Năm 2000, một sự cố máy tính đã diễn ra khi thời khắc đầu tiên bước sang năm 2000 sắp sửa xảy ra và được ví như thảm họa El Niño đối với điện tử toàn cầu. Đây được xem là lỗi thiên niên kỷ hay còn được gọi là sự cố Y2K.
Sự cố lỗi lập trình Y2K là gì?
Lúc bấy giờ, các máy tình và các vi mạch đồng hồ điện tử thế hệ đời cũ được lập trình để tiết kiệm dung lượng lưu trữ vì chi phí sản xuất phần cứng máy tính giai đoạn đầu rất đắt đỏ. Theo đó, máy tính chỉ lưu trữ 2 chữ số cuối thay vì 4 chữ số của năm.
Ví dụ: Năm 1900 sẽ là 00, năm 1917 sẽ là 17...
Điều này sẽ không gặp vấn đề gì cho tới khi một thế kỷ kết thúc, vì khi đó máy tính sẽ không thể phân biệt được sự khác biệt của 2 chữ số cuối của năm 2000 và 1900 (chúng đều sẽ hiểu là 00) gây ra nhiều nhầm lẫn tai hại về thời gian trên quy mô toàn cầu.
Sự cố Y2K năm 2000. Ảnh: National Geographic Society
Sự cố Y2K dấy lên lo ngại về việc mạng lưới máy tính toàn cầu sẽ bị tê liệt kéo theo hàng loạt các hệ lụy khôn lường như tên lửa bất ngờ khai hỏa, sự cố hạt nhân và khủng hoảng tài chính khi các ngân hàng... vì nhầm lẫn thời gian.
Mặc dù các công ty và các tổ chức trên toàn thế giới đã tiến hành kiểm tra, sửa chữa, và nâng cấp hệ thống máy tính nhằm khắc phục những hậu quả đáng tiếc nhưng con số thiệt hại vẫn là điều khó lòng tránh khỏi.
"Sự cố Y2K" có thể sẽ lặp lại...
Một sự cố tương tự có thể sẽ tái hiện lại sự cố Y2K khi ngày mai (vào lúc 7:59 tối thứ Bảy giờ châu Âu, nghĩa là khoảng 7 giờ sáng Chủ Nhật 7/4/2019 theo giờ Việt Nam) là thời điểm Hệ thống Định vị Toàn cầu 24 (GPS) sẽ hoàn tất chu kỳ 20 năm.
Để tiết kiệm dung lượng bộ nhớ, các vệ tinh GPS sẽ chỉ lưu trữ dữ liệu thời gian theo tuần và chỉ có đủ bộ nhớ lưu trữ trong 1.024 tuần. Khi hết mỗi chu kỳ thì thiết bị sẽ được ngưng hoạt động để khởi động lại bộ đếm quay lại con số 0.
GPS là hệ thống định vị vị trí dựa trên vị trí của một mạng lưới 26 vệ tinh nhân tạo được đặt trên quỹ đạo không gian do Bộ Quốc phòng Mỹ thiết kế, xây dựng, vận hành và quản lý kể từ năm 1980.
Sự cố hệ thống định vị GPS. Ảnh: Inc
Rất nhiều thiết bị đều có lắp đặt hệ thống định vị GPS như thiết bị giám sát hành trình xe, vũ khí hạt nhân, bom thông minh JDAM, tên lửa không đối đất, tên lửa tấn công đất liền, tên lửa hành trình...
Vậy điều gì sẽ xảy ra với "sự cố Y2K" mới này?
Về mặt lý thuyết, các hệ thống điều hướng giao thông và thậm chí một số cơ sở hạ tầng quan trọng trong thông tin liên lạc, giao thông và mạng lưới điện có thể sẽ bị ảnh hưởng do sự cố này.
Theo ước tính của Cơ quan An ninh của Bộ An ninh Quốc gia Mỹ (CISA) thì có khoảng 4 tỷ thiết bị đang sử dụng hệ thống GPS trên toàn cầu.
Những sự cố về định vị ví trí có thể xảy ra. Ảnh: Msn
Nếu sự cố Y2K năm 2000 là lỗi lập trình liên quan đến thời gian thực thì lỗi "Y2K" sắp xảy ra của hệ thống định vị GPS có thể xem là lỗi lập trình liên quan đến định vị vị trí không gian.
Giáo sư Brad Parkinson của Đại học Stanford - một trong những người đứng đầu trong lĩnh vực chế tạo và phát triển GPS nói với kênh KPIX do CBS sở hữu và vận hành tại San Francisco rằng để đơn giản, hãy tưởng tượng thế này:
"Một ngày bạn đang lái xe của mình nhưng chợt nhận ra là mình đang ở giữa biển Thái Bình Dương", đó là do hệ thống định vị GPS đã bị sai số dẫn đến tình huống như trên.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết sự cố này không phải là vấn đề lớn vì các kế hoạch xử lý sự cố đã được đưa ra trước đó.
Để khắc phục những thiệt hại của sự cố sắp xảy ra, trong 2 năm gần đây, Không quân Mỹ, đơn vị điều hành các vệ tinh đã tiến hành gửi cảnh báo đến các công ty tài chính, hãng hàng không và nhà sản xuất hệ thống định vị.
Với sự tiên liệu trước này, những nhà sản xuất hệ thống định vị GPS đã nâng cấp lên bộ lưu trữ 13 bit (so với 10 bit như trước, đủ tồn tại trong 19,7 năm), từ đó kéo dài thời gian tồn tại trong 157 năm. Điều này sẽ giúp cho chu kỳ xảy ra sự được kéo dài hơn.
Bài viết được dịch từ nguồn: Inc, Msn, Cnet