Đạn pháo điều khiển chính xác có những loại nào?
Nghiên cứu, phát triển các loại đạn pháo điều khiển chính xác nhằm đáp ứng yêu cầu tác chiến của lực lượng lục quân hiện đại đó là: linh hoạt, đa năng, đa nhiệm, quy mô lực lượng nhỏ, hiệu quả tác chiến cao.
Xây dựng một lực lượng lục quân như vậy sẽ thích ứng với một cuộc cách mạng quân sự mới và sự thay đổi của hình thái chiến tranh.
Sự phát triển như vũ bão của khoa học và kỹ thuật như kỹ thuật quang điện tử, máy tính, xử lý thông tin, vật liệu, chế tạo chính xác đã hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của đạn pháo điều khiển chính xác ở trình độ cao hơn – đạn pháo trí năng.
Độ chính xác của đạn pháo đang định hướng thị trường cho các loại đạn pháo điều khiển chính xác.
Hiện nay, đạn pháo điều khiển chính xác được phân thành 3 loại, đó là đạn pháo dẫn đường bằng lade được sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu điểm; đạn pháo dẫn đường kết hợp vệ tinh và quán tính (GPS/INS) được sử dụng để tấn công các mục tiêu với độ lệch mục tiêu khoảng một mét; đạn pháo tiêu chuẩn thông thường được trang bị ngòi nổ hiệu chỉnh hành trình.
Bên cạnh đó, sự phát triển của các loại đạn pháo điều khiển chính xác cũng cho thấy có một sự giao thoa công nghệ giữa các tổ hợp pháo mặt đất và các loại pháo tàu của hải quân.
Binh sĩ Mỹ thực hành bắn đạn pháo có điều khiển
Hàng Mỹ là nhất?
Các loại đạn pháo điều khiển chính xác hiện đã được đưa vào trang bị hoặc đang trong giai đoạn phát triển là sản phẩm của các hãng như BAE Systems, Nexter Orbital ATK, OTO Melara, Raytheon.
Trong đó, đạn pháo điều khiển chính xác 155mm Excalibur trích khí đáy, dẫn đường GPS của Hãng Raytheon đã đạt được những thành tựu rất đáng chú ý, có thể gọi là đạn pháo trí năng điển hình. Paul R. Daniels,
Giám đốc phát triển thương mại đạn pháo điều khiển chính xác Excalibur của Raytheon và cũng là một cựu sĩ quan pháo binh của Lục quân Mỹ đã chỉ rõ những ưu điểm của đạn pháo điều khiển chính xác đó là: tạo ra khả năng chi viện hoả lực tầm gần trong mọi điều kiện thời tiết cho người chỉ huy mặt đất vì chúng rất linh hoạt, khả năng đáp ứng cao và chính xác.
Trong nhiều trường hợp chúng có thể thay thế chi viện hoả lực tầm gần của không quân, hải quân và đặc biệt là chi phí của rẻ hơn rất nhiều.
Theo số lượng thống kê, 770 quả đạn pháo 155mm Excalibur đã được sử dụng trong các cuộc chiến ở chiến trường Irắc và Ápganixtan, có độ chính xác ngoài sức tưởng tượng. Đạn pháo Excalibur đã tấn công các mục tiêu với bán kính lệch mục tiêu chưa đến 2m.
Binh sĩ Mỹ thực hành bắn đạn pháo có điều khiển
Paul R. Daniels nhấn mạnh rằng, với chi phí khoảng 70.000 USD một quả đạn sản xuất loạt đầu tiên, đã mang lại hiệu quả tác chiến to lớn và đã giảm đáng kể chi phí liên quan đến các nhiệm vụ bảo đảm hậu cần cho lực lượng pháo binh của Lục quân Mỹ.
Sau 7 năm, cùng với kinh nghiệm sản xuất đã có, chi phí cho từng quả đạn pháo điều khiển chính xác Excalibur đã giảm 60%, trong khi tầm bắn và các tính năng khác của đạn được tăng lên đáng kể. Ban đầu, đạn pháo Excalibur chỉ đạt hiệu quả tốt khi bắn ở cự ly 24 km, nhưng hiện nay tầm bắn của nó đã đạt tới 40 km, độ chính xác hơn 94%.
Các tính năng chiến - kỹ thuật của đạn pháo Excalibur đang không ngừng được phát triển, với sự thử nghiệm đầu tìm hai chế độ GPS kết hợp lade bán chủ động.
Phiên bản Excalibur-S được phát triển để tăng cường khả năng chỉ thị vị trí mục tiêu, duy trì độ chính xác khi bị nhiễu tín hiệu GPS và có thể tiêu diệt các mục tiêu đã thay đổi vị trí so với vị trí nhận dạng ban đầu hoặc đang di chuyển.
Như vậy, có thể nói đạn pháo Excalibur-S đã đạt được tiêu chuẩn của đạn pháo trí năng là có khả năng nhận biết, xử lý tình huống, phân tích, phán đoán, ra quyết định, thực hiện nhiệm vụ.
Đạn pháo Excalibur-S được bắn thử nghiệm lần đầu tiên vào tháng 6/2014 tại trường bắn Yuma bang Azirona từ một lựu pháo 155mm. Khi bắn, đạn được lập trình chỉ thị vị trí mục tiêu bằng GPS, sau đó được định hướng tiêu diệt một mục tiêu đã thay đổi vị trí bằng một bộ định danh.
Paul R. Daniels cho biết rằng, sau thử nghiệm thành công thì rất nhiều khách hàng tiềm năng cả trong nước và quốc tế đặc biệt quan tâm tới đạn pháo Excalibur-S.
Hãng Raytheon hiện vẫn đang tiếp tục đầu tư phát triển phiên bản đạn pháo điều khiển chính xác Excalibur-S.
Bình luận về thử nghiệm đạn pháo Excalibur, Trung tá Josh Walsh, Giám đốc quản lý sản xuất Excalibur-S của Lục quân Mỹ cho rằng: "Tính năng của Excalibur-S qua thử nghiệm là rất ấn tượng và tôi thực sự bị lôi cuốn bởi Hãng Raytheon khẳng định sẽ tiếp tục phát triển các thế hệ tiếp theo của đạn pháo điều khiển chính xác Excalibur".
Một thành quả phát triển đáng chú ý khác của đạn pháo điều khiển chính xác Excalibur là sự ra đời của phiên bản 127mm Excalibur-N dành cho pháo tàu của hải quân.
Excalibur-N có thể sử dụng một thiết bị ứng dụng đem lại nhiều lựa chọn cho việc sử dụng các hệ thống dẫn đường như dẫn đường bằng lade bán chủ động (SAL), radar sóng milimét (MMW), tạo ảnh hồng ngoại (IR) hoặc thậm chí sử dụng cả đầu tìm hai chế độ GPS/IR.
Hiện nay, Hãng Raytheon đang trong quá trình phát triển phiên bản sử dụng đầu tìm bằng MMW. Paul R. Daniels cho biết, hiện nay có rất nhiều tàu tuần dương, khu trục, khinh hạm được trang bị pháo 127mm.
Một số quốc gia đã mua sắm pháo tàu Mk.45 Mod.4 của Hãng BAE Systems để bắn các loại đạn chính xác tăng tầm, chính vì thế Hãng Raytheon đã đưa ra một số giải pháp có rủi ro thấp.
Đạn pháo chính xác có điều khiển Excalibur-N sử dụng 70% các bộ phận cấu thành, 100% khối định vị và dẫn đường của loại đạn pháo 155mm Excalibur của Lục quân Mỹ.