Bài bình luận của Tiến sĩ Leroy Chiao được CNN đăng tải.
Tiến sĩ Leroy Chiao, làm việc với tư cách là nhà tư vấn, đồng thời là Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của One Orbit LLC - một công ty đào tạo động lực, giáo dục và quản lý tài năng.
Ông từng là phi hành gia NASA từ năm 1990-2005 và đã thực hiện bốn sứ mệnh vào vũ trụ trên ba tàu con thoi - và một lần là phi công phụ của tàu vũ trụ Soyuz của Nga đến Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), nơi ông giữ chức vụ chỉ huy Expedition-10. Quan điểm được bày tỏ trong bài bình luận này là của riêng Tiến sĩ Leroy Chiao.
Có nhiều lý do các quốc gia tạo ra và tiếp tục các chương trình không gian dân sự. Một số hy vọng thúc đẩy các nỗ lực dân sự của họ trong khoa học và công nghệ, những người khác tìm cách mở rộng lực lượng lao động kỹ thuật của họ, thúc đẩy thế hệ trẻ tiếp theo hướng tới những vì sao.
Tuy nhiên, kể từ buổi bình minh của cuộc chạy đua vào vũ trụ, động lực lớn nhất cho đến nay là nâng cao uy tín quốc gia, trong nước và trên trường quốc tế.
Đó là một phần quan trọng thúc đẩy Ấn Độ khi nước này vừa lập kỳ tích trở thành quốc gia duy nhất hạ cánh thành công tàu thăm dò trên cực Nam Mặt trăng vào lúc 18:04 ngày 23/8/2023 (giờ Ấn Độ); đồng thời là quốc gia thứ 4 trên thế giới (cùng với Liên Xô, Mỹ, Trung Quốc) phóng tàu đến Mặt trăng.
Camera Lander Imager 4 của tàu vũ trụ Chandrayaan-3 đã chụp được hình ảnh bề mặt Mặt trăng này vào ngày 20 tháng 8. Nguồn: ISRO
Cột mốc quan trọng này đánh dấu một thành tựu to lớn cho chương trình không gian non trẻ của họ, vốn đã đạt được tiến bộ ổn định trong những năm qua. Tôi kỳ vọng thành công trong tương lai sẽ đến: Delhi đã thể hiện cam kết đầu tư đáng kể vào nỗ lực khám phá không gian.
Thành tựu của Liên Xô
Vào buổi bình minh của kỷ nguyên vũ trụ, Liên Xô, vốn hiểu rất rõ làm thế nào một chương trình không gian thành công có thể củng cố vị thế của mình trên trường quốc gia, đã gây ấn tượng đầu tiên bằng việc phóng Sputnik, vệ tinh đầu tiên vào năm 1957.
Mặc dù nó chỉ truyền đi một tín hiệu "bíp" đơn giản, nhưng ý nghĩa của vụ phóng là rất lớn. Moscow tiếp nối bước đột phá đó với những thành tựu lịch sử liên tiếp, bao gồm việc phóng động vật đầu tiên bay vào quỹ đạo (chú chó Laika năm 1957); và đưa con người đầu tiên bay vào vũ trụ (phi hành gia Yuri Gagarin năm 1961).
Phi hành gia Yuri Gagarin - người đầu tiên bay vào vũ trụ. Ảnh: Getty Images
Khi Liên Xô đạt được thành công này đến thành công khác trong lĩnh vực không gian, Mỹ gần như hoảng loạn. Mặc dù Washington theo sau với những thành công của riêng mình, nhưng ấn tượng ban đầu là của người Mỹ là đi sau Liên Xô về mặt công nghệ.
Đó là lý do tại sao lời kêu gọi đưa phi hành gia Mỹ lên Mặt Trăng của Tổng thống John F. Kennedy lại gây được tiếng vang sâu sắc đối với nước Mỹ, nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ cả 2 đảng trong Quốc hội, cũng như từ công chúng Mỹ nói chung.
Tổng thống Nga Vladimir Putin là người mới nhất trong hàng ngũ lãnh đạo cố gắng sử dụng một dự án không gian thành công để phản ánh sự vĩ đại của đất nước ông. Ông Putin đã hy vọng sớm đón nhận tin vui từ cuộc hạ cánh thành công của tàu đổ bộ lên Mặt trăng Luna-25 của Nga.
Để có thêm hiệu quả, Tổng thống Nga đã sắp xếp thời gian cho sứ mệnh Mặt trăng diễn ra chỉ vài ngày trước chuyến hành trình lên Mặt trăng của phương tiện đối thủ từ Ấn Độ, tàu vũ trụ Chandrayaan- 3.
Tuy nhiên, trục trặc kỹ thuật khiến Luna-25 thay vì đổ bộ Mặt Trăng lại đâm vào vệ tinh tự nhiên này.
Bức ảnh cuối cùng của tàu Luna-25 trước khi đâm vào Mặt trăng. Nguồn: Roscosmos
Các chương trình không gian của châu Á đang gia tăng, nổi bật nhất là Trung Quốc và Ấn Độ. Cả hai nước đều đã phát triển động cơ tên lửa đông lạnh, bệ phóng và tàu vũ trụ tinh vi. Cả hai đều vận hành một số vệ tinh để liên lạc, chụp ảnh Trái đất và viễn thám, và Trung Quốc cũng có vệ tinh dẫn đường riêng.
Trung Quốc cũng tự hào về chương trình du hành vũ trụ có con người với một trạm vũ trụ đang hoạt động - trạm Thiên Cung, bao gồm cả phi hành đoàn và tàu vũ trụ vận chuyển hàng hóa. Tàu thám hiểm Mặt trăng của Trung Quốc (Chang'e-4) vẫn đang tích cực khám phá phía xa của Mặt trăng.
Ấn Độ có kế hoạch đưa các phi hành gia của mình lên quỹ đạo Trái Đất trong vài năm tới, trong khi Trung Quốc đã công bố kế hoạch đưa các phi hành gia của mình lên bề mặt Mặt trăng vào những năm 2030.
Trong quan hệ đối tác Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Canada cũng tiếp tục thúc đẩy hoạt động thám hiểm không gian. Sau nhiều năm trì hoãn và chi phí vượt mức, sứ mệnh Artemis I (phóng siêu tên lửa SLS) cuối cùng đã được khởi động vào năm 2022 và NASA đã lên danh sách phi hành đoàn cho sứ mệnh Artemis II, trong đó có một phi hành gia người Canada.
NASA có kế hoạch đưa con người trở lại Mặt trăng trong những năm tới, điều chưa từng xảy ra kể từ chuyến hạ cánh cuối cùng của Apollo vào năm 1972.
Các quốc gia này cũng tiếp tục phóng vệ tinh và các tàu vũ trụ khác. Trong khi đó, NASA vẫn tiếp tục vận hành tàu thám hiểm trên sao Hỏa. Và một trong những bước phát triển thú vị nhất ở phương Tây là sự hợp tác giữa các công ty vũ trụ thương mại và NASA.
SpaceX đã là đối tác của NASA trong nhiều năm, gửi vật tư và phi hành đoàn lên ISS. Họ cũng đang phát triển tàu đổ bộ Mặt trăng cho NASA, cũng như nhóm do công ty Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos dẫn đầu.
Một số công ty nhỏ hơn đang tham gia vào các hợp đồng cung cấp tàu vũ trụ và dịch vụ cho hoạt động thám hiểm Mặt trăng, điều này chứng tỏ đây là một nỗ lực không ngừng nghỉ tiến vào không gian trên nhiều mặt trận.
Vòng xoáy đi xuống
Nga là một ngoại lệ. Thay vì mở rộng, chương trình không gian của nước này đã suy giảm trong vài năm. Chương trình vĩ đại một thời bắt đầu tan rã sau khi Liên Xô sụp đổ. Nhà du hành vũ trụ Sergei Krikalev bị mắc kẹt trên Trạm vũ trụ Mir gần một năm vì sự sụp đổ của Liên Xô và sự hỗn loạn ngay sau đó.
Chương trình không gian của họ được cho là đã được hỗ trợ rất nhiều từ Mỹ, nước đã hỗ trợ trạm vũ trụ Mir và đưa Nga tham gia chương trình ISS, với tiền mặt cho các dịch vụ và hợp đồng sản xuất các mô-đun lõi cùng các thiết bị khác.
Nga cũng là đối tác quan trọng trong chương trình ISS. Họ đã cung cấp dịch vụ vận chuyển phi hành đoàn và hàng hóa (bao gồm cả phi hành đoàn trong Expedition-10), trong khi Tàu con thoi gặp nạn ở Columbia.
Cho đến gần đây, tên lửa và tàu vũ trụ của Nga vẫn nằm trong số những loại an toàn và đáng tin cậy nhất. Nhưng hiện tại, tương lai của chương trình không gian của Nga đang bị nghi ngờ, trong bối cảnh ngân sách liên tục bị cắt giảm, các cáo buộc tham nhũng và sự thiếu hụt các chuyên gia trẻ trong đội ngũ của họ.
Trong những năm gần đây, Nga đã chứng kiến những thất bại của tàu vũ trụ và bệ phóng Soyuz và Progress, bao gồm cả việc hủy bỏ vụ phóng Soyuz MS-10 năm 2018 có phi hành gia người Mỹ Nick Hague trên tàu. Luna-25 là thất bại mới nhất.
