Đây là quyết định không biết nên buồn hay vui cho bóng đá nữ Việt Nam (BĐNVN) nhưng điều có thể thấy và đặt câu hỏi là phải chăng chúng ta không có người thay thế?

Sao không là Kim Chi hay Văn Thị Thanh?

Đoàn Thị Kim Chi và Văn Thị Thanh là 2 tên tuổi lớn của BĐNVN trong cả 2 vị trí cầu thủ và HLV. Với Kim Chi, khi còn là cầu thủ đã sở hữu 4 HCV SEA Games, 4 danh hiệu vô địch quốc gia, 4 lần nhận danh hiệu Quả bóng vàng. Ở vai trò HLV, Kim Chi là HLV giàu thành tích nhất ở giải nội địa khi dẫn dắt đội tuyển nữ TP HCM 8 lần vô địch quốc gia trong 9 mùa bóng (2015-2023), trong đó 5 lần liên tiếp vô địch (2018-2023). Ngoài ra, nhiều năm liền Kim Chi là trợ lý số 1 của HLV Mai Đức Chung ở đội tuyển Việt Nam (ĐTVN).

Với Văn Thị Thanh, Quả bóng vàng 2003 cũng là tác giả bàn thắng duy nhất giúp ĐTVN thắng Myanmar 1-0 trong trận chung kết để đoạt HCV SEA Games 22, khi Việt Nam là nước chủ nhà. Văn Thị Thanh cũng là nữ Việt Nam duy nhất có được bằng Pro. Các HLV nam đang dẫn dắt các câu lạc bộ thi đấu ở V-League, giải vô địch bóng đá quốc gia hàng đầu Việt Nam, không ít HLV cũng chỉ mới có bằng A. Hiện nay Văn Thị Thanh là trợ lý HLV đội U17 nữ quốc gia.

Để có được bằng Pro, Văn Thị Thanh đã bỏ thời gian học từ 9-6-2022 đến 16-9-2023 với kinh phí khoảng 200 triệu đồng. Đây là khóa học chuyên nghiệp thứ 2 dành cho các HLV quốc gia, sau khóa đầu vào năm 2015. Khóa học này có 11 học viên và Văn Thị Thanh là HLV nữ duy nhất của khóa học.

Sẽ là thiếu sót nếu không nói về những nỗ lực tự thân tích lũy kiến thức của Văn Thị Thanh trong thời gian qua. Sau khi kết thúc sự nghiệp cầu thủ, Văn Thị Thanh đã bỏ ra 4 năm để có được bằng cử nhân. Và đã bỏ ra 12 năm để có bằng Pro với từng cấp tốt nghiệp C, B, A. Cả một chặng đường dài mất nhiều thời gian, công sức cũng như chi phí, nhưng Văn Thị Thanh cho rằng: "Khi xác định gắn bó với bóng đá chuyên nghiệp, HLV cần phải có bằng cấp và kiến thức. Vì HLV không chỉ giỏi chuyên môn mà còn phải giỏi quản lý, phải có đầy đủ các kỹ năng lãnh đạo".

Nhiều HLV nữ có thành tích vượt trội

Chỉ có 12/32 đội tại World Cup nữ 2023 được dẫn dắt bởi các HLV là nữ. Tuy số lượng ít hơn, nhưng thành tích của họ lại vượt trội so với các đồng nghiệp nam.

Kể từ năm 2000 đến nay, hầu hết những đội vô địch các giải lớn dành cho nữ (World Cup, Olympic, Euro) đều do nữ HLV dẫn dắt. Chỉ có 2 ngoại lệ là tại World Cup 2011, 2023 khi nam HLV Norio Sasaki và Jorge Vilda đưa đội Nhật Bản và Tây Ban Nha đến chiếc cúp vô địch.

Từ năm 1996 đến nay, đội tuyển nữ Đức chỉ dùng nữ HLV. Giai đoạn thành công nhất của họ đến dưới thời HLV nữ Silvia Neid (2005-2016), và đội Đức đã vô địch World Cup, Euro và Olympic. Đến nay, toàn bộ thành viên đội tuyển nữ Đức là phụ nữ.

Bóng đá Mỹ thì có Jill Ellis. Bà dẫn dắt Mỹ liên tiếp vô địch World Cup nữ vào các năm 2015 và 2019 để trở thành HLV duy nhất làm được điều này, tính đến nay.

Bóng đá Cananda năm 2020 đã tin tưởng Beverly Priestman, dù mới 34 tuổi và là nữ HLV trưởng đội tuyển quốc gia trẻ nhất. Thế nhưng Priestman đã làm nên lịch sử vào mùa hè 2021 ở Tokyo, khi đội BĐN Canada giành huy chương vàng Olympic .

Ngoài ra còn phải kể đến Pia Sundhage, HLV người Thụy Điển đã từng làm việc cho 4 đội tuyển Trung Quốc, Mỹ, Thụy Điển và hiện tại là Brazil. Bà đã đưa BĐN Mỹ đến huy chương vàng Olympic 2008 và 2012.

Bên cạnh đó là Sarina Wiegman trước khi dẫn dắt đội Anh, đã đưa Hà Lan giành cúp vô địch Euro 2017 và á quân World Cup 2019. Martina Voss, HLV hiện tại của Đức, đã huấn luyện Thụy Sĩ trong 6 năm. Những đội dùng nữ HLV khác là Trung Quốc, Ý, New Zealand, Na Uy, Ireland, Nam Phi, Thụy Sĩ, Costa Rica.

Cuối năm 2023, LĐBĐ châu Á (AFC) muốn nâng cao chất lượng BĐN trong khu vực Đông Nam Á, đã tổ chức khóa đào tạo giảng viên dành cho BĐN lần thứ 2 tại Bangkok, Thái Lan từ ngày 27-11 đến 1-12.

Khóa học có 24 học viên đến từ 21 liên đoàn thành viên, tham gia vào các buổi học lý thuyết cũng như thực hành để trau dồi kỹ năng, với mục tiêu trở thành các giảng viên tại các khóa đào tạo tại các liên đoàn thành viên. HLV Văn Thị Thanh là đại diện của BĐN Việt Nam tham dự khóa học này.

Bà Bai Lili - Giám đốc phụ trách BĐN của AFC - đã nói rằng: "Việc đào tạo HLV cho BĐN cần được phát triển và chú ý hơn khi môn thể thao này đã có những bước tiến vượt bậc và số lượng huấn luyện viên nữ cũng ngày càng tăng. Chỉ những huấn luyện viên có hiểu biết sâu sắc về môn thể thao này mới có thể đào tạo ra những cầu thủ chất lượng cho tương lai".

Đừng bỏ qua cơ hội vàng

Khi đoạt vé vào VCK World Cup nữ 2023, chúng ta mới thực sự biết rõ niềm đam mê, chịu khó, chịu khổ, vượt qua mọi định kiến cùng khó khăn trong cuộc sống để đến với quả bóng của các cô gái Việt Nam, dù họ nhận lại mức đãi ngộ hoàn toàn không tương xứng. Đây là những cô gái đã biến giấc mơ không thể thành có thể: có mặt ở ngày hội lớn của hành tinh BĐN cho dù BĐNVN chỉ có hơn 500 cầu thủ nữ theo đuổi bóng đá đỉnh cao Việt Nam.

Phải nói với kỳ tích này, BĐNVN đã được xã hội quan tâm hơn hẳn so với trước đây. Đây cũng là xu hướng chung của thế giới, đặc biệt với vai trò thủ lĩnh của Chủ tịch FIFA Gianni Infantino ủng hộ tuyệt đối BĐN từ đó đã tác động đến giá trị bản quyền truyền hình, đến thu nhập của các cầu thủ, đến sức hút của BĐN với người hâm mộ.

Mỗi thành viên ĐTVN tham dự World Cup nữ 2023 đều được nhận 30.000 USD từ FIFA. Trong nước, thu nhập của các cầu thủ nữ Việt Nam gần đây cũng cải thiện hơn so với trước. Với những biến chuyển tích cực này, VFF không nên bỏ lỡ thời cơ vàng phát triển BĐNVN, đặc biệt trong quyết định chọn HLV trưởng ĐTVN.

Sẽ tốt hơn rất nhiều khi trao quyền HLV trưởng ĐTVN cho Đoàn Thị Kim Chi hoặc Văn Thị Thanh. Một trong 2 HLV này hiện nay đều xứng đáng ngồi vào ghế HLV trưởng, người còn lại sẽ là trợ lý HLV. Ông Mai Đức Chung ở tuổi 73, với bề dày thành tích của mình sẽ phù hợp với vai trò cố vấn ĐTVN, thay vì quay trở lại cầm sa bàn.

Kim Chi sinh năm 1979, còn Văn Thị Thanh sinh năm 1983. Độ tuổi quá đẹp của sự nghiệp HLV. ĐTVN không thi đấu bất kỳ giải quốc tế chính thức nào trong năm 2024, thời gian trống quá đẹp để VFF hỗ trợ, tạo điều kiện cho cặp đôi Kim Chi - Thanh dẫn dắt ĐTVN dưới sự cố vấn của ông Chung.

Có thể nói VFF cần trao quyền cho các HLV nữ trẻ - đây sẽ là quyết định hợp lý cho tương lai lâu dài của BĐNVN với những mục tiêu xa hơn, cao hơn.