Ngày 17/5, Thứ trưởng Tư pháp Mỹ Rod Rosenstein thông báo Bộ này bổ nhiệm ông Mueller, cựu Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI), làm công tố viên đặc biệt lãnh đạo cuộc điều tra. Với vai trò này, Mueller được phép điều tra "mọi liên hệ và/hoặc sự thông đồng giữa Chính phủ Nga với cá nhân trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Donald Trump".
Năm nay 72 tuổi, Robert Mueller đã cống hiến gần như trọn đời cho các hoạt động công vụ, thực hiện rất nhiều cuộc điều tra và khởi tố. Ông nổi tiếng là một người phi chính trị, kiên định và được kính trọng. Ông là Giám đốc FBI từ năm 2001 đến 2013, phục vụ cho cả Tổng thống đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa, được cả hai phía đánh giá cao.
Sinh ngày 7/8/1944 tại Thành phố New York, Mueller lớn lên ở ngoại ô Philadelphia, bang Pennsylvania và gia nhập Binh chủng Lính thủy Đánh bộ Mỹ. Sau khi xuất ngũ, ông theo học tại Đại học Luật Virginia và năm 1989, ông làm trợ lý cho Bộ trưởng Tư pháp Dick Thornburgh. Trước khi trở thành Giám đốc FBI, ông từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
Mueller bắt đầu giữ vai trò cao nhất ở FBI ngày 4/9/2001, chỉ vài ngày trước khi Mỹ hứng chịu vụ tấn công khủng bố kinh hoàng 11/9. Thông thường, một nhiệm kỳ của Giám đốc FBI kéo dài 10 năm nhưng uy tín của ông đã khiến 100% các thành viên Quốc hội nhất trí giao cho Mueller tại nhiệm thêm 2 năm nữa, đến ngày 4/9/2013.
Mueller tới FBI sau khi cơ quan này hứng chịu nhiều biến động, điển hình là vụ đối đầu chết người với nhóm tôn giáo Branch Davidians ở Waco, bang Texas, vụ phát hiện đặc vụ FBI Robert Hanssen hóa ra là một điệp viên Nga... Và sau khi rời FBI, ông vẫn không phải là người xa lạ đối với điều tra nhằm vào các nhân vật cấp cao.
Khi Mueller rời FBI, Thượng nghị sĩ Chuck Grassley vốn chuyên chỉ trích FBI đã phải thốt lên lời khen ngợi ông là "một người Mỹ vĩ đại". Ông được đánh giá đã dẫn dắt FBI qua những năm tháng sóng gió và chuyên nghiệp hóa một cơ quan vốn chỉ thuần túy thực thi pháp luật thành chủ động đối phó với các mối đe dọa lớn.
Giờ đây, khi Mueller được Bộ Tư pháp chọn làm công tố viên đặc biệt điều tra mối quan hệ có thể giữa giới chức Nga và chiến dịch tranh cử của Donald Trump, nhiều người đánh giá đó là một lựa chọn lý tưởng. John Pistole, một cựu Phó Giám đốc FBI dưới thời Mueller, bình luận: "Bob Mueller là một sự lựa chọn xuất sắc vì ông ấy phi chính trị và tuân theo chế độ pháp quyền, sẵn sàng bám theo bằng chứng dẫn tới bất cứ đâu, bất kể các hệ quả về mặt chính trị".
Theo CNN, Tổng thống Donald Trump cảnh báo cuộc điều tra do Mueller đứng đầu sẽ làm tổn hại nước Mỹ. "Nó chứng tỏ chúng ta là một quốc gia bị chia rẽ, không đoàn kết. Và chúng ta có nhiều việc rất quan trọng phải làm ngay, đó là các hợp đồng thương mại, quân đội, ngăn chặn hạt nhân... tất cả những vấn đề chúng ta đã bàn đến hôm nay", ông Trump nói hôm 18/5.
Robert Mueller đảm nhận vai trò mới sau khi có tiết lộ rằng Giám đốc FBI James Comey bị ông Trump sa thải đột ngột đã viết ghi nhớ về cuộc gặp mặt kín với Tổng thống hồi tháng 2/2017 với nội dung ông chủ Nhà Trắng đề nghị khép lại cuộc điều tra nhằm vào Cố vấn an ninh quốc gia khi đó là Michael Flynn.
Flynn cùng nhiều cố vấn khác cho chiến dịch tranh cử của Donald Trump được cho là đã tiếp xúc với giới chức Nga và người có quan hệ với Kremlin qua ít nhất 18 cuộc gọi và thư điện tử trong 7 tháng cuối của cuộc bầu cử 2016. Cùng khoảng thời gian này, tình báo Mỹ cho rằng đã xảy ra tấn công tin tặc được cho là một nỗ lực của Nga nhằm tác động kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ.