U19 Đông Nam Á là giải đấu ra đời từ năm 2002 và đã trải qua 17 lần tổ chức. Bóng đá Việt Nam tỏ ra kém duyên ở sân chơi này khi có 4 lần bị loại từ vòng bảng, 8 lần thua bán kết và chỉ giành 1 chức vô địch sau 5 lần vào chung kết.
Chức vô địch duy nhất của U19 Việt Nam tới vào năm 2007 khi được thi đấu trên sân nhà. Tuy nhiên, phần lớn đội hình U19 Việt Nam năm ấy lại không có sự nghiệp như ý, thậm chí Trần Mạnh Dũng và Chu Ngọc Anh còn vướng vòng lao lý vì vụ bán độ tại Ninh Bình hồi năm 2014.
Thành viên duy nhất của U19 Việt Nam trở thành ngôi sao thực thụ sau khi giành danh hiệu năm 2007 là tiền vệ Nguyễn Trọng Hoàng. Ở mức độ thành công thấp hơn có Hoàng Văn Bình và Phạm Nguyên Sa là những cầu thủ đã khẳng định được vị trí ổn định tại V-League.
Tiền vệ Nguyễn Trọng Hoàng trở thành trụ cột ĐT Việt Nam sau khi cùng U19 Việt Nam vô địch U19 Đông Nam Á 2007. (Ảnh: TM)
Thực tế, sân chơi U19 Đông Nam Á không thu hút được nhiều sự chú ý của giới mộ điệu Việt Nam cho tới năm 2013. Lứa U19 Việt Nam của Công Phượng, Văn Toàn, Xuân Trường, Tuấn Anh… đã biến "U19" thành một thương hiệu thực sự của bóng đá Việt Nam bằng lối chơi hoa mỹ. Đặc biệt, giải U19 Đông Nam Á 2014 trên sân Mỹ Đình đã tạo ra một cơn sốt cuồng nhiệt.
Dẫu vậy, lứa U19 Việt Nam của Công Phượng và các đồng đội không thể chinh phục danh hiệu U19 Đông Nam Á dù 2 lần liên tiếp vào chung kết. Họ đã thua U19 Indonesia sau loạt sút luân lưu vào năm 2013 và thua khách mời U19 Nhật Bản 0-1 vào năm 2014.
Tiếp nối thế hệ cầu thủ sinh năm 1995-1996 của Công Phượng, Văn Toàn… là lứa 1997-1999 của Quang Hải, Đức Chinh, Tiến Linh... Đội hình U19 Việt Nam này cũng vào chung kết U19 Đông Nam Á năm 2015, nhưng gây sốc vì thua tan tác 0-6 trước kình địch U19 Thái Lan.
Sau 3 lần liên tiếp vào chung kết ở các năm 2013, 2014, 2015, thành tích của U19 Việt Nam ở giải U19 Đông Nam Á bắt đầu đi xuống. Năm 2016, Quang Hải và các đồng đội chỉ có được tấm HCĐ sau khi thua U19 Australia ở bán kết.
Kế đến, U19 Việt Nam có 3 lần liên tiếp bị loại từ vòng bảng giải U19 Đông Nam Á vào các năm 2017, 2018, 2019 trước khi giải đấu phải tạm dừng trong 2 năm vì ảnh hưởng của dịch Covid-19.
U19 Việt Nam thời Công Phượng, Tuấn Anh không có duyên vô địch U19 Đông Nam Á dù thi đấu đẹp mắt. (Ảnh: Bola)
Quang Hải và đồng đội giành vé dự U20 World Cup sau 2 lần lỗi hẹn với chức vô địch U19 Đông Nam Á. (Ảnh: Trọng Phú)
Đội hình U23 Việt Nam hiện tại được tạo nên từ 3 đội hình U19 Việt Nam bị loại ngay từ vòng bảng giải U19 Đông Nam Á. (Ảnh: Ngọc Duy)
Nhưng dù thành tích của U19 Việt Nam ở giải U19 Đông Nam Á có chiều hướng đi xuống, thì các lứa U19 Việt Nam lại "phất lên" sau thất bại ở sân chơi khu vực.
Lứa U19 Việt Nam của Công Phượng, Văn Toàn, Xuân Trường, Tuấn Anh… đã trở thành những ngôi sao đình đám và đóng vai trò nòng cốt trong thành công của các cấp độ ĐT Việt Nam dưới thời HLV Park Hang Seo.
Lứa U19 Việt Nam của Quang Hải, Đức Chinh, Tiến Linh… đã giành vé dự VCK U20 World Cup 2017 ngay sau khi gây thất vọng ở giải U19 Đông Nam Á 2016. Họ cũng hợp cùng lứa Công Phượng làm nên kỳ tích Thường Châu ở cấp độ U23 và giành chức vô địch AFF Cup 2018, trước khi có thành tựu riêng là HCV SEA Games 30 vào năm 2019.
3 lứa U19 Việt Nam bị loại ngay từ vòng bảng giải U19 Đông Nam Á vào các năm 2017, 2018, 2019 đã cùng nhau hợp thành đội hình U23 Việt Nam giành HCV SEA Games 31 trên sân nhà và vào tứ kết U23 châu Á 2022. Đó là những Bùi Hoàng Việt Anh, Dụng Quang Nho, Nhâm Mạnh Dũng, Phan Tuấn Tài, Huỳnh Công Đến…
Năm nay, giải U19 Đông Nam Á sẽ trở lại và được tổ chức tại Indonesia từ ngày 2/7 tới ngày 15/7. U19 Việt Nam với nòng cốt là lứa cầu thủ sinh năm 2003-2004 sẽ hướng tới mục tiêu vô địch dù rơi vào bảng "tử thần" với chủ nhà U19 Indonesia, U19 Thái Lan, U19 Myanmar, U19 Brunei và U19 Philippines./.