Theo Bloomberg, chính quyền ông Trump mới đây đang nghiên cứu để sử dụng các khoản trái phiếu Trung Quốc được một số người dân Mỹ mua từ trước khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Được biết, các trái phiếu có tuổi đời hơn 100 năm được cất giữ trong các căn gác xép, tầng hầm của hàng nghìn người dân Mỹ, và thậm chí được bán trên chợ điện tử EBay cho mục đích sưu tầm với giá vài trăm USD. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc không công nhận các khoản nợ của chính phủ từ trước khi thành lập nhà nước và từ chối thanh toán.
Hiện tại, giữa lúc ông Trump đang có thêm nhiều phát ngôn chỉ trích Trung Quốc về vấn đề thương mại, những người nắm giữ trái phiếu hi vọng tổng thống Mỹ sẽ xem xét các khoản nợ lịch sử một cách nghiêm túc.
Bloomberg chỉ rõ trái phiếu mà phía Mỹ đang nắm giữ là trái phiếu đường sắt Hồ Bắc, được bán vào năm 1911 để hỗ trợ hoạt động xây dựng tuyến đường tàu từ Hán Khẩu tới Tứ Xuyên.
Mỹ từng đề cập tới khoản tiền đầu tư vào Trung Quốc vào đầu thế kỉ 20 và gọi đây là "đồng tiền ngoại giao" - một cách xây dựng mối quan hệ với quốc gia khác bằng cách giúp nước này công nghiệp hóa. Trong khi đó, người Trung Quốc lại gọi đây là "Thế kỉ ô nhục", khi đất nước này buộc phải chấp nhận các khoản đầu tư và bị nước ngoài kiểm soát một cách bất công.
Những tờ trái phiếu được bán từ năm 1911 đang trở thành một phương án mới để Mỹ sử dụng trong thương chiến. Ảnh: Bloomberg
Sau khi hoàng đế cuối cùng của Trung Quốc buộc phải thoái vị vào năm 1911, chính quyền bắt đầu tìm tới các nguồn đầu tư từ thị trường tài chính quốc tế. Đây là những khoản trái phiếu mà phía Mỹ tin rằng có thể sử dụng làm đòn bẩy chính trị trong thương chiến giữa Mỹ - Trung thời hiện tại.
"Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa phủ nhận các khoản nợ của họ từ trước năm 1949. Nhưng khi làm vậy, chính phủ Trung Quốc đã đi ngược lại tuyên bố của mình rằng họ đã kế thừa toàn bộ quyền lợi hợp pháp của chính quyền trước đó," đại diện Mỹ tuyên bố.
Bên cạnh đó, một số chuyên gia khẳng định hiện tại tổng giá trị nợ trái phiếu của Trung Quốc lên tới 1.000 tỉ USD - đây là con số đã được điều chỉnh dựa trên lạm phát, lãi suất và bồi thường. Khoản tiền này cũng gần tương đương với giá trị trái phiếu Mỹ mà Trung Quốc đang nắm giữ.
Việc Trung Quốc phủ nhận tính hợp pháp của trái phiếu Trung Quốc đã trở thành một đề tài gây tranh cãi.
Đa số ý kiến chuyên gia đều cho rằng về mặt pháp lí, chính quyền tiếp nối đều phải chịu trách nhiệm đối với khoản nợ của chính quyền tiền nhiệm. Đa số chính phủ thời kì sau đều chọn phương án này bởi họ không muốn những nhà đầu tư thời kì trước chịu thiệt thòi.
Mitu Gulati - giáo sư luật tại Đại học Duke và là chuyên gia về tái cơ cấu nợ quốc gia - chia sẻ: "Về mặt pháp lý, đây là những khoản nợ hoàn toàn còn hiệu lực. Tuy nhiên, cần phải có những luật sư tài năng mới có thể khiến Trung Quốc thừa nhận."
Bloomberg cho hay, đây không phải lần đầu tiên khoản nợ trái phiếu được đem ra thảo luận. Một số luật sư Mỹ đã đưa vấn đề trái phiếu đường sắt ra tòa vào năm 1979 nhưng không "thắng" được phía Trung Quốc.
Hiện tại, Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ đang nghiên cứu lại khoản nợ.
Trong những diễn biến mới nhất, Trung Quốc quyết định áp thuế vào 5.078 sản phẩm trị giá 75 tỷ USD của Mỹ với các mức thuế dao động từ 5%-10%, bắt đầu có hiệu lực trong hai giai đoạn từ ngày 1/9 và ngày 15/12.
Trong khi đó, tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố bắt đầu từ ngày 1/10, Mỹ sẽ nâng mức thuế hiện tại từ 25% lên 30% đối với 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Mức thuế đối với 300 tỷ USD hàng hóa còn lại sẽ được tăng từ 10% lên 15% từ ngày 1/9 và mức thuế đối với một số mặt hàng bắt đầu có hiệu lực từ ngày 15/12.