Với người hâm mộ bóng đá Anh, giai đoạn Giáng sinh và năm mới luôn được xem là "đặc sản" của mùa giải.

Khi nhiều giải vô địch hàng đầu châu Âu tạm nghỉ đông, Ngoại hạng Anh vẫn sôi động với mật độ thi đấu dày đặc, đặc biệt là các trận cầu diễn ra vào ngày Lễ tặng quà (Boxing Day). Điều gì khiến truyền thống này trở nên khác biệt và bền bỉ suốt hơn một thế kỷ?

Nguồn gốc của bóng đá lễ hội ở Anh bắt đầu từ cuối thế kỷ 19. Năm 1871, Boxing Day (26-12) được công nhận là ngày nghỉ lễ quốc gia tại Anh và Xứ Wales, giúp người lao động lần đầu tiên có hai ngày nghỉ liên tiếp trong năm.

Khi Giải bóng đá chuyên nghiệp Anh (Football League) ra đời năm 1888, kỳ nghỉ lễ này nhanh chóng được xem là thời điểm lý tưởng để tổ chức các trận đấu, phục vụ đông đảo khán giả rảnh rỗi.

Trong suốt hơn nửa thế kỷ, việc thi đấu vào ngày Giáng sinh và Boxing Day trở thành thông lệ. Các đội thậm chí đá hai trận liên tiếp trong hai ngày, tận dụng việc người dân xem bóng đá như một hoạt động giải trí tập thể.

Thời điểm đó, Giáng sinh chưa mang đậm ý nghĩa sum họp gia đình như hiện nay, mà là dịp để mọi người ra khỏi nhà, tụ tập tại các sự kiện đông người.

Tuy nhiên, từ thập niên 1960, bóng đá ngày 25-12 dần biến mất do thay đổi trong lối sống và hạn chế giao thông công cộng. Trận đấu cuối cùng của giải VĐQG Anh diễn ra vào đúng ngày Giáng sinh là năm 1965, khi Blackpool đánh bại Blackburn Rovers 4-2.

Dẫu vậy, Boxing Day vẫn được duy trì và trở thành biểu tượng không thể tách rời của bóng đá Anh mùa lễ hội.

Trong kỷ nguyên Ngoại hạng Anh, lịch thi đấu Giáng sinh mang ý nghĩa thương mại rất lớn, tạo ra doanh thu khổng lồ từ bản quyền truyền hình và vé vào sân. Bên cạnh đó, điều kiện thời tiết tại Anh thường không quá khắc nghiệt như nhiều quốc gia lục địa châu Âu, giúp việc thi đấu mùa đông trở nên khả thi.

Giải đấu cao nhất tại xứ sở sương mù cho đến nay vẫn luôn là điểm đến đáng mơ ước cho mọi cầu thủ nhà nghề bởi lương bổng hậu hĩnh và tính cạnh tranh chuyên môn rất cao.

Tuy vậy, suốt một thời gian dài, nhiều người không đủ can đảm đến nước Anh chơi bóng khi nghĩ đến việc bị "hành xác" gần 9 tháng trời ròng rã, gồm cả việc phải ra sân trong suốt mùa Đông lạnh lẽo thay vì được nghỉ ngơi như đồng nghiệp ở các giải đấu hàng đầu khác.

Tình hình thay đổi từ mùa giải 2019–2020 khi Premier League áp dụng hình thức "nghỉ đông luân phiên" nhưng giai đoạn lễ hội vẫn duy trì mật độ thi đấu cao. Mùa giải năm nay, Ban tổ chức điều chỉnh lịch để tránh việc các đội phải đá hai trận trong vòng 60 giờ.

Đáng chú ý, Boxing Day chỉ có một trận đấu, phần lớn các trận còn lại được dời sang ngày 27-12. Tuy vậy, từ mùa sau, khi Boxing Day rơi vào cuối tuần, số trận đấu trong ngày lễ này sẽ tăng trở lại.

Chính sự kết hợp giữa lịch sử lâu đời, yếu tố văn hóa – kinh tế và những khoảnh khắc kịch tính đã tạo nên sức hút rất riêng cho bóng đá Giáng sinh ở Anh, biến giai đoạn lễ hội thành một trong những chương hấp dẫn nhất của mỗi mùa Ngoại hạng Anh.