Tác giả cho rằng trong trường hợp chiến dịch quân sự nổ ra thì các hành lang nhân đạo sẽ được thiết lập để thường dân có thể sơ tán.
Chế độ của Tổng thống Syria Basar Assad được Nga hậu thuẫn có vẻ đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào Idlib – cứ điểm lớn cuối cùng của phe đối lập, chạy dọc biên giới phía tây bắc của Syria và Thổ Nhĩ Kỳ.
Dân số Idlid gần như tăng gấp đôi và hiện giờ là vào khoảng 3 triệu người: Hàng chục nghìn người Syria, rơi vào cái bẫy ở những khu vực khác của một đất nước hoàng tàn do chiến tranh, đã sơ tán tới đây sau những thoả thuận ngừng bắn với chế độ Assad.
Nếu tấn công Idlib thì có thể xảy ra một thảm hoạ quy mô về xã hội - ở Syria chỉ còn lại một vài khu vực an toàn mà có thể sơ tán thường dân đến đó.
Dưới đây là tổng quan những sự kiện báo động cho thấy khả năng Idlib chuẩn bị hứng chịu một cuộc tấn công.
Không quân Nga tham chiến ở Syria.
Vị thế của chế độ TT Assad
Chế độ của ông Assad đang hứng khởi với những lãnh thổ vừa giành lại được trên khắp đất nước Syria đã công khai đưa ra câu hỏi về khả năng tấn công Idlib.
Phát biểu hôm 30/8 cùng với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ở Moscow, bộ trưởng Ngoại giao Syria, ông Valid al-Muallem nói rằng chính quyền của ông sẵn sàng tấn công Idlib "tới cùng".
Quan điểm của Nga
Ông Lavrov cũng nhắc tới việc chuẩn bị cho một chiến dịch quy mô lớn tấn công Idlib: "Không thể chấp nhận để quân khủng bố nói chung, "Mặt trận Al Nusra" nói riêng sử dụng khu vực phi quân sự Idlib này để tấn công quân đội Syria, cũng như sử dụng các thiết bị bay không người lái tấn công căn cứ quân sự của Nga trong khu vực".
Ông Lavrov cho biết rằng "các phần tử khủng bố" mà trước đó ông từng buộc tội chúng dùng thường dân làm bia đỡ đạn, cần phải bị tiêu diệt tại Idlib. Ông cũng kêu gọi phương Tây "không ngăn cản chiến dịch chống khủng bố".
"HTS với hàng nghìn chiến binh có kinh nghiệm và khéo léo, là một tổ chức mạnh – nhóm đối lập chính tại khu vực Idlib.
Chúng có liên quan tới "Al-Qaeda hay không đó là đề tài để bàn luận nhưng lý tưởng của chúng là chủ nghĩa nền tảng của các phiến quân Hồi giáo cực đoan, thích nghi với bối cảnh xã hội, chính trị và quân sự đặc biệt của cuộc xung đội Syria", ông Faizal Itani, nghiên cứu viên chính của Trung tâm Hariri ở Trung Đông nói.
Chính quyền Assad có sử dụng HTS như một lý do để tấn công Idlib hay không? " Đối với Assad và Putin khoác lên chiến dịch này chiếc áo dưới tiêu đề cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và sự xúc phạm là điều rất dễ.
Quân đội Syria sẵn sàng tấn công Idlib.
Nhưng trên thực tế họ cho rằng mọi phe đối lập có vũ trang là khủng bố và dự định nếu cần thiết sẽ chiếm Idlib bằng vũ lực không cần đếm xỉa tới lý tưởng của các lực lượng đang chiếm ưu thế ở đó", ông Itani nói.
Ông Lavrov tuyên bố rằng phe đối lập chuẩn bị cho một cuộc tấn công bằng vũ khí hoá học nhằm vào Idlib để sau đó buộc tội chính quyền TT Assad và kích động Mỹ đáp trả.
Hôm 13/4/2018, Mỹ, Anh và Pháp đã triển khai các cuộc không kích nhằm vào Syria để đáp trả cuộc tấn công có sử dụng vũ khí hoá học mà chính quyền TT Assad bị buộc tội đã gây ra. Ngày 7/4 một cuộc tấn công bằng vũ khí hoá học đã xảy ra ở Duma, ngoại ô Damacus khiến 70 người thiệt mạng, 500 người bị thương.
Hạm đội hải quân Nga ngày 1/9 đã bắt đầu cuộc tập trận quy mô trên Địa Trung Hải: nhiều khả năng, để chính quyền Assad chuẩn bị cho cuộc tấn công Idliv. Theo thông tin của hãng thông tấn Reuters, mục tiêu của cuộc tập trận là "kiềm toả phương Tây chuẩn bị tấn công các lực lượng quân đổi chính phủ Syria".
Thư ký báo chí Điện Kremlin, ông Dmitri Peskov nói rằng "hang ổ của chủ nghĩa khủng bố" tại Idlib phải bị tiêu diệt.
Ông Itani nói rằng một số nhà phân tích và chính trị gia ở Phương Tây "muốn Nga rơi vào tình thế khó khăn ở Syria và muốn rút khỏi đó càng sớm càng tốt. Assad mới là kẻ tham lam, còn Nga thì chấp nhận sự nhượng bộ dễ dàng hơn Assad,…"
"Đương nhiên, trong hoàn cảnh này thì dễ nhận ra kẻ địch của mình. Chỉ là điều đó không đúng sự thật. Cả chính quyền Assad và cả Nga đều có một mục tiêu: Khôi phục sự toàn vẹn của chính quyền Assad tại Syria. Idlib không phải là ngoại lệ và chưa bao giờ là như thế.
Đúng, hoàn toàn có thể Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và chính quyền TT Assad sẽ ký với nhau một thoả thuận, và ông Assad sẽ tiếp nhận Idlib mà không tốn một viên đạn nào. Trong trường hợp này, sự hỗ trợ của Nga sẽ không còn cần thiết", ông Itani chia sẻ.
Quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hợp tác với người Nga và người Iran để làm dịu tình hình. Thổ Nhĩ Kỳ, giáp ranh với Idlib, đã tiếp nhận 3,5 triệu người tị nạn, tuyên bố rằng sẽ không tiếp tục mở cửa biên giới cho người tị nạn.
Ông Itani nói rằng vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria nói chung và ở Idlib nói riêng rất phức tạp.
"Mối đe doạ ngày càng gia tăng dọc biên giới từ phía Đảng Lao động người Kurd/Đảng Liên minh Dân chủ được liên minh Mỹ-Kurd hậu thuẫn khiến Thổ Nhĩ Kỳ phải từ chối mục đích ban đầu của mình (chống lại Assad) và tập trung vào việc kiềm toả sự xâm lược của người Kurd.
Để làm được điều này phải sử dụng lực lượng quân sự trên lãnh thổ Syria. Muốn vậy phải nhận được cái gật đầu của Nga", ông Itani nói.
Thổ Nhĩ Kỳ có những con rối quân sự tại Idlib, nhưng họ không thể ngáng đường Nga: Để giữ được lãnh thổ chia cắt của Syria trước sự xâm lấn của chính quyền Assad. Họ không thể cho phép mình được vung tay quá trán như vậy.
Trong khi đó ở đó mọi người đều biết rằng cuộc tấn công của chính quyền sẽ dẫn tới việc người dân bị đẩy khỏi Idlib, có nghĩa là đẩy sang chính Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia đang cố gắng để điều đó không xảy ra.
Cho nên phương án tốt nhất là thoả thuận về việc chính quyền chiếm Idlib với mức thiệt hại tối thiểu và đưa người tị nạn từ Thổ Nhĩ Kỳ sang những khu vực khác của Syria", ông Itani chia sẻ.
Xe tăng Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng chiến đấu.
Những tiếng chuông báo động
Ông Staffan de Mistura, đạc phái viên của Liên hợp quốc tại Syria cảnh báo rằng "đó là cơn đại cuồng phong mà sẽ thổi tung mọi thứ trước mắt chúng ta", nếu chính quyền Assad vẫn quyết định triển khai cuộc tấn công Idlib. Ông kêu gọi thiết lập các hành làng nhân đạo để có thể sơ tán thường dân.
"Tôi không nghĩ rằng trong câu "Idlib thất thủ" lại có từ "nếu như". Về lý thuyết, người dân có thể đi bất cứ đâu: ở Syria hay ở Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng không chắc Assad muốn họ đi sang những khu vực "đã được dọn sạch" bởi chính quyền.
Vì Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã sở hữu một phần đáng kể lãnh thổ tại Syria, tôi không tin rằng họ sẽ từ bỏ nó, bao gồm cả những khu vực lân cận Idlib mà họ chiếm được trong chiến dịch "Cành oliu" và "Khiên Eufrat".
Những khu vực này không đủ điều kiện để tiếp nhận người tị nạn, tuy nhiên Thổ Nhĩ Kỳ không có phép làm điều đó. Đối với họ điều quan trọng hơn là phải kiềm chế được lượng người tị nạn đổ trực tiếp sang Thổ Nhĩ Kỳ".
Lực lượng sư đoàn cơ giới số 5 tiến về Idlib. Video truyền thông quân đội Syria