Đặc phái viên kiểm soát vũ khí của Tổng thống Mỹ Donald Trump - ông Marshall Billingslea hối thúc Trung Quốc nên cân nhắc lại và nói rằng không nên có thêm "bất kỳ bức tường bí mật nào" trong nỗ lực kiểm soát vũ khí hạt nhân của các quốc gia trên thế giới.
Ông Marshall Billingslea dự kiến sẽ có cuộc gặp gỡ Thứ trưởng Ngoại giao Nga trong cuối tháng này nhằm thảo luận về Hiệp ước New START, dự kiến sẽ hết hạn vào tháng 2 năm sau.
Theo trang SCMP, việc giải trừ vũ khí hạt nhân có thể trở thành "chiến trường mới" trong quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ sau khi Bắc Kinh từ chối tham gia vào các đàm phán với Washington và Moscow nhằm mở rộng hiệp ước quan trọng này.
Đặc phái viên kiểm soát vũ khí của Tổng thống Mỹ Donald Trump - Marshall Billingslea vào ngày 10/6 đã khuyến khích Bắc Kinh suy nghĩ lại về quyết định này trước thềm các đàm phán diễn ra vào cuối tháng này.
Ông Marshall Billingslea sẽ gặp gỡ Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov ở Vienna vào ngày 22/6 nhằm thảo luận về việc ra hạn Hiệp ước New START – hiệp ước giải trừ vũ khí hạt nhân dưới chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama.
"Trung Quốc nói rằng không có ý định tham gia bất kỳ đàm phán ba phương nào. Điều này nên cân nhắc", Đặc phái viên kiểm soát vũ khí của Tổng thống Mỹ Donald Trump - Marshall Billingslea viết trên Twitter.
"Việc đạt được vị trí siêu cường đồng nghĩa với việc phải có trách nhiệm giống với một quốc gia siêu cường. Không tồn tại bất kỳ một bức tường bí mật nào về nỗ lực phát triển hạt nhân. Cùng chờ đợi phản hồi của Trung Quốc ở Vienna", ông Marshall Billingslea cho biết sau khi xác nhận đã mời Bắc Kinh tham gia các đàm phán.
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hối thúc Trung Quốc đưa ra một thỏa thuận tương lai thay thế Hiệp định New START 2010.
Washington luôn cho rằng năng lực hạt nhân tên lửa và hạt nhân của Trung Quốc liên tục phát triển tối ưu và hiện đại hóa đồng thời chỉ ra thách thức gia tăng đe dọa Mỹ và các đồng minh. Hiệp ước New START từng hạn chế Mỹ và Nga sản xuất 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược.
Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn từ chối điều này. Tuyên bố trên trang web của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng, Washington và Moscow – hai quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất phải có trách nhiệm hàng đầu, và đặc biệt, đối với nỗ lực giải trừ vũ khí hạt nhân.
Vào tháng 12, Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng Mỹ đang cố gắng "làm chệch hướng trách nhiệm sang quốc gia khác".
Nhà phân tích quân sự tại Hong Kong - Song Zhongping cho biết Trung Quốc đã từ chối tham gia các cuộc đàm phán bởi vì kho vũ khí hạt nhân của nước này vẫn ít hơn nhiều so với Nga và Mỹ.
"Cho đến khi Mỹ và Nga cắt giảm kho vũ khí hạt nhân ngang bằng với Trung Quốc hoặc Trung Quốc có khả năng phát triển vũ khí hạt nhân ngang bằng cấp độ với Mỹ và Nga thì hiện tại Bắc Kinh sẽ không ngồi đàm phán cùng với Mỹ và Nga", ông Song bình luận.
Theo trang SCMP, động thái của Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn kéo Trung Quốc vào bàn đàm phán có thể xem là một phần trong nỗ lực của Washington nhằm đối phó Bắc Kinh trong bối cảnh căng thẳng leo thang trong nhiều lĩnh vực từ thương mại – công nghệ cho đến an ninh và hệ tư tưởng. Ông Song cho biết đồng thời nới rằng, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ không tham gia vào hiện ước kiểm soát vũ khí hạt nhân sớm.
"Đây là một chiến trường mới trong cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc. Mỹ đang muốn đưa Trung Quốc vào trật tự vũ khí hạt nhân quốc tế do Mỹ dẫn đầu.
Tuy nhiên, khả năng hạt nhân của Trung Quốc vẫn tương đối nhỏ, vì vậy những gì Trung Quốc cần làm là thúc đẩy tham vọng và không bị yếu đi khi nhắc đến tiềm lực hạt nhân", ông Song nhấn mạnh.
Hiệp ước New START 2010 cam kết ràng buộc giữa Mỹ và Nga phải giảm đi một nửa hàng tồn kho là các bệ phóng tên lửa hạt nhân chiến lược và cho phép quá trình tham gia giám sát vệ tinh và giám sát từ xa. Điều này cũng bao gồm 18 cuộc thanh tra tại chỗ mỗi năm nhằm xác minh mức độ tuân thủ, một số nhà quan sát cho biết và nói rằng Bắc Kinh hiện chưa sẵn sàng tham gia vào đàm phán.
Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm một quả bom hạt nhân đầu tiên vào năm 1964 và là một trong năm cường quốc hạt nhân được công nhận theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, chương trình hạt nhân của Bắc Kinh được phỏng đoán có nhiều bí mật.
Kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc ước tính có số lượng 320, báo cáo Trung tâm nghiên cứu về việc giải trừ vũ khí hạt nhân – Đại học Nagasaki cho biết. Với số lượng như vậy, nhiều khả năng Bắc Kinh nhiều hơn cả Pháp về số lượng khi ước tính Paris có khoảng 290 vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, số lượng này của Trung Quốc chỉ là một phần trong kho dự trữ vũ khí của Nga ( 6370) và Mỹ (5800) đầu đạn hạt nhân.