Sáng 22/3, ngày thứ 4 diễn ra phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng cùng các đồng phạm trong vụ án Cố ý làm trái xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), HĐXX tuyên bố chuyển sang phần tranh luận.
VKS: Bị cáo Đinh La Thăng thể hiện sự coi thường pháp luật
Mở đầu, đại diện VKSND Hà Nội giữ quyền công tố tại tòa được mời đọc bản luận tội và đề nghị mức án đối với bị cáo Đinh La Thăng cùng 6 đồng phạm trong vụ án.
Viện kiểm sát đề nghị mức án 7 bị cáo vào sáng 22/3. Đồ họa: 7pm.
Trong phần nêu quan điểm, đại diện VKS cho rằng có đủ căn cứ xác định nội dung vụ án và hành vi phạm tội của các bị cáo đối với tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Bản luận tội nêu rõ, từ tháng 9/2008, bị cáo Đinh La Thăng đã quyết định và chỉ đạo việc PVN góp vốn vào Oceanbank, để trở thành cổ đông chiến lược của ngân hàng này.
Triển khai chủ trương trên, các bị cáo Nguyễn Thanh Liêm, Vũ Khánh Trường, Nguyễn Xuân Thắng, Phan Đình Đức, Nguyễn Xuân Sơn, Ninh Văn Quỳnh đã thực hiện tích cực 3 lần góp vốn vào Oceanbank, tổng số tiền 800 tỷ. Oceanbank sau đó làm ăn thua lỗ, khiến PVN bị mất 800 tỷ đồng.
Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại số tiền 800 tỷ đồng của PVN là do các hành vi trái pháp luật của bị cáo Đinh La Thăng và các bị cáo đồng phạm gây ra - bản luận tội nêu.
Trong bản luận tội, VKS cho rằng Đinh La Thăng biết rõ hiện trạng yếu kém của Oceabank, biết rõ yêu cầu của Bộ Tài chính, nhưng cố ý không thực hiện và vẫn quyết định góp vốn 800 tỷ đồng vào ngân hàng này.
Từ chủ trương góp vốn của bị cáo Thăng, đến nay toàn bộ 800 tỷ đồng của PVN bị mất hoàn toàn. Oceanbank bị âm vỗn sở hữu, thua lỗ nghiêm trọng, Ngân hàng Nhà nước phải mua lại 0 đồng.Như vậy, đủ cơ sở kết luận bị cáo Thăng biết năng lực yếu kém của Oceanbank và biết rõ việc PVN muốn đầu tư vốn vào Oceanbank thì phải xin ý kiến và được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, nhưng bị cáo đã cố ý thực hiện làm trái.
Bị cáo còn có hành vi nhằm hợp thức hóa hành vi vi phạm - đại diện VKS nêu quan điểm.
Đại diện VKS đề nghị mức án ông Đinh La Thăng và 6 đồng phạm.
Tại tòa, bị cáo Đinh La Thăng cho làm mình đã làm đúng, đã thực hiện đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, thể hiện sự coi thường pháp luật của bị cáo.
Hành vi của bị cáo Thăng đủ căn cứ buộc vào tội Cố ý làm trái, gây thiệt hại 800 tỷ đồng. VKSND Tối cao truy tố bị cáo tội Cố ý làm trái là có căn cứ và đúng pháp luật.
Với bị cáo Ninh Văn Quỳnh, đại diện VKS cho rằng: Với chức trách, nhiệm vụ là người tham mưu các hoạt động tài chính ở PVN, ở lần góp vốn thứ 3, bị cáo đã không tham mưu cho cấp trên việc phải thoái vốn ở Oceanbank cho đúng quy định mà còn soạn thảo văn bản đề nghị duy trì 20% vốn góp của tập đoàn dầu khí tại Oceanbank, gây hậu quả mất 800 tỷ đồng.
Hành vi của bị cáo Quỳnh là đã đồng phạm với bị cáo Thăng và các bị cáo khác. Việc truy tố bị cáo Quỳnh là có căn cứ, đúng pháp luât.
Với bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, VKS cho rằng Sơn đã thực hiện chỉ đạo của bị cáo Đinh La Thăng, ký vào các văn bản để Hội đồng Thành viên đồng ý để PVN tăng vốn thêm 100 tỷ đồng ở Oceanbank. Sơn bị VKS cho là có vai trò đồng phạm với Đinh La Thăng trong thực hiện hành vi cố ý làm trái, gây thiệt hại 100 tỷ đồng.
Về việc bị cáo Sơn khai có đưa cho bị cáo Quỳnh 200 tỷ đồng, khai mua thêm căn hộ cho bị cáo Quỳnh, VKS đề nghị HĐXX kiến nghị cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ lời khai này.
VKS: Nhận 20 tỷ là biểu hiện suy thoái đạo đức người làm công vụ
Viện kiểm sát đánh giá hành vi của các bị cáo trong vụ án này là đặc biệt nguy hiểm, xâm hại đến sự đúng đắn của việc quản lý tài sản Nhà nước, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước...
Các bị cáo đều là những cán bộ đã trải qua nhiều vị trí công tác khác nhau, nhưng đã thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, dẫn đến hậu quả là PVN mất 800 tỷ đồng.
Ngoài hành vi cố ý làm trái, riêng bị cáo Ninh Văn Quỳnh còn thực hiện hành vi đặc biệt nguy hiểm cho xã hội khi chiếm đoạt số tiền lớn là 20 tỷ đồng.
Hành vi này của bị cáo Quỳnh là một trong những biểu hiện suy thoái của đạo đức người làm công vụ, làm mất lòng tin của quần chúng nhân dân đối với cán bộ trong doanh nghiệp Nhà nước - bản luận tội nêu và cho rằng việc đưa các bị cáo ra xét xử thể hiện rõ pháp luật không có vùng cấm, bất cứ ai vi phạm pháp luật đều sẽ bị đưa ra xử lý.
Tuy nhiên, theo đại diện VKS, để có mức đánh giá chính xác, cần xét đến nhân thân của các bị cáo.
Bị cáo Thăng có trách nhiệm bảo toàn vốn Nhà nước, là người quyết định chủ trương và phải chịu trách nhiệm chính. Sau khi thực hiện hành vi phạm tội, bị cáo có thủ đoạn che dấu tội phạm, đã có hành vi phạm tội khác và đã bị đưa ra xét xử, cần có mức án nghiêm khắc dành cho bị cáo Thăng.
Song đại diện VKS cũng đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo vì ông Thăng đã nhận trách nhiệm là người đứng đầu, có nhiều đóng góp trước đây.
Ninh Văn Quỳnh có hành vi đồng phạm tích cực với bị cáo Thăng. Vì vụ lợi, Quỳnh còn chiếm đoạt 20 tỷ đồng. Tuy nhiên bị cáo đã thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác, đã khắc phục toàn bộ 20 tỷ đồng nên đại diện VKS đề nghị áp dụng tình tiết giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo này.
Về phần dân sự, đại diện VKS đề nghị, số tiền 20 tỷ đồng mà bị cáo Quỳnh đã khắc phục, đề nghị tuyên trả số tiền này cho PVN.
Số tiền thiệt hại 800 tỷ đồng, buộc bị cáo Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm chính, các bị cáo khác phải liên đới bồi thường.
Sau hơn 30 phút đọc bản luận tội, VKSND Hà Nội đã đề nghị mức án, cụ thể: Bị cáo Đinh La Thăng - cựu Chủ tịch HĐQT PVN: 18 - 19 năm tù; Vũ Khánh Trường, cựu Thành viên HĐQT PVN: 7 - 8 năm; Nguyễn Thanh Liêm, cựu Thành viên HĐQT PVN: 24 - 30 tháng cải tạo không giam giữ; Nguyễn Xuân Thắng, cựu Thành viên HĐQT PVN: 24 - 30 tháng tù; Phan Đình Đức, cựu Thành viên HĐQT: 24 - 30 tháng tù cải tạo không giam giữ; Nguyễn Xuân Sơn, cựu Phó tổng giám đốc PVN: 30 - 36 tháng tù.
VKS luận tội hành vi của ông Đinh La Thăng.
Bị cáo Ninh Văn Quỳnh, cựu Trưởng ban Kiểm toán và Kế toán PVN: 7 - 8 năm tù. Ngoài ra, bị cáo này bị đề nghị 17 - 18 năm tù về tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Tổng hình phạt của bị cáo Quỳnh là 24 - 26 năm tù.
Ông Đinh La Thăng: Đầu tư vào Oceanbank có hiệu quả
8h50: sau khi đại diện VKS công bố bản luận tội và đề nghị mức án, HĐXX đã cho các bị cáo tự bào chữa. Bị cáo Đinh La Thăng là người đầu tiên lên trình bày.
Mặc áo sơ mi, quần âu, đi giày đen, ông Đinh La Thăng bước lên bục dành cho các bị cáo để trình bày lời tự bào chữa cho mình.
Cầm bản bào chữa đã được chuẩn bị sẵn, bị cáo Đinh La Thăng nói ông đã nghe lời luận tội của VKS và hoàn toàn tôn trọng VKS.
Bị cáo Thăng khẳng định PVN đầu tư vào Oceanbank nhằm giải quyết hệ lụy là Ngân hàng Hồng Việt của ngành dầu khí không được phép thành lập.
Bị cáo Đinh La Thăng tại tòa. Ảnh: TTXVN.
Khi đó, PVN đã tìm nhiều đối tác nhưng chỉ Oceanbank đồng ý các điều kiện về tiếp nhận nhân sự, phương tiện của ban trù bị Ngân hàng Hồng Việt. Việc đầu tư vào Oceanbank không hề vụ lợi, không có động cơ cá nhân…
Cũng theo ông Đinh La Thăng, các doanh nghiệp kinh doanh đều lúc lỗ, khi lãi. Thực tế năm 2014 khi Oceanbank khó khăn, PVN và nhà băng này đã trích lập dự phòng rủi do.
Việc Oceanbank lỗ cũng không quan hệ biện chứng, nhân quả gì với việc đầu tư. Kết quả kinh doanh phụ thuộc vào HĐQT của Oceanbank.
Giống như vi phạm giao thông thì chỉ phạt người đi xe máy chứ không thể phạt bố mẹ người đi xe máy vì đã mua xe – cựu Chủ tịch PVN nói.
Tiếp đến, bị cáo sinh năm 1960 cho rằng nếu PVN được thoái vốn sẽ không mất 800 tỷ đồng khi Oceanbank bị mua 0 đồng.
Việc thoái vốn, PVN đã rất chủ động. Từ năm 2012, tập đoàn đã xây dựng lộ trình thoái vốn, được Thủ tướng đồng ý cho thoái vốn 100% trong giai đoạn năm 2013 - 2014.
Việc này cũng được Oceanbank đồng ý. Thời điểm đó, một công ty Singapore dự định sẽ mua 15%, một công ty Việt Nam mua 5%, PVN đã báo cáo Thủ tướng việc này.
Như HĐXX đã biết, đầu tiên thủ tướng đồng ý nhưng sau 13 ngày lại không đồng ý vì NHNN bảo phải chuyển vốn về NHNN. Nếu PVN được thoái vốn thì không thể bị mất. Tất cả các bên đều đồng thuận, PVN xin rút, Oceanbank cho rút và có 2 công ty xin mua. Xin HĐXX xem xét - ông Thăng nói.
Ông Đinh La Thăng cho rằng, về mua Oceanbank giá 0 đồng, tòa án cũng đã đề nghị Chính phủ xem xét. Chính phủ sau đó đã có văn bản chấm dứt việc mua 0 đồng.
Bị cáo Thăng trình bày vào tháng 8/2011 mình đã chuyển công tác khỏi PVN. 3 năm đó Oceanbank vẫn chia cổ tức cho tập đoàn dầu khí, nên ông cho rằng mình chỉ phải chịu trách nhiệm đến tháng 8/2011.
Đồ họa: Đỗ Linh - Nguyễn Trang.
Bị cáo chuyển đi, mọi quyền hạn, nghĩa vụ bị cáo không còn gì. Vì vậy, việc đầu tư vào Oceanbank là có hiệu quả - ông Thăng nói.
Ông Đinh La Thăng: Bị cáo không che giấu
Bị cáo Đinh La Thăng trong phần tự bào chữa cũng nêu về việc khi vụ án chưa khởi tố, ông có gọi điện cho các thành viên HĐTV PVN để nhờ xác nhận về việc có biết chủ trương, biên bản ký thỏa thuận với Hà Văn Thắm góp vốn vào Oceanbank.
Sau đó khi các anh chị bị cơ quan điều tra gọi thì lại không đồng tình về việc này, coi đây là cả nể nên ký. Bị cáo thấy không nhất thiết phải xác nhận việc đó nữa - cựu Chủ tịch PVN nói.
Việc xác nhận, theo cáo trạng là hành động che giấu hành vi phạm tội nhưng việc này xảy ra từ tháng 3/2017, đến tháng 12/2017 bị cáo mới bị khởi tố. Ở đây không có gì liên quan đến che giấu cả mà chỉ là đề nghị xác nhận theo tự giác, tự nguyện của từng người, không ép buộc.
Cuối phần tự bào chữa, ông Thăng liên tục nói cảm ơn HĐXX khi cho trình bày trước tòa.
Ông Thăng khẳng định mình không né tránh, chối bỏ trách nhiệm. Bị cáo đã trình bày tại cơ quan điều tra, nếu có vi phạm thì hoàn toàn chịu trách nhiệm với vai trò là người đứng đầu.
"Bị cáo xin cảm ơn HĐXX cho trình bày và rất mong HĐXX xem xét sự việc trong bối cảnh năm 2008. Lúc đó tình hình khủng hoảng kinh tế thế giới, kinh tế trong nước biến động, Tập đoàn PVN đang trong thí điểm, nhiều văn bản chưa hoàn thiện, nhiều nội dung, văn bản cần có sự chỉ đạo của Bộ, ngành, Chính phủ.
Việc đầu tư vào Oceanbank không phải chủ trương chiến lược của PVN ngay từ đầu mà đây là hệ lụy dừng thành lập Ngân hàng Hồng Việt.
Luật sư: Ông Đinh La Thăng không cố ý làm trái
Sau phần tự bào chữa của cựu Chủ tịch PVN, luật sư Phan Trung Hoài (bào chữa cho ông Thăng) được mời lên trình bày. Vị luật sư nói đã nghe rõ những lời tự bào chữa của thân chủ mình. Ông bày tỏ lấy làm tiếc khi chưa được tiếp cận những chứng cứ mà Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính nói trong các phiên xử trước.
Luật sư cho rằng, vấn đề mấu chốt nhất là PVN được đầu tư vào Oceanbank có được phép hay không?
Vị luật sư sau đó đọc quyết định của Chính phủ về hoạt động của PVN, điều lệ của tập đoàn, cho thấy có chức năng đa ngành, đầu tư, góp vốn vào các công ty con và cả đầu tư vào tài chính tín dụng.
Trong điều lệ cũng quy định tập đoàn không được đầu tư quá 20% vốn góp vào đơn vị được góp vốn, nếu quá phải xin ý kiến Chính phủ.
Về cáo buộc của VKS với ông Đinh La Thăng rằng quyết chủ trương góp vốn mua cổ phần, lên phương án triển khai trước khi trình lên Chính phủ, luật sư bào chưa cho rằng "sai".
Với kết luận của VKS về 3 lần góp của PVN và Oceanbank là vi phạm, luật sư cho rằng muốn xem xét vi phạm hay không cần xét ở 2 giai đoạn đầu, tổng 700 tỷ đồng.
Tôi rất bất ngờ và suy nghĩ nhiều, không biết vì sao tại phiên tòa này HĐXX lại hỏi ngay về khoản góp vốn lầm 3 có giá 100 tỷ với các bị cáo mà không phải 2 lần đầu trị giá 700 tỷ - ông Hoài nói. Ông Hoài nói khoản đầu tư 700 tỷ đã được chấp thuận của Chính phủ, của Ngân hàng Nhà nước, có sự tham mưu của Bộ Tài chính nên thân chủ của mình "không cố ý làm trái".
"Trong các báo cáo thanh tra của Bộ Tài chính với PVN có kết luận nào cho thấy PVN đầu tư sai trong hai lần đó hay không? Không có" - luật sư Hoài phân tích khi đề cập đến vai trò tham mưu của Bộ Tài chính cho Chính phủ với hoạt động của tập đoàn dầu khí.
Về phía Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này cũng chấp thuận cho Oceanbank được tăng vốn lên 5.000 tỷ theo phương án của Đại hội cổ đông. Ngân hàng Nhà nước cũng không hề có lưu ý nào với Oceanbank về việc tăng vốn là sai ở chỗ nào hay phải lưu ý ở đâu - luật sư cho hay.
11h35: HĐXX tạm dừng làm việc. Phiên tòa sẽ tiếp tục vào 13h30 với phần bào chữa của luật sư cho ông Đinh La Thăng.
Ba lần góp vốn của PVN và Oceanbank. Đồ họa: 7pm.
Trước đó, trong phiên tòa ngày 21/3, Nguyễn Xuân Sơn khai từ năm 2009 - 2010 đã chi 30-40 tỷ đồng cho Ninh Văn Quỳnh để nhờ cảm ơn lãnh đạo PVN, do đã chỉ đạo các thành viên của tập đoàn gửi tiền vào Oceanbank.
Giai đoạn 2010-2014, cứ 45 ngày ông Sơn đưa cho ông Quỳnh 5 tỷ đồng, tổng cộng hơn 200 tỷ đồng. Tuy nhiên, Ninh Văn Quỳnh khẳng định chỉ nhận 20 tỷ đồng từ năm 2009-2014.Bị cáo Sơn cũng khai từng trao đổi với Hà Văn Thắm về việc mua căn hộ cho ông Quỳnh tại dự án Star City và đã chuyển hồ sơ mua nhà đứng tên con trai Quỳnh. Sau đó, các việc liên quan đến nhận nhà như thế nào Sơn không biết. Tuy nhiên, Quỳnh bác bỏ việc có nhà tại đây.
Về việc này, Hà Văn Thắm nói có nghe, nhưng Sơn không trao đổi hoặc bản thân mình không nhớ việc ông Sơn mua nhà cho ông Quỳnh.
Cũng trong phần trả lời luật sư, ông Đinh La Thăng nói lần góp vốn thứ 3 trị giá 100 tỷ của PVN vào Oceanbank vào thời điểm ông đi công tác. Cựu chủ tịch Tập đoàn dầu khí khẳng định không hay biết, không liên quan và không hề biểu quyết cho việc này.
Theo cáo trạng, năm 2008, ông Đinh La Thăng biết rõ tình hình yếu kém của OceanBank nhưng vẫn đồng ý để PVN góp tổng cộng 800 tỷ đồng để nắm giữ 20% vốn điều lệ vào ngân hàng này.
Nhà băng này sau đó kinh doanh thua lỗ, mất vốn sở hữu nên PVN bị mất hoàn toàn số tiền góp vốn. Oceanbank được Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng.
Ông Đinh La Thăng bị cáo buộc là người quyết định chủ trương, chỉ đạo thực hiện việc góp vốn. Ông Thăng với trách nhiệm của người đứng đầu, bảo toàn vốn của tập đoàn phải chịu trách nhiệm chính về số tiền 800 tỷ đồng mà PVN góp vốn vào Oceanbank bị mất trắng.
Trong số 7 bị cáo hầu tòa, có 3 người đã lĩnh án trong các phiên xử sơ thẩm khác. Cụ thể, ông Đinh La Thăng bị TAND TP Hà Nội tuyên 13 năm tù về tội Cố ý làm trái trong vụ án xảy tại PVN và Tổng công ty Xây lắp dầu khí Việt Nam hôm 22/1.
Cũng trong phiên xử này, Nguyễn Xuân Sơn bị tuyên 9 năm tù, Ninh Văn Quỳnh lĩnh 7 năm tù. Riêng Nguyễn Xuân Sơn còn bị tuyên án tử hình trong phiên xử đại án OceanBank hồi tháng 9/2017.
Cựu Chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm, người nhận án chung thân trong vụ án OceanBank đang chờ xử phúc thẩm cũng bị triệp tập đến toà sáng nay với tư cách người làm chứng.