Khẳng định vị thế cường quốc quân sự toàn cầu
Ngày 23/2, một đoàn tàu chở theo các "chiến lợi phẩm" mà Quân đội Nga thu giữ được trong quá trình tham gia cuộc chiến chống khủng bố tại Syria đã rời Moscow để bắt đầu chuyến hành trình kéo dài khoảng 2 tháng nhằm mục đích giới thiệu những thắng lợi quân sự Nga gặt hái được tại quốc gia Trung Đông này.
Khi đó, thông cáo báo chí của Bộ Quốc phòng Nga cho biết, đoàn tàu sẽ di chuyển một quãng đường dài tổng cộng 28.500 km, trải qua 60 thành phố với 8 múi giờ khác nhau. Đoàn tàu đã kết thúc hành trình vào tháng 4/2019 và dừng chân tại một triển lãm quân sự ở ngoại ô Moscow.
Đoàn tàu "chiến lợi phẩm" trên, ngoài vấn đề tuyên truyền thì nó cũng cho thấy người Nga đang rất hãnh diện với chiến thắng của mình. Họ đã cứu thoát chính phủ của Tổng thống Assad rơi vào sụp đổ, trở thành quốc gia quyền lực ở Syria và lần đầu tiên kể từ khi Liên Xô tan rã, đã vươn mình trỗi dậy thành bên điều phối giải quyết các vấn đề ở Trung Đông.
Tất cả những gì người Nga đã làm được ở Syria hoàn toàn khác so sự can thiệp của các quốc gia phương Tây trong quá khứ. Mỹ xâm lược Iraq đã biến nước này thành cuộc xung đột đẫm máu kéo dài, còn chiến dịch không kích Libya của các quốc gia Tây Âu lật đổ nhà lãnh đạo Muammar Qaddafi đã tàn phá, chia rẽ chính quốc gia này.
Tuy nhiên quan trọng nhất, việc phá vỡ được thế bá chủ của Mỹ ở Trung Đông đã cho thấy Nga không đơn thuần chỉ là một cường quốc khu vực như Tổng thống Barack Obama từng đề cập mà thực sự họ đã trở thành một cường quốc toàn cầu.
Aleksey, 31 tuổi, công nhân ngành đường sắt ở Moscow đã mang theo cậu con trai của mình tới để tham quan đoàn tàu "chiến lợi phẩm": "Tôi rất tự hào khi Quân đội Nga giành chiến thắng tại vùng đất xa xôi này".
Phi công quân sự Nga được chào đón nồng nhiệt khi trở về từ Syria. Ảnh: Reuters
Cuộc chiến tranh ở Georgia năm 2008 đã bộc lộ khá nhiều điểm yếu của quân đội Nga chứ không chỉ hoạt động yếu kém của lực lượng không quân. Việc Nga sáp nhập Crimea và cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine năm 2014 đã khiến Moscow bị phương Tây cô lập và trừng phạt. Thế nhưng, thắng lợi ở Syria lại là một câu chuyện khác.
"Thành công về mặt quân sự ở Syria lớn hơn nhiều so với những gì mọi người mong đợi". Fyodor Lukyanov, cố vấn chính sách đối ngoại cho Chính phủ Nga bình luận. "Nga đã chứng tỏ được mức độ hiệu quả trong việc sử dụng sức mạnh quân sự so với kinh nghiệm ở Georgia và Ukraine trước đây. Về mặt chính trị, thắng lợi thậm chí còn đáng ngạc nhiên hơn”.
Moscow trở thành trung tâm ngoại giao giải quyết các vấn đề Trung Đông. Năm 2017, nhà vua Salman trở thành nhân vật cấp cao nhất hoàng gia Saudi Arabia tới thăm Nga. Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã gặp Tổng thống Vladimir Putin hàng chục lần kể từ khi Nga can thiệp quân sự vào Syria.
Các nhà ngoại giao Nga từ hàng thập kỷ nay chỉ đứng ngoài quan sát người Mỹ xử lý tiến trình hòa bình Israel - Palestine thì giờ đây đã rất phấn khích khi biết rằng nước Mỹ hiện phải theo dõi Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đàm phán về tương lai Syria.
Trên đà thắng lợi, Quân đội Chính phủ Syria với sự yểm trợ của các máy bay ném bom Nga trong tháng 4 và tháng 5 này đã nối lại các cuộc tấn công đánh chiếm Idlib - thành trì lớn cuối cùng còn nằm dưới sự kiểm soát của phiến quân.
Với các chỉ huy quân sự Nga, cuộc xung đột ở Syria là một địa bàn lý tưởng để thử nghiệm các chiến thuật và vũ khí mới cũng như là nơi để trình diễn hiệu quả tác chiến của các phương tiện quân sự phục vụ mục đích xuất khẩu.
Lính Nga ngồi trên một trực thăng quân sự bay qua Palmyra, Syria. Ảnh: AP
Tại sao Nga thành công mà các quốc gia khác thất bại?
Một phần của câu trả lời nằm ở việc Nga đã rút được kinh nghiệm từ các bài học của Mỹ ở Iraq và dựa chủ yếu vào sức mạnh không quân cũng như vai trò của các lực lượng ủy nhiệm chiến đấu dưới mặt đất: Quân đội Syria, binh lính Iran, các chiến binh Hezbollah từ Lebanon và một số lực lượng khác.
Tổng thống Putin ít gặp vấn đề hơn so với các lãnh đạo phương Tây khác khi xét về phương diện phản đối của công luận hay các tổ chức xã hội dân sự với hành động can dự quân sự của Nga.
"Ông ấy không đòi hỏi về dân chủ và nhân quyền. Chúng tôi chia sẻ quan điểm chung về vấn đề không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau", một nhà ngoại giao Ả Rập cho biết. "Chúng tôi không đồng tình với Nga trong nhiều vấn đề nhưng khi ông Putin cam kết việc gì, ông ấy sẽ hành động để thực hiện bằng được".
Tất nhiên, bên cạnh bầu không khí hồ hởi chiến thắng thì cũng còn không ít những mối lo. Đất nước Nga rộng lớn nhưng quy mô nền kinh chỉ tương đương Hàn Quốc. Thu nhập thực tế của người Nga đã giảm 5 năm liên tục.
Trong khi đó, dù yên nước nhưng tỉ lệ người dân ủng hộ chiến tranh, theo Trung tâm Levada - một tổ chức thăm dò dư luận độc lập, đã giảm đi đáng kể.
Xu thế này còn có thể diễn biến tiêu cực hơn nếu mọi việc ở Syria trở nên tồi tệ. Một số kịch bản thậm chí có nguy cơ dẫn tới thảm họa, chẳng hạn như cuộc đối đầu với Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib hay cuộc chiến giữa Israel và Iran bùng phát.
Tàu chiến Nga nã tên lửa hành trình tấn công khủng bố ở Idlib, Syria