"Tôi nghĩ rằng cả 2 nước đều hành động vì lợi ích của riêng họ. Tôi không cho là Nga và Trung Quốc sẽ liên kết với nhau nếu tính về lâu về dài", ông Mattis nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn tại Lầu Năm Góc hôm 11/9 khi được hỏi liệu Mỹ có lo lắng về một liên minh quân sự giữa Nga và Trung Quốc hay không.
Cuộc tập trận Vostok 2018 lớn nhất lịch sử nước Nga hiện đại, với sự tham gia của 300.000 binh sỹ, 36.000 xe quân sự, 1.000 máy bay và 80 tàu chiến được khởi động ở quân khu miền Đông hôm 11/9. Cuộc diễn tập quân sự mang quy mô quốc tế khi có sự tham gia của lực lượng Mông Cổ và Trung Quốc.
Một vị tướng nghỉ hưu của Nga nhận định Vostok 2018 giống như một lời cảnh báo đanh thép mà Nga gửi tới Mỹ.
"Cuộc tập trận nhằm mục đích ngăn chặn các ý định hung hăng của Mỹ và NATO và cũng là một động thái đáp trả các lệnh cấm vận của Mỹ", cựu đại tướng Nga Leonid Ivashov nhận định.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm 20/8 xác nhận nước này sẽ cử 3.200 binh sĩ, 900 trang thiết bị cùng 30 máy bay và trực thăng tham gia cuộc tập trận chiến lược ở vùng Zabaykalsky của Nga.
Trong một tuyên bố đưa ra hôm 11/9, Bộ Quốc phòng Nga cho biết không quân Trung Quốc trước mắt đã điều 26 trực thăng, trong đó bao gồm 6 chiếc Mi-171, 9 chiếc Z-9, 9 chiếc Z-19 và 6 máy bay loại khác tới tham gia cuộc tập trận.
Cuộc tập trận Vostok 2018 khởi động trùng với thời điểm diễn ra cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Vladimir Putin bên lề Diễn đàn kinh tế phương Đông ở Vladivostok, Nga.
Trong cuộc gặp, cả 2 nhà lãnh đạo đã nhấn mạnh quan hệ đối tác chiến lược giữa Matxcơva và Bắc Kinh, có chung quan điểm phản đối "thế giới đơn cực" -thuật ngữ được sử dụng để mô tả việc Mỹ đang thống trị toàn cầu.
Một số chuyên gia tin rằng chính Mỹ đang đẩy Trung Quốc và Nga xích lại gần nhau hơn trong hợp tác quân sự bằng cách đối đầu trực diện với cả 2 nước về kinh tế khi áp đặt lệnh trừng phạt lên Matxcơva hay tham gia vào cuộc chiến thương mại với Bắc Kinh, tăng cường tập trận chung NATO ở vùng giáp ranh với Nga hay tăng cường hiện diện ở Biển Đông để cảnh báo sự bành trướng của Trung Quốc.
"Họ cảm thấy họ phải làm điều gì đó để đối phó với áp lực ngày càng gia tăng từ Mỹ", cựu đại tá quân đội Trung Quốc Yue Gang nhận định.
Theo ông Yue, Trung Quốc cho rằng Washington đang tỏ thái độ thù địch từ các động thái như triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD ở Hàn Quốc. Điều này khiến Bắc Kinh tăng cường niềm tin chiến lược vào Matxcơva.
"Cuộc tập trận đặt nền tảng giúp Nga và Trung Quốc tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao trình độ chiến đấu của cả 2 bên", Yue cho hay.
Các phương tiện truyền thông Trung Quốc cũng hoan nghênh việc Bắc Kinh điều quân sang Nga tham gia tập trận. Một số tờ báo Trung Quốc khẳng định đây là một cơ hội quý báu để quân đội nước này học hỏi kinh nghiệm, nâng cao khả năng thực chiến, đồng thời thử nghiệm vũ khí và chiến thuật tại Nga.
Theo Stripes, Trung Quốc thông qua Vostok 2018 đang gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới Mỹ và Nhật Bản.
Về phần mình, Mỹ và các đồng minh NATO vẫn đang theo dõi sát sao cuộc tập trận.
"Chúng tôi nhận thức được nó và chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ", người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ, Đại tá Rob Manning cho biết.
Trong khi đó, phát ngôn viên của NATO Oana Lungescu nói rằng cuộc tận trận phù hợp với những gì mà người ta đang thấy ở Nga: Một nước Nga quyết đoán hơn, tăng đáng kể ngân sách quốc phòng và sự hiện diện quân sự của họ.