Thế hệ chúng tôi sinh ra trong những năm 70 nghe đến “vua bóng đá” từ trước khi có đủ nhận thức về môn thể thao này. Người lớn nói về Pele đủ để chúng tôi cảm nhận được đây là nhân vật nổi bật nhất thời ấy, bao trùm lên thế giới bóng đá. Đó là ấn tượng đặc biệt, có thể nói là vị vua của một lĩnh vực, của xứ sở với những thần dân là người hâm mộ bóng đá.

Khi tôi còn nhỏ, biết đến Pele chỉ là nhờ đọc qua sách báo chứ chưa xem đến các thước phim, dĩ nhiên là cũng không được xem trực tiếp. Pele mà tôi biết thời ấy là cầu thủ có nhiều kĩ năng tuyệt vời, sự nghiệp đồ sộ, có cơ thể hoàn hảo để thi đấu. Ông ấy đưa ra những định nghĩa chơi bóng và hằn sâu vào thế hệ khi ấy về chiếc áo số 10.

Mọi người đều nhắc đến Pele bằng sự thán phục về năng lực, nền tảng thể lực, kĩ năng điều khiển trái bóng, ghi bàn tuyệt vời. Pele có nhãn quan chơi bóng khác người, thi đấu bằng trí tuệ. Đó là những điều làm nên sự toàn diện từ thể lực, tầm vóc tới kỹ thuật tiêu biểu.

Bởi vậy, thế hệ anh tôi, chú tôi và bố tôi đều nhắc đến ông ấy bằng sự kính trọng, coi đó là biểu tượng và tiêu chuẩn hoàn thiện nhất trong vai trò của tiền vệ tấn công, xa hơn là cầu thủ bóng đá và vận động viên thể thao. Pele là hình ảnh của sự hoàn thiện.

Pele và Diego Maradona không chỉ đại diện cho Brazil và Argentina, mà họ đại diện cho cả thế giới bóng đá trong từng giai đoạn. Những năm 50-70 (của thế kỷ XX) là Pele. Những năm 80 trở đi là câu chuyện của Maradona. Đó là những con người tiêu biểu nhất dù họ có số phận, cuộc sống riêng và con đường đi, góc độ thành công khác nhau. Họ thực sự là biểu tượng cho giai đoạn phát triển của bóng đá thế giới.

Pele được ca tụng để trở thành hình tượng hoàn thiện. Sự hoàn thiện ấy giúp chúng ta cảm nhận rằng cuộc đời của ông ấy cũng chuẩn chỉ. Sự chuẩn mực giúp ông ấy tạo được nhiều ấn tượng tốt, hình ảnh tốt về con người. Pele xứng đáng là đại diện cho cả một môn thể thao.

Đương nhiên, Pele là biểu tượng mang tính danh dự. Ông ấy luôn giữ vị trí đại sứ cho bóng đá Brazil. Đó đã là trọng trách và hạnh phúc mang tính trọn đời chứ không phải dấu ấn theo kiểu sự kiện gì đó lớn lao hay thay đổi lớn lao về một sự việc nào đó.

Thế giới bóng đá phát triển nhanh, có quá nhiều trận đấu lẫn gương mặt mới xuất hiện. Chưa kể, câu chuyện về nhân vật thời nay luôn bị tác động bởi yếu tố mạng xã hội.

Thế nên, vai trò của những biểu tượng mang tính truyền thống dừng lại như vậy là phù hợp. Khó đòi hỏi nhiều hơn. Khó có thể đánh giá Pele sẽ có sức ảnh hưởng còn lớn hơn khi qua đời.

Bóng đá của 50 năm trước có tiêu chuẩn khác, giá trị khác, mang tính lịch sử.

Những cầu thủ đương thời, ví dụ như Messi liệu có thể tạo ra sức ảnh hưởng như Pele hay không? Hoàn toàn có thể chứ, tôi nghĩ, với Messi thì thậm chí là ảnh hưởng lớn hơn. Bây giờ, yếu tố mạng xã hội tạo cho thế giới có những luồng dư luận trái chiều lớn hơn. 50 năm trước, báo chí truyền thông đứng về phía ai, ủng hộ ai thì điều đó hằn vào suy nghĩ của công chúng. Điều này ảnh hưởng rất mạnh mẽ và khó thay đổi. Tác động của truyền thông giai đoạn 50 năm trước có giá trị riêng. Còn ngày hôm nay, sức lan toả về hình ảnh, thông tin ở mức độ khủng khiếp. Ảnh hưởng của Messi có thể còn ở mức độ lớn hơn Pele.

Nhưng sẽ có những luồng trái chiều, tỉ lệ người không thích Messi cũng không ít. Ngày xưa, điều ấy không có, hoặc có mà không nhận ra được với Pele. Nhưng nói gì thì nói, tốc độ lan toả về mặt hình ảnh gấp hàng triệu lần so với những gì xảy ra trong quá khứ. Những thành tựu, chiến tích của những cầu thủ vĩ đại như Messi làm được có thể tạo ra di sản lớn. Messi có thể mang đến những biểu tượng cho công chúng như Pele.

Có thể nói, Pele, Maradona hay Messi là biểu tượng cho các giai đoạn phát triển của bóng đá thế giới hàng chục năm qua.