SOHA NEWS
Vào ngày 5/4/1841, hai người đàn ông cưỡi ngựa lao đến nhà Phó tổng thống John Tyler vào sáng sớm. Họ đến để báo tin: Tổng thống William Henry Harrison đã qua đời do viêm phổi chỉ sau một tháng nhậm chức.
Tyler tức tốc đến Washington lúc 4 giờ sáng ngày hôm sau. Vào buổi trưa, Tyler đã tuyên thệ để thay thế Harrison tại khách sạn Brown’s Indian Queen.
Tổng thống William Henry Harrison qua đời chỉ 31 ngày sau khi nhậm chức khiến ông trở thành người nắm giữ chức Tổng thống ngắn nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Liệu có phải Tyler là tổng thống thực sự? Harrison lúc đó 68 tuổi, một anh hùng quân đội có biệt danh “Tippecanoe già” sau trận chiến với người da đỏ. Ông là tư lệnh đầu tiên qua đời tại văn phòng trong lịch sử nước Mỹ.
Tổng thống bất đắc dĩ của Mỹ
Không ai rõ cách thức chuyển giao như thế nào. Trong Hiến pháp ghi rằng “Trong trường hợp Tổng thống bị loại khỏi vị trí, hoặc từ trần, từ chức, hoặc không thể loại bỏ quyền lực và nhiệm vụ của vị trí đó thì chúng sẽ được chuyển giao cho phó tổng thống”. Nhưng nó không nói rằng phó tổng thống sẽ thành tổng thống.
Rất nhiều người tin rằng Tyler chỉ là “quyền tổng thống”. Một nghị sĩ đề xuất gọi ông là “phó tổng thống, người mà do cái chết của tổng thống, quyền lực và nghĩa vụ của tổng thống được chuyển sang”. Công chúng đặt cho Tyler một tên khác là: “Sự tình cờ” hay “Tổng thống bất đắc dĩ”
"Tổng thống bất đắc dĩ" John Tyler. Nguồn: Internet
Lý do duy nhất mà Đảng Whig lựa chọn thượng nghị sĩ vùng Virginia để đồng hành cùng Harrison vào 1840 là để thu hút cử tri miền nam. Họ đưa ra khẩu hiệu “Tippecanoe và Tyler Too”, dễ nhớ đến mức 170 năm sau người ta vẫn nhắc.
Harrison sống tại Ohio, ông lớn lên chỉ cách nhà Tyler và dặm trong quận Charles city, gần Williamsburg.
Không một ai mong đợi rằng Tyler, một ông chủ nô lệ 51 tuổi, có thể trở thành tổng thống, theo như lời tổng thống nhiệm kỳ trước John Quincy Adams. Theo như Adams thì Tyler là một người “tài năng có hạn, và một tinh thần không thể mở rộng tới chiều mà ông ta đã được sắp đặt”.
Tyler lịch sự và quyết tâm rằng ông là tổng thống không cần bàn cãi. Tại cuộc họp đầu tiên, thư ký Daniel Webster nói với Tyler rằng Harrison và thành viên đã bỏ phiếu trước khi ra quyết định và Harrison tuân theo đa số.
Tyler đã đáp lại lịch sự “Tôi xin lỗi, tôi là tổng thống, và tôi sẽ chịu trách nhiệm với quyết định của mình”
Tháng sáu năm đó, sau cuộc tranh cãi nảy lửa, nghị viện thống nhất rằng Tyler là tổng thống với tước vị và quyền lực. Và sự thăng tiến tới phòng bầu dục đã được biết đến như là “Tiền lệ Tyler”. Điều này tiếp tục như luật bất thành văn cho 125 năm tiếp sau.
Tổng thống Tyler nhanh chóng gặp vấn đề với nghị viện thuộc đảng Whig. Theo một ghi chép để lại thì “có nhiều vần điệu hơn là lý do” cho khẩu hiệu tranh cử “Tippecanoe và Tyler Too”. Tyler chỉ mới chuyển sang đảng Whig và không chia sẻ nhiều quan điểm.
Ông phủ quyết nhiều đề xuất đến mức đảng Whig đuổi ông khỏi đảng, và toàn bộ nội các từ chức chỉ trừ Webster.
Thành viên đảng Whig biểu tình ngoài nhà trắng và treo cổ hình nộm Tyler. Một nghị sĩ bang Virginia đề xuất luận tội “quyền tổng thống”. Kế hoạch thất bại, nhờ vậy mà tránh được cuộc khủng hoảng kế thừa do Tyler không có phó tổng thống.
Chiến dịch tranh cử của Tyler cho nhiệm kỳ nữa như là một thành viên độc lập năm 1844 đã thất bại. Ông rời văn phòng đầu năm 1845 sau khi James K. Polk thắng cử. Đóng góp lớn nhất của Tyler là chuẩn bị cho việc thôn tính Texas vào năm 1845.
Tyler và người vợ trẻ Julia đưa gia đình tới đồn điền tại quận Charles city. Do đảng Whig coi ông như người ngoài vòng pháp luật kiểu Robin Hood, Tyler đặt tên cho đồn điền là Rừng Sherwood.
Khi nội chiến Mỹ bùng nổ, Tyler về phe miền nam. Ông là thành viên của Đại diện Liên minh khi qua đời ở khách sạn Richmond năm 1862 ở tuổi 71. Tờ thời báo New york mô tả Tyler như là “người của công chúng không hề nổi tiếng từng nắm giữ quyền lực tại Mỹ”
Nhưng “tiền lệ Tyler” vẫn tiếp tục. Khi tổng thống Zachary Taylor mất do ngộ độc thực phẩm vào năm 1850. Phó tổng thống Millard Fillmore trở thành tổng thống mà không có chống đối. Tiền lệ này còn được sử dụng sáu lần nữa cho các tổng thống Andrew Johnson, Chester Arthur, Theodore Roosevelt, Calvin Coolidge, Harry Truman và Lyndon Johnson.
Jacquelin Kennedy than khóc bên cạnh, Lyndon B. Johnson đã tuyên thệ tổng thống vào 22/11/1963 sau khi John F. Kennedy bị ám sát. (Cecil Stoughton/White House/AP)
Sau khi tổng thống John F. Kennedy bị ám sát năm 1963, nghị sĩ Birch Bayh của bang Indiana đã đề xuất sửa đổi Hiến pháp để làm rõ việc kế nhiệm cũng như cách thức tổng thống có thể bị loại bỏ khỏi vị trí. Nghị viện đã thông qua Sửa đổi thứ 25 vào năm 1965.
Sau khi được thông qua bởi các bang, sự sửa đổi đi vào thực tế năm 1974 khi Richard Nixon từ chức và phó tổng thống Gerald Ford nắm quyền.
Sửa đổi thứ 25 đã chấm dứt tiền lệ cho việc kế nhiệm tổng thống bắt đầu từ năm 1841. Tất cả bởi vì John Tyler nhất quyết đòi rằng phải được gọi là “Ngài tổng thống”.
Nguồn: Washingtonpost