Tác động chính xác của nó đối với cách chơi bóng đá thực sự ở cấp độ cao nhất rất khó đo lường, một phần là do các câu lạc bộ rất muốn che giấu mọi lợi thế mà họ có được từ phân tích để duy trì lợi thế cạnh tranh của mình.
Tuần trước, nhà phân tích chiến thuật Michael Cox đã đưa ra lập luận thú vị rằng, ngoại trừ một hoặc hai trường hợp ngoại lệ cụ thể, dữ liệu phân tích thực sự không tạo ra nhiều tác động đến cách chơi trò chơi như người ta thường tuyên bố.
Tỷ lệ cú sút từ xa đã giảm khoảng một phần tư tại Premier League trong thập kỷ qua, vì vậy có lẽ đúng là các cầu thủ hiện đã nhận thức được xG (bàn thắng dự kiến) khi sút từ các vị trí nhất định và điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp, nhưng có những chi tiết khác trong dữ liệu về các bàn thắng từ xa có vẻ đáng chú ý.
Đầu tiên, có 143 bàn thắng được ghi từ ngoài vòng cấm vào mùa giải trước, so với 145 bàn thắng của mùa giải trước đó và 144 bàn thắng của mùa giải trước đó nữa. Xa hơn, hai mùa giải trước nữa, có 122 và 125 bàn thắng. Xét về con số thì lượng bàn thắng từ xa không giảm nhưng số bàn thắng từ trong vòng cấm đang tăng lên. Điều đó có thể chỉ ra hiệu quả cao hơn, nhưng nó cũng cho thấy bức tranh phức tạp hơn về khía cạnh chiến thuật thi đấu.
Các bàn thắng từ xa đạt đỉnh vào mùa giải 2006-07 (tỷ lệ cao nhất: 20,2%) và 2007-08 (tổng số cao nhất: 191) và bắt đầu giảm vào năm 2008, về mặt chiến thuật được coi là một năm mang tính bước ngoặt. Trước năm 2008, chỉ có một mùa giải mà số bàn thắng trung bình mỗi trận ở vòng loại trực tiếp của Champions League đạt hơn 3. Sau đó, con số trung bình này không giảm xuống cho đến mùa giải 2020-21. Năm 2008 cũng là năm Pep Guardiola tiếp quản vị trí huấn luyện viên trưởng của Barcelona.
Guardiola là nhà quản lý có ảnh hưởng nhất thời hiện đại. Ông là người có ảnh hưởng trực tiếp đến hai nhà quản lý của các câu lạc bộ Premier League hàng đầu, Mikel Arteta và Enzo Maresca, và ông là người tiên phong của một phong trào “triết học” bắt đầu tại Ajax vào cuối những năm 60 và có ít nhất nửa tá HLV Premier League khác cũng nằm trong phong trào này.
Người ta tin rằng tư duy kiểm soát bóng của Pep chính là sự thay đổi khiến các cú sút tầm xa không còn hiện diện nhiều. Chúng ta thấy những cú phát bóng không còn nhiều, khi các đội xây dựng mặt trận tấn công từ sâu sân nhà. Các số liệu như xG bàn thắng hay kiến tạo, hoặc thậm chí xG về số cơ hội được nói đến nhiều hơn, nghĩa là các đội sẽ chắt chiu cơ hội thay vì phiêu lưu với các cú sút 30-35m vốn đòi hỏi kỹ năng cá nhân nhiều hơn là chiến thuật.
Vấn đề là khi Pep trở thành huấn luyện viên của Barcelona, các điều kiện đã chín muồi để phong cách bóng đá của ông thành công. Họ có con người và truyền thống. Guardiola đã tận dụng tối đa và có lẽ đã kết tinh trong tâm trí của nhiều người về những gì bóng đá kiểm soát bóng có thể đạt được trong những điều kiện này. Nếu không có Pep, trò chơi này có thể đã không đi theo hướng như hiện tại, không khiến cho những José Mourinho và Rafa Benítez … trở nên lạc lõng.
Việc sút xa nói chung đã trở nên hiếm hơn kể từ giữa những năm 60, trong khi số cú sút cần thiết cho mỗi bàn thắng đã giảm xuống. Các đội chuyền nhiều hơn và sút ít hơn. Tất cả những điều này đều phù hợp với các yếu tố môi trường mà Guardiola được hưởng lợi. Rõ ràng là mặt sân, bóng thi đấu hiện đã tốt hơn cho hoạt động chuyền bóng. Khi các điều kiện này tệ, thì người ta mới phất bóng dài, sút xa. Bây giờ thì nếu có cơ hội để sút bóng, thì cầu thủ vẫn cố gắng thực hiện thêm hai hoặc ba đường chuyền để có vị trí tốt hơn.
Ít cú sút xa hơn có thể là dấu hiệu của hàng phòng ngự tốt hơn. Và không có gì là vĩnh viễn: 16,3% số bàn thắng tại Euro 2024 được ghi từ ngoài vòng cấm và, trước cuối tuần này tại Premier League, từ một mẫu ba trận đấu được thừa nhận là thấp, đã tăng lên 14,5%.