Máy bay chở các tù nhân trong diện trao đổi giữa Nga và Ukraine đã đáp xuống sân bay ở Moscow và Kiev vào chiều nay, 7/9, đánh dấu sự kết thúc cho quá trình trao đổi tù nhân được chờ đợi từ lâu giữa hai bên. Số người được xác định là 35 người đổi 35 người, trong đó có 24 thủy thủ Ukraine bị phía Nga bắt giữ vì cáo buộc xâm phạm lãnh thổ Nga tại eo biển Kerch.
Quá trình trao đổi tù nhân "đã được hoàn thành", ủy viên nhân quyền của Nga Tatyana Moskalkova xác nhận và gọi sự kiện này là một "hành động nhân đạo quy mô lớn mang tính lịch sử".
Tổng thống Ukraine Zelenskyi tuyên bố: Cuộc trao đổi tù nhân với Nga là bước đi đầu tiên trong tiến trình chấm dứt xung đột ở khu vực Donbass. Ông Zelenskyi bày tỏ hy vọng về một hội nghị theo "Dạng thức Normandy" giữa Ukraine, Nga, Pháp và Đức để giúp "tháo ngòi nổ" cuộc xung đột ở miền Đông.
Bộ Ngoại giao Nga thì cho rằng sự kiện là "dấu hiệu tích cực để tiếp nối các bước đi quan trọng khác nhằm vượt qua thế bế tắc hiện tại trong quan hệ Nga-Ukraine và việc tiến hành Thỏa thuận Minsk".
Trước đó, ngày 5/9, phát biểu ở Vladivostok, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khẳng định: "Cuộc trao đổi sẽ khá lớn, quy mô và sẽ là một bước đi tích cực hướng tới bình thường hóa quan hệ giữa Nga và Ukraine".
Reuters cho rằng, cuộc trao đổi tù nhân lần này được nhiều bên xem như chiến thắng cho tân Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. Khi còn vận động tranh cử, ông Zelenskyi đã hứa hẹn sẽ đưa các tù nhân Ukraine bị giam giữ ở Nga về nhà. Ông này cũng cam kết chấm dứt cuộc chiến ở miền Đông.
Bước đi tiến tới hòa bình
Cuộc trao đổi tù nhân giữa Moscow và Kiev cũng được lãnh đạo nhiều nước hoan nghênh và đánh giá cao.
Đăng tải trên Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi đây là "bước tiến khổng lồ đầu tiên tới hòa bình".
"Nga và Ukrane vừa trao đổi số lượng lớn tù nhân. Tin rất tốt, có lẽ là bước tiến khổng lồ đầu tiên tới hòa bình. Xin chúc mừng cả hai nước!", ông Trump tweet.
Thủ tướng Đức Angela Merkel thì cho rằng cuộc trao đổi tù nhân là "dấu hiệu đầy hy vọng".
"Mừng cho các thủy thủ Ukraine và Oleg Sentsov, những người cuối cùng đã có thể quay trở về nhà. Tiếp tục nỗ lực để tiến hành thỏa thuận Minsk là việc đáng làm", bà Merkel nói.
Công cuộc chuẩn bị cho quá trình trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine đã được tăng cường sau khi ông Zelenskyi trở thành Tổng thống của Ukraine hồi tháng 5.
Sự kiện này được cho là có thể giúp xây dựng lòng tin giữa 2 nước và tạo điều kiện cho họ bắt đầu đàm phán nghiêm túc về nhiều vấn đề khác. Tuy nhiên, bất cứ con đường nào dẫn tới sự hòa giải toàn diện nhiều khả năng đều dài và phức tạp.
Cuộc trao đổi tù nhân giữa hai bên là kết quả của nhiều tháng trời đàm phán ở các cấp. Thậm chí, Tổng thống hai nước cũng đã hai lần bàn thảo về vấn đề này. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Ukraine Zelenskyi đã bàn thảo về vấn đề liên quan tới tù nhân 2 lần, trong các cuộc điện đàm ngày 12/7 và 7/8.
Có một số "hành vi gây hấn" và thách thức xảy ra trong quá trình thương thảo nhưng cuối cùng "thiện chí chính trị và nỗ lực làm việc tỉ mỉ đã đem lại kết quả", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho hay. Phát ngôn viên của Tổng thống Putin, ông Dmitry Peskov, cũng lên tiếng cho biết, Moscow rất "hài lòng khi thấy công dân Nga được trở về nhà".