Bộ trưởng Nhạ nêu giải pháp dẹp ‘náo loạn’ giáo dục

Tại buổi làm việc với nhóm nghiên cứu xây dựng quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học vào cuối tuần rồi, GS Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng GD&ĐT, nói thời gian qua có rất nhiều “náo loạn” xảy ra trong ngành giáo dục, từ ứng xử của thầy với trò đến hành xử của phụ huynh với giáo viên gây bức xúc dư luận.

Sự thiếu hụt trong giáo dục

Tại cuộc họp, các thành viên nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những nguyên nhân dẫn tới một số vấn đề về văn hóa ứng xử trong trường học gây bức xúc trong xã hội thời gian qua.

Trước hết đó là sự tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường dẫn tới những thay đổi trong đời sống xã hội, thay đổi những giá trị truyền thống, trong đó có môi trường giáo dục.

Một bộ phận thầy cô giáo chưa được trang bị, chuẩn bị đầy đủ nhận thức và tâm thế trước những tác động tiêu cực từ bên ngoài xã hội.

Trong chương trình, quá trình đào tạo giáo viên hiện nay vẫn còn để trống mảng đào tạo về chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng sống cho sinh viên; giáo viên không được bồi dưỡng thường xuyên về phương pháp sư phạm, năng lực chuyên môn…

Đây là nguyên nhân dẫn tới có một số thầy cô giáo chưa đáp ứng năng lực và theo kịp sự biến động về tâm lý của học sinh, cá biệt còn có biểu hiện thiếu trách nhiệm, cứng nhắc, chưa chia sẻ với học sinh.

Nhóm nghiên cứu chỉ ra những tác động từ áp lực cuộc sống dẫn tới việc nhiều bậc phụ huynh phó thác con cái họ cho nhà trường, làm cho mối quan hệ nhà trường - gia đình ở một số nơi còn lỏng lẻo.

Mặt khác, cách ứng xử thiếu chuẩn mực trong một số gia đình cũng đã tác động tới quá trình hình thành nhân cách của các em.

Nhóm nghiên cứu cho rằng giải pháp giáo dục từ gia đình và sự phối hợp quản lý giữa gia đình - nhà trường sẽ là mấu chốt để mang lại hiệu quả tích cực cho quá trình giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh.

Cân đối giữa “dạy chữ” và “dạy người”

Tìm hướng ra cho những vấn đề trên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhắc lại một số sự việc xảy ra gần đây thể hiện văn hóa ứng xử trong nhà trường.

Bộ trưởng cho rằng dù đó chỉ là những trường hợp cá biệt nhưng với xu hướng tăng lên, rõ ràng cần những giải pháp chấn chỉnh mang tính lâu dài và bền vững.

Bộ trưởng Nhạ đề cập tới hàng loạt nguyên nhân khách quan và chủ quan tác động tới văn hóa ứng xử trong trường học.

Ông cho rằng việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo hướng giảm tải kiến thức, tăng cường “dạy người” thời gian qua đã được làm rất tốt nhưng tới đây sẽ phải tiếp tục làm tốt hơn.

Chương trình giáo dục phổ thông mới mà Bộ GD&ĐT đang triển khai sẽ theo hướng cân bằng giữa “dạy chữ” và “dạy người”.

Theo đó, chương trình các môn học về đạo đức, giáo dục công dân trong nhà trường còn mỏng về thời lượng, nhẹ về chất lượng, đơn giản về phương pháp, vị thế của môn học chưa được coi trọng đúng mức.

Các địa phương hầu như chưa coi trọng đội ngũ giáo viên dạy những môn học này; ngay cả tại các trường sư phạm, khoa/ngành học đạo đức, nhóm ngành giáo dục công dân cũng bị xem nhẹ hơn những khoa/ngành khác.

Theo Bộ trưởng Nhạ, thời gian qua hệ thống văn bản hướng dẫn của ngành giáo dục chỉ đạo thực hiện văn hóa ứng xử trong trường học đã được ban hành kịp thời, góp phần tạo ra hành lang pháp lý cho quá trình triển khai tại cơ sở.

Tuy nhiên, một số ít quy định trong đó vẫn còn chung chung, thiếu điều kiện thực hiện, thiếu chế tài, thiếu kiểm tra, giám sát, dẫn tới quá trình thực hiện trong thực tế có lúc, có nơi chưa hiệu quả.

Trước mắt, Bộ trưởng Nhạ nói cần ưu tiên tập trung ngay vào việc xây dựng quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học phổ thông, đảm bảo các yêu cầu như khả thi, dễ thực hiện, quy định rõ những điều cần làm, không được làm.

Quy định chế tài phải cụ thể, trách nhiệm của mỗi cấp (trường, sở, địa phương, học sinh, giáo viên, phụ huynh…) phải rõ ràng.

“Đừng quy định chung chung kiểu như học sinh phải ngoan ngoãn, lễ phép mà nên quy định cụ thể để hướng dẫn dễ thực hiện. Ví dụ như học sinh gặp thầy cô giáo phải dừng lại, khoanh tay chào hay giáo viên gặp học sinh phải niềm nở, vui vẻ…

Có như vậy thì mọi người dễ hiểu, dễ thực hiện và giám sát, đánh giá được” - Bộ trưởng yêu cầu.

Dự kiến bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học phổ thông phải được ban hành trước năm học mới 2018-2019 để triển khai thực hiện ngay từ đầu năm học, kèm theo đó là các chế tài đủ mạnh.