Trận đấu thuộc vòng 1/8 hạng cân 66kg nữ môn boxing Olympic Paris 2024 gây ra nhiều tranh cãi khi võ sĩ Imane Khelif của Algeria thắng chóng vánh võ sĩ Angela Carini (Italy). Sau 46 giây, Carini bỏ cuộc. Sau đó, nữ võ sĩ này tiết lộ cô không thể tiếp tục thi đấu.

Làn sóng chỉ trích đã hướng vào Imane Khelif, VĐV bị nghi ngờ về giới tính. VĐV này từng bị cấm tham dự các giải quốc tế do không đáp ứng được tiêu chuẩn về sinh học.

Vì sao Imane Khelif được thi đấu ở Olympic 2024?

Nhiều CĐV đã đặt câu hỏi vì sao IOC (Ủy ban Olympic quốc tế) lại cho phép VĐV bị nghi ngờ về giới tính như Imane Khelif thi đấu ở Paris 2024. Trên thực tế, Imane Khelif đã gây ra nhiều tranh cãi trước khi cô đối đầu với tay đấm Angela Carini.

Cách đây 2 ngày, tờ Nbcnews đưa tin IOC xác nhận 2 nữ võ sĩ Imane Khelif và Lin Yu Ting (Đài Bắc Trung Hoa) được phép thi đấu tại Olympic 2024 dù họ bị loại ở Giải vô địch quyền anh thế giới nữ ở New Delhi năm ngoái do không đáp ứng được yêu cầu về mặt giới tính.

Hiệp hội Quyền anh Quốc tế (IBA), đơn vị tổ chức giải vô địch thế giới, cho biết vào thời điểm đó rằng các VĐV đã bị loại dựa trên các xét nghiệm cho thấy “họ có nhiễm sắc thể XY” (phụ nữ thường có cặp nhiễm sắc thể XX và nam giới thường có cặp nhiễm sắc thể XY). Vậy tại sao Imane Khelif lại có thể thi đấu ở Olympic 2024?

Để trả lời câu hỏi này cần quay trở lại năm 2021, khi IOC đưa ra bản cập nhật về quy định quản lý về VĐV chuyển giới và liên giới tính. Trước đó ở Thế vận hội Athens 2004, IOC yêu cầu các VĐV chuyển giới phải phẫu thuật nếu muốn thi đấu đúng với giới tính mong muốn của mình. Tuy nhiên vào năm 2015, IOC đã bỏ đi việc phẫu thuật và đưa ra quy định rằng các VĐV chuyển giới muốn thi đấu thì lượng testosterone phải ở ngưỡng 10nmol/L đối với VĐV chuyển giới muốn thi đấu ở hạng mục nữ.

Nhưng vào năm 2021, IOC có sự thay đổi khi công bố tệp tài liệu dài 6 trang, trong đó phác thảo 10 nguyên tắc, được mô tả là "dựa trên sự tôn trọng các quyền con người được quốc tế công nhận" mà các cuộc thi thể thao nên tuân theo. IOC cũng cho biết sẽ không còn yêu cầu các VĐV phải điều chỉnh nồng độ hormone để tham gia thi đấu.

Hôm thứ Hai tuần này, IOC khẳng định: “Tất cả các VĐV tham gia giải đấu quyền anh của Thế vận hội Olympic Paris 2024 đều tuân thủ các quy định về tư cách tham gia và đăng ký của giải đấu, cũng như tất cả các quy định y tế hiện hành”.

Trong khi đó, người phát ngôn của IOC, Mark Adams cho biết: “Mọi VĐV thi đấu ở hạng mục dành cho nữ đều tuân thủ các quy định và đủ điều kiện thi đấu. Những vận động viên này đã thi đấu nhiều lần trong nhiều năm. Họ không phải đột nhiên đến đây ”. Ông Mark Adams nhấn mạnh: “Họ là nữ giới theo hộ chiếu và điều đó được ghi rõ” . Mark Adams, trong một cuộc họp báo khác, phản đối ý kiến cho rằng xét nghiệm testosterone sẽ là “thuốc chữa bách bệnh” cho những vấn đề tranh cãi.

Vì sao IOC và IBA có quyết định khác nhau về Imane Khelif

IOC đã tước quyền quản lý quyền anh nghiệp dư quốc tế của IBA vào năm 2023 do các vấn đề về quản trị trong nhiều năm, thiếu minh bạch tài chính và nhiều trường hợp tham nhũng trong việc chấm điểm và trọng tài.

“ Theo đó, Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) đã tiếp quản việc điều hành và quản lý quyền anh nghiệp dư tại Thế vận hội Tokyo và đang giám sát môn thể thao này trong Thế vận hội Paris. Do quy định của IOC cho phép sự tham gia của các VĐV có sự đa dạng giới tính và DSD (sự khác biệt về phát triển giới tính), nên họ đã cho phép Imane Khelif và Lin Yu-ting tham gia tranh tài tại Olympic 2024” , tờ Sportkeeda viết.

“Có thông tin cho rằng Imane Khelif và Lin Yu-ting không vượt qua xét nghiệm về giới tính của IBA, theo đó các VĐV có nhiễm sắc thể XY không được phép thi đấu ở hạng mục nữ. Về phía IOC, họ tuyên bố rằng Khelif bị cấm thi đấu ở giải vô địch thế giới là do mức testosterone tăng cao”, tờ Sportkeeda viết.

Hiện tại, Imane Khelif được cho là thuộc nhóm DSD, còn được gọi là “liên giới tính”. Đây là tình trạng hiếm gặp, có thể dẫn đến việc những người có ngoại hình nữ nhưng lại có nhiễm sắc thể của nam giới. Nhưng điều đáng chú ý là những VĐV có DSD khiến cơ thể gia tăng mức testosterone, một hormone quan trọng để phát triển cơ bắp và sức mạnh.

Theo Daily Mail , VĐV điền kinh người Nam Phi Caster Semenya, người đã giành 2 HCV ở Olympic 2012 và 2016, mắc chứng DSD và đã gây nhiều tranh cãi khi cô có nhiễm sắc thể XY của nam giới và sản sinh ra lượng testosterone cao hơn bình thường đối với phụ nữ. Caster Semenya buộc phải dùng các loại thuốc như thuốc tránh thai để giảm lượng testosterone nhằm tuân thủ các quy định mới hạn chế mức độ hormone trong các sự kiện thể thao dành cho phụ nữ.

Các VĐV điền kinh khác như Francine Niyonsaba của Burundi, Margaret Nyairera Wambui của Kenya, Christine Mboma và Beatrice Masilingi của Namibia đã bị phán quyết là không đủ điều kiện để thi đấu trong các cuộc thi do DSD.

Bất kể thế nào, sự xuất hiện của Imane Khelif tại Paris 2024, đặc biệt sau trận thắng gần nhất đang thu hút nhiều sự chú ý và cả tranh cãi. Những tranh cãi này đang tăng cao và khó có thể chìm nghỉm trong thời gian ngắn.