịt cá còi rất thơm ngon nên người dân thường bán được giá cao. Ảnh: Internet
Cá còi thường đào hang ở dưới lớp bùn sâu từ 20 – 30 cm để ẩn nấp. Mỗi hang có khoảng vài con. Loài cá này có kích cỡ chỉ lớn bằng ngón tay, dài từ 10 – 15 cm, hai mắt lòi ra ngoài, đầu vuông, trên mình có nhiều hoa văn như hình xăm. Cá còi tuy bé nhỏ nhưng có khả năng di chuyển rất nhanh. Theo đó, chỉ cần nghe thấy tiếng động, chúng lập tức sẽ kéo xuống hang dưới lớp bùn để ẩn nấp. Chính vì vậy, những người đi săn cá còi cần phải có kỹ năng và sự khéo léo.
Dù có vẻ ngoài kỳ dị nhưng thịt cá còi rất thơm ngon và béo ngậy. Tại Việt Nam, thịt cá còi có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như nướng, hấp, kho, nấu canh chua…, tùy vào sở thích của mỗi người.
Bài viết tham khảo nguồn: Ecologyasia, Fishbase
