Các nghiên cứu về phospholipid cho thấy trong hàu biển có đầy đủ các thành phần như PE, PC, PI, PG… mang các axit béo họ eicosanoit với tổng hàm lượng phospholipid lên tới trên 30%.
Chiết xuất dưỡng chất quý từ hàu biển
TS Trần Quốc Toàn và các cộng sự Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa nhận bằng độc quyền giải pháp hữu ích “Quy trình sản xuất chế phẩm giàu phospholipid chứa các axit béo họ eicosanoit từ hàu biển (Oyster. sp)” do Cục Sở hữu Trí tuệ, Bộ KH&CN cấp.
Giải pháp hữu ích đề cập đến quy trình sản xuất chế phẩm giàu phospholipid chứa các axit béo họ eicosanoit từ hàu biển (Oyster. sp) bao gồm các bước: Xử lý nguyên liệu bằng dung dịch nước muối 0,9%; thủy phân protein trong mẫu nguyên liệu; lọc thô; lọc tinh; phân ly dầu - nước dịch lọc; làm khan và thu chế phẩm. Đây là những thành phần quý giá nhất trong hàu biển mà đến nay chưa có phương pháp chiết xuất, khai thác tối ưu.
TS Trần Quốc Toàn cho biết, hàu là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm thân mềm hai mảnh vỏ trong họ hàng nghêu, sò nhỏ. Hàu sống ở bờ biển, ở các ghềnh đá ven bờ biển hay các cửa sông, sống bám vào một giá thể như bám vào đá thành tảng, các rạn đá, móng cầu ăn sinh vật phù du và các sinh vật trong bùn, cát, nước biển...
Hàu cũng được coi là một loại hải sản sống dưới nước. Theo y học cổ truyền, thịt hàu có vị ngọt hơi mặn, tính mát, không độc. Hàu có tác dụng tráng dương, bổ tinh, tư âm dưỡng huyết, ăn vào trị được chứng mất ngủ do nhiệt.
Người nóng khô khát, hoa mắt, chóng mặt, phụ nữ rối loạn tiền mãn kinh, phụ nữ sau sinh thiếu sữa, thiếu máu ăn hàu rất tốt. Hàu cũng tốt cho nam giới có chứng di mộng tinh, hoạt tinh, yếu sinh lý, liệt dương, hiếm muộn.
Để biết thành phần dồi dào nhất trong hàu là gì, nhóm đã nghiên cứu hàm lượng lipit cho thấy giá trị trung bình từ 1 - 2% (khối lượng tươi), trong đó đặc biệt là các axit béo họ eicosanoit (C20) có hàm lượng lên tới >10% trong mẫu lipit.
Đặc biệt, các nghiên cứu về phospholipid cho thấy trong hàu biển có đầy đủ các thành phần như PE, PC, PI, PG… mang các axit béo họ eicosanoit với tổng hàm lượng phospholipid lên tới trên 30%. Đây là điều mà không có ở loài nhuyễn thể hay hải sản nào, hàm lượng phospholipid ở hàu có thể nói là rất cao.
Cũng theo TS Trần Quốc Toàn, các nghiên cứu về chế biến hàu biển hiện nay, ngoài việc nghiên cứu chế biến làm thực phẩm thì có hướng đến dùng hàu làm thực phẩm chức năng. Song để sản xuất thực phẩm chức năng, đa số các nghiên cứu dừng ở mức thủy phân rồi sấy khô thành bột.
Các nghiên cứu về việc tạo thành một quy trình kép vừa phân lập phospholipid đồng thời với thu nhận oligopeptit hoàn toàn chưa được nghiên cứu. Nhóm nghiên cứu quyết định đi theo hướng phân lập hoạt chất quý nhất trong hàu biển làm nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng.
Chất điều hòa chức năng sinh lý cho cơ thể
TS Trần Quốc Toàn cho biết, nhóm đã thành công trong xây dựng quy trình sản xuất chế phẩm giàu phospholipid chứa các axit béo họ eicosanoit từ hàu biển (Oyster. sp).
Để tạo ra chế phẩm, nhóm thực hiện các bước như xử lý nguyên liệu bằng dung dịch nước muối 0,9%; thủy phân protein trong mẫu nguyên liệu; lọc thô; lọc tinh; phân ly dầu - nước dịch lọc; làm khan và thu chế phẩm.
Mục đích của giải pháp hữu ích là đề xuất quy trình sản xuất chế phẩm giàu phospholipid chứa axit béo họ eicosanoit từ hàu biển đơn giản và thu được chế phẩm chứa hàm lượng phospholipid ở mức độ cao.
Theo TS Trần Quốc Toàn, phospholipid chứa các axit béo họ eicosanoit từ lâu đã được nghiên cứu và chứng minh các tác dụng sinh lý, đặc biệt đối với hệ thần kinh, hệ sinh sản cũng như là tiền chất để sản sinh ra các prostaglandin giúp điều hòa các chức năng sinh lý ở cơ thể sống.
Các nghiên cứu đánh giá đã xác định trong lipit thu được của hàu biển chứa một hàm lượng lớn các phospholipid chứa các axit béo họ eicosanoit, đặc biệt là các axit béo họ omega 3.
Tuy nhiên, các phospholipid này chủ yếu liên kết với các protein màng tế bào dưới dạng các phức lipoprotein, vì vậy, các phương pháp thông thường không thể chiết triệt để được các phospholipid.
Đây là giải pháp duy nhất hiện nay có thể chiết xuất triệt để được hoạt chất quý trong hàu biển mà không ảnh hưởng đến thành phần, cách thực hiện cũng khá đơn giản và dễ triển khai trên quy mô lớn.
Kết quả phân tích cho thấy, chế phẩm thu được có hàm lượng phospholipid cao (trên 30%). Ngoài ra, dung môi và hóa chất sử dụng trong quy trình này không độc hại, lượng chất thải ra môi trường rất ít nên không gây ô nhiễm môi trường. Chế phẩm có thể làm nguyên liệu sản xuất các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ tăng cường sức khỏe sinh lý cho cơ thể.