SOHA NEWS
Ấy là chuyện xảy ra ở Đại đội xe tăng 3, Tiểu đoàn 244, Trung đoàn 202 hồi kháng chiên chống Mỹ cứu nước.
Tháng 4 năm 1972, khi cuộc Tổng tiến công chiến lược đang diễn ra quyết liệt trên mặt trận Quảng Trị thì Đại đội xe tăng 3 nhận lệnh cơ động vào A Lưới, Tây Thừa Thiên với mục đích cùng với Đại đội xe tăng 4 đã đi trước đó ít ngày hình thành mũi vu hồi vào sườn phía tây thành Huế khi có thời cơ.
Đây là đơn vị được trang bị xe tăng K63-85 là loại xe bơi nước do Trung Quốc chế tạo.
Hành quân đường dài vượt Trường Sơn vào chiến trường đối với lính xe tăng nhìn chung là vất vả, đối với các loại xe tăng bơi nước càng vất vả hơn vì những hư hỏng của bộ phận vận hành rất hay xảy ra.
Nguyên do cũng dễ hiểu: để giảm trọng lượng của xe phục vụ cho việc bơi nước, các mắt xích cũng như các chi tiết khác đều được làm mỏng mảnh hơn. Vì vậy trước khi hành quân xe nào xe ấy đều không ngần ngại mang theo càng nhiều mắt xích dự bị càng tốt.
Tuy nhiên, hồi đó không hiểu vì lý do gì mà loại xe K63-85 này rất hiếm các loại khí tài dự bị, vì vậy ngay cả những mắt xích đã sử dụng thậm chí đã bị rạn nhỏ cán bộ chiến sĩ đại đội này vẫn phải mang theo để sẵn sàng thay thế.
Xe tăng bơi K63-85 thuộc lực lượng Hải quân đánh bộ (Vùng 4 Hải quân) diễn tập. Ảnh: Báo Hải quân.
Buồn ngủ tưởng gặp chiếu manh
Ai đã từng hành quân qua đường Trường Sơn thời chiến chắc không thể quên những con đường quân sự làm gấp với chất lượng mặt đường cực kỳ xấu lại nhiều đèo dốc và những cái cua chóng mặt. Những con đường đó đã làm khổ lính xe tăng rất nhiều và một trong những hư hỏng họ hay gặp nhất là đứt xích, trật xích.
Những mắt xích mỏng manh của loại xe lội nước bị đá núi và những cái cua tay áo của đường Trường Sơn nghiến ngấu một cách không thương tiếc và hầu như đêm hành quân nào đơn vị cũng phải dừng lại khắc phục vài lần, cũng vì thế lượng mắt xích dự bị vơi đi nhanh chóng và trở thành một mối lo thường trực của cán bộ chiến sĩ trong đại đội.
Thế rồi, trong một đêm hành quân bên đất Lào đại đội phát hiện được mấy chiếc xe cùng loại K63-85 bị máy bay Mỹ đánh cháy nằm dúi vào các khe suối trên một đoạn đường dài vài trăm mét.
Một số anh em tranh thủ thời gian nghỉ tò mò ra xem và phát hiện thấy so với xe của đại đội mình thì số xe này mới hơn nhiều và mặc dù bị cháy nhưng hai băng xích xe hầu như còn nguyên vẹn.
Chuyện đó được báo cáo cho Ban chỉ huy đại đội. Sau khi kiểm tra lại tình hình, ban chỉ huy đại đội cử ngay một tổ thợ và lái xe cùng một chiếc ô tô quay lại vào ngày hôm sau nhằm nhặt nhạnh các loại khí tài- chủ yếu là xích- với yêu cầu đề ra là càng nhiều càng tốt.
Hiểu được tầm quan trọng của nhiệm vụ này tổ công tác đã làm việc rất tích cực và sau một ngày lao động cật lực hàng trăm mắt xích đã được tháo gỡ chất lên ô tô đem về. Ban chỉ huy đại đội rất phấn khởi và quyết định chia đều cho các xe.
Nhìn những mắt xích còn khá mới ai cũng phấn khởi vì đã cất được nỗi lo.
Đồng chí đại đội phó kỹ thuật chỉ thị cho tất cả các xe kiểm tra lại xích, những mắt nào đã bị rạn rồi thì cho thay ngay để tránh tình trạng mỗi đêm phải dừng lại xử lý xích đứt vài lần nhằm tăng tốc độ hành quân. Cả cánh rừng trú quân tạm thời vang lên tiếng búa tạ, mệt thì có mệt nhưng ai nấy đều vui.
Ngày Kỹ thuật của Lữ đoàn 26, Quân khu 7. Ảnh: Báo Quân khu 7.
Hóa ra là cơn tưởng bở
Cứ tưởng từ sau khi thay xích mới vào cuộc hành quân sẽ "thông đồng bén giọt" hơn trước, sẽ không còn cảnh đứt xích, thay xích như mấy đêm vừa rồi.
Nào ngờ, đêm đó mới đi được chừng gần chục cây số thì một xe trong đội hình bị đứt xích. Vừa nối xong đi thêm một đoạn lại một xe nữa nằm ì ra - đứt xích. Rồi một xe nữa, một xe nữa... và cuối cùng cả đại đội đều "dính".
Cả quan lẫn lính xoay trần ra khắc phục nhưng chỉ chạy thêm được vài trăm mét lại đứt. Thật không hiểu ra làm sao nữa? Trời cũng đã gần sáng nên ban chỉ huy đại đội cho tạm dừng giấu xe để hôm sau tìm nguyên nhân.
Sáng hôm sau, đại đội phó kỹ thuật dẫn tổ thợ sửa chữa đi từng xe kiểm tra. Và một sự thật kinh hoàng được phát hiện ra: tất cả các mắt xích bị đứt đều là những mắt mới được thay vào; số mới thay vào còn lại chưa đứt nhưng cũng bị rạn nứt khá lớn.
Kíp xe tăng Đại đội 8, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Xe tăng 201 luyện tập cơ động vào vị trí trú quân bí mật. Ảnh: QĐND
Tất cả các lái xe được tập trung lại để thảo luận tìm nguyên nhân và cuối cùng đi đến thống nhất ý kiến: xích xe tăng là bộ phận chịu tải trọng, chịu va đập, chịu mài mòn, chịu lực kéo v.v... rất lớn nên phải được chế tạo bằng thép chất lượng cao và theo một quy trình nghiêm ngặt.
Trong khi đó, số xích xe này đã bị cháy- tức là bị nung qua lửa mà không được nhiệt luyện lại theo đúng quy trình nên đã bị "non" đi, vì thế nó không thể chịu được tình trạng làm việc khắc nghiệt khi cơ động trên đường Trường Sơn và nếu còn tiếp tục dùng nó, nó cũng sẽ tiếp tục đứt và đứt cho đến khi không dùng đến nó nữa thì thôi.
Thế là một mệnh lệnh mới được ban ra: "tháo bỏ hết số xích lấy từ mấy xe bị cháy về, những mắt nào đã thay vào băng xích cũng phải loại ra".
Lại những tiếng búa tạ vang lên chí chát khắp cánh rừng nhưng khí thế kém hẳn ngày hôm trước, còn mặt mũi anh nào anh nấy cũng méo xèo xẹo. Đúng là "không cái dại nào giống cái dại nào!".