Lý do Su-35 mất hút, không chặn máy bay Thổ ở Syria; F-15 quay đầu tháo chạy trước tên lửa Houthi

Theo Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), ít nhất 4,8 triệu trẻ em đã được sinh ra kể từ khi chiến tranh của Syria nổ ra cách đây 9 năm. Giám đốc điều hành UNICEF ông Henrietta Fore bình luận:

"Cuộc chiến tranh ở Syria đánh dấu một cột mốc đáng xấu hổ khác. Hàng triệu trẻ em đã được sinh ra như những người tị nạn kể từ khi cuộc xung đột nổ ra vào ngày 15/3/2011.

Khi chiến tranh bước sang năm thứ 10, hàng triệu trẻ em đang bước vào thập kỷ thứ hai của cuộc đời, bị bao vây bởi chiến tranh, bạo lực, chết chóc và các cuộc di tản.

Hơn 9.000 trẻ em đã thiệt mạng hoặc bị thương trong cuộc xung đột, gần 5.000 trẻ em đã bị bắt buộc phải tham chiến".

Theo kênh truyền thông Syria SANA, các tay súng thuộc phiến quân Quân đội Quốc gia Syria (SNA) được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đã cướp bóc tài sản thuộc về người dân địa phương ở phía đông bắc Syria.

Trước đó, SNA đã thực hiện các vụ việc tương tự ở khu vực Afrin, tây bắc Syria trong chiến dịch "Cành Olive" năm 2018.

Các nguồn tin địa phương nói với phóng viên SANA tại Hasakar rằng các tay súng thuộc SNA đã tăng cường cướp bóc ở thành phố Ras al-Ayn và các ngôi làng xung quanh.

Thậm chí sau khi lấy tất cả đồ đạc, một số ngôi nhà đã bị tháo bỏ cửa để biến thành công sự chiến đấu.

Các nguồn tin nói thêm rằng SNA đã thiết lập các trạm kiểm soát ở lối vào của Ras al-Ayn và áp đặt lệnh giới nghiêm ở các ngôi làng xung quanh.

Tối 16/3, liên minh các nhóm khủng bố có liên hệ với al-Qaeda có tên Hurras al-Deen đã tuyên bố bác bỏ Thỏa thuận Moscow cũng như rút quân khỏi phần phía nam cao tốc M4.

Theo các truyền thông đối lập, Hurras al-Deen đã từ chối thực thi tất cả các thỏa thuận Sochi, Moscow, Astana và Geneva và thề rằng tiếp tục đối đầu với Quân đội Arab Syria (SAA) và các đồng minh ở tây bắc Syria.

Hurras al-Deen bao gồm một số nhóm nhỏ hơn với đa số là chiến binh nước ngoài nhận được sự bảo trợ của nhóm lớn hơn là HTS (Hurras al-Deen có đa phần là cựu thành viên HTS) có sự hiện diện lớn ở khu vực tây bắc Syria.

Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP), lực lượng "Băng Đỏ" của HTS và Hurras al-Deen được đánh giá là các lực lượng hiếu chiến nhất và có năng lực quân sự nhất của phiến quân và khủng bố ở tây bắc Syria.

Tình hình tại khu vực phía nam cao tốc M4 có thể sẽ nóng hơn trong những ngày tới, vì sự kiên nhẫn của người Nga dành cho Thổ Nhĩ Kỳ thuyết phục phiến quân và khủng bố rút khỏi khu vực sắp hết.

Tối 16/3, trang tin Southfront xuất bản một bản đồ cho thấy tình hình thực tế  liên quan tới cuộc tuần tra thất bại của quân cảnh Nga-Thổ dọc theo cao tốc M4 trong ngày 15/3.

Cụ thể, có 2 chỉ dẫn về lộ trình dự kiến theo Thỏa thuận Moscow (mũi tên xanh nước biển viền đỏ) và kế hoạch tuần tra của Nga-Thổ trong ngày 15/3 (mũi tên màu xanh nước biển).

Cuộc tuần tra của quân cảnh Nga trên thực tế (màu xanh lá) đã bị giới hạn ở khu vực chiến tuyến gần Saraqeb (Saraqib).

Bản đồ này cũng cho thấy địa điểm xa nhất mà đoàn xe tiền trạm của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể di chuyển trên M4 là khu vực lân cận thị trấn Ariha trước khi quay trở lại vị trí xuất phát do bị "người biểu tình" tấn công.

Hãng tin Russia Today dẫn nguồn Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng phiến quân và khủng bố tại tây bắc Syria đã tái vũ trang đầy đủ và chuẩn bị tiến hành phản công vào các vị trí của Quân đội Arab Syria (SAA) tại tỉnh Idlib.

Nhấn mạnh sự cần thiết phải loại bỏ các nhóm khủng bố ở Syria, phía Nga cung cấp thêm thông tin rằng một liên minh bao gồm các nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham (HTS), Hurras al-Deen và một số nhóm nhỏ hơn có liên kết với al-Qaeda đang tập hợp tại Idlib.

Trang tin al-Masdar News dẫn nguồn tin từ SAA cho biết các tay sung phiến quân và khủng bố vẫn tiếp tục duy trì sự hiện diện trong khu vực phía nam cao tốc chiến lược M4 (nối Aleppo với Latakia).

Quân đội Nga đã cho các đối tác Thổ Nhĩ Kỳ thêm thời gian để buộc các tay súng nói trên rút khỏi vị trí phía nam M4,  tuy nhiên nếu đối phương tiếp tục từ chối thực hiện thỏa thuận, SAA sẽ tiếp tục hoạt động quân sự trong khu vực.

Vào ngày 15/3 (ngày 16/3 giờ Việt Nam), Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bày tỏ sự ủng hộ cho phe đối lập Syria nhân kỷ niệm 9 năm "cuộc biểu tình hòa bình" (vào năm 2011) dẫn tới chiến tranh Syria:

"9 năm trước, người dân Syria đã bắt đầu hành động biểu tình ôn hòa nhằm kêu gọi chế độ (chính phủ Syria) công nhận các quyền và phẩm giá cơ bản của họ.

Người dân Syria xứng đáng được sống trong hòa bình không bị tấn công bằng không kích, vũ khí hóa học, giam giữ, tra tấn và nạn đói.

Phản ứng lại tuyên bố của ông Pompeo, trang tin Southfront bình luận rằng nếu không có sự kiên cường của chính phủ Syria, các nhóm khủng bố như và HTS (ở tây bắc Syria) sẽ thống trị Syria như những gì đã xảy ra ở Libya.

Southfront cũng tỏ rõ quan điểm ủng hộ lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) của Tướng Khalifa Haftar trong việc "đảo ngược kết quả" ở Libya.

Các thành viên của Ansar al-Islam (nhóm khủng bố có liên kết với al-Qaeda được thành lập ở Iraq năm 2001 và sau đó phát triển ở Syria) đã tham gia "cuộc biểu tình dân chủ" nhằm ngăn cuộc tuần tra chung giữa quân cảnh Nga-Thổ dọc theo đường cao tốc M4.

Trong đoạn phim được đăng tải vào chiều ngày 16/3, một nhóm tay súng giấu mặt của Ansar al-Islam đang ngồi trên cao tốc M4 cùng với lá cờ Shahada (cờ thánh chiến - có ý nghĩa tương tự với lá cờ đen của tổ chức khủng bố IS) và sẵn sàng chiến đấu.

Hiện có rất nhiều dấu hiệu "bất thường" liên quan tới những người biểu tình ở đoạn cao tốc M4 gần thị trấn Ariha (đụng độ với đoàn xe cơ giới Thổ Nhĩ Kỳ) cho thấy họ là các tay súng phiến quân và khủng bố.

Các nhà hoạt động của Tổ chức giám sát nhân quyền Syria (SOHR) cho biết, họ đã nghe thấy tiếng súng nổ trên đường cao tốc Idlib-Ariha vào đêm qua (15/3), nhưng không rõ nguyên do.

Cũng theo ghi nhận của SOHR, trong ngày hôm qua quân chính phủ Syria đã tiến hành các vụ pháo kích nhằm vào mặt trận Kansafra ở Jabal al-Zawiya, nam Idlib, và Al-Sermaniyah, vùng nông thôn tây bắc Hama.

Theo trang tin Avia.pro, trong suốt hai tuần xảy ra giao tranh căng thẳng giữa quân đội Syria với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cùng các nhóm phiến quân được Ankara hậu thuẫn tại tỉnh Idlib, tiêm kích Su-35 Nga hoàn toàn vắng bóng trên chiến trường Syria.

Giới chuyên gia cho rằng, nguyên nhân chính khiến Nga quyết định không điều động Su-35 đánh chặn chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ là do máy bay Thổ Nhĩ Kỳ không tiến sâu vào không phận Syria, cũng như không triển khai tấn công từ lãnh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ và cũng chỉ xâm phạm không phận Syria trong vài giây.

“Tiêm kích F-16 Thổ Nhĩ Kỳ được ghi nhận xâm phạm không phận Syria, nhưng chỉ tiến vào không phận Syria vài mét, sau đó phóng tên lửa và rời đi. Trong khoảng thời gian này, các chiến đấu Nga không kịp cất cánh.

Trên thực tế, bay vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ đối với các chiến đấu cơ Nga là đầy nguy hiểm. Các chiến đấu cơ Nga tuyên bố chịu trách nhiệm bảo vệ biên giới Syria, nhưng hiện chỉ làm nhiệm vụ bảo vệ quân đội Nga.

Nói cách khác, các máy bay quân sự của không quân Nga chưa được cấp quyền bay vào lãnh thổ của một quốc gia có chủ quyền như Thổ Nhĩ Kỳ”, các chuyên gia nhận định.

Theo Avia-Pro, trong khuôn khổ các cuộc đàm phán giữa Nga-Thổ, dưới áp lực từ Moscow, Ankara đã đồng ý chuyển giao 800km2 vùng lãnh thổ ở tây Idlib về dưới quyền kiểm soát của quân đội Syria. Đây là khu vực nằm ở phía nam đường cao tốc M4.

Một số nguồn tin cho biết, hiện không có bóng dáng phiến quân nào tại khu vực này. Thổ Nhĩ Kỳ đã rút các lực lượng phiến quân do họ hậu thuẫn ra khỏi đây trong vòng một tuần và sau đó quyết định chuyển giao vùng lãnh thổ cho SAA.

Nhờ có cuộc đối thoại chính trị giữa Nga-Thổ mà giờ đây Damascus đã chính thức giải phóng được một phần lớn lãnh thổ Syria.

Tuy nhiên, do nằm gần các vị trí có phiến quân nên khu vực này sẽ không được khôi phục tình trạng hòa bình hoàn toàn mà sẽ được sử dụng làm vùng đệm, trong đó quân đội Syria có kế hoạch tạo ra tất cả các công sự phòng thủ cần thiết trong trường hợp phiến quân tìm cách tấn công trong tương lai gần.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) cho biết, lực lượng quân chính phủ Syria (SAA) đã tiến hành pháo kích nhằm vào các mục tiêu tại Kansafra - vùng Jabal al-Zawiya, nam Idlib và mặt trận Al-Sermaniyah, vùng nông thôn tây bắc Hama.

SOHR cho biết, đợt pháo kích diễn ra sau khi các lực lượng Nga-Thổ gặp thất bại trng lần tuần tra chung đầu tiên trên đường cao tốc Aleppo - Latakia (M4).

Nhóm tuần tra bắt đầu từ thị trấn Saraqib, đông Idlib, tới thị trấn Al-Nayrab, sau đó trở về và bỏ ngang nhiệm vụ. Nguyên nhân là do các phần tử khủng bố đã chặn đường bằng cách đốt cháy các lốp xe hơi, ngăn lực lượng tuần tra hoàn thành nhiệm vụ.

Lực lượng Houthi (hay còn gọi là lực lượng Ansarallah) ra tuyên bố rằng lực lượng phòng không của họ đã thẳng tay nã tên lửa vào một tiêm kích F-15 của liên quân do Saudi Arbia dẫn đầu trên bầu trời khu vực tỉnh Al-Jawf ở Yemen.

Yahya Sari’i - Một người phát ngôn của Houthi tuyên bố trong một thông báo ngắn trên trang Facebook cá nhân của mình rằng: "Đêm nay, các lực lượng phòng không đã đánh chặn một máy bay tiêm kích F-15 trên vùng trởi tỉnh Al-Jawf ".

Ông cho biết rằng "Houthi đã sử dụng hệ thống tên lửa phòng không Fatr-1 để đánh chặn và đã buộc chiến đấu cơ F-15 của Không quân liên quân do Saudi dẫn đầu phải tháo chạy trước khi nó kịp tiến hành oanh kích mục tiêu đã định".

 

Trong cuộc họp với Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ gần đây, Tướng Kenneth McKenzie - Tư lệnh Bộ chỉ huy miền trung của Mỹ (CENTCOM), cho biết hiện nay trong kho vũ khí của Iran có từ 2.500 đến 3.000 tên lửa đạn đạo.

Tướng McKenzie không nêu rõ các loại tên lửa này nhưng cho biết chúng hầu hết là tên lửa tầm ngắn. Do đó, quân đội Mỹ đang di chuyển nhiều cơ sở và phương tiện hơn tới căn cứ không quân Prince Sultan ở miền trung Saudi Arabia.

"Ưu thế của căn cứ này là nó nằm ngoài tầm bắn của các tên lửa đạn đạo tầm ngắn Iran nhưng vẫn đủ gần để các loại máy bay chiến đấu tấn công của chúng ta xuất kích hoạt động. Căn cứ Prince Sultan được phòng thủ tốt và có chiều sâu lớn trên chiến trường", ông McKenzie nói, đồng thời cho biết thêm rằng căn cứ Prince Sultan cách lục địa Iran 580km và đang được bảo vệ bởi ít nhất 1 tổ hợp tên lửa phòng không Patriot.

Người phát ngôn của Quân đội Quốc gia Libya Ahmed Al-Mismari bác bỏ các báo cáo đưa tin rằng nguyên soái Khalifa Haftar đã tới Syria.

Trước đó, một bài viết trên tờ Al-Sharq Al-Awsat đã dẫn nguồn tin cho biết tướng Khalifa Haftar đã có chuyến thăm bí mật tới Damascus, đồng thời tiết lộ rằng "chuyến thăm này đã mở đường nối lại quan hệ ngoại giao giữa hai chính phủ".

Đại sứ quán Libya tại Damascus đã được mở cửa trở lại gần đây, đánh dấu sự trở lại của đại diện ngoại giao giữa hai quốc gia Syria và Libya, sau khi Bộ Ngoại giao hai nước ký biên bản ghi nhớ về việc mở lại trụ sở cơ quan ngoại giao và lãnh sự, đồng thời nối lại sự hợp tác giữa hai phía trên các diễn đàn quốc tế và khu vực.

Trong ngày 15/3, 2 lính Thổ Nhĩ Kỳ và 3 phiến quân Syria đã thiệt mạng khi 3 thiết bị nổ tự chế (IED) tấn công xe của họ ở đông bắc Syria.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) cho biết, một vụ tấn công xảy ra vào đầu giờ sáng gần thị trấn al-Nasiriya ở bắc al-Hasakah. Thị trấn Al-Nasiriya nằm ở vùng lân cận thị trấn biên giới quan trọng Ras al-Ayn (xem ở bản đồ bên dưới).

Trước đó vài giờ, đã diễn ra một vụ tấn công khác bằng IED đã nhằm vào cơ sở dự trữ của nhóm vũ trang do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn ở thị trấn al-Dwair, gần al-Ayn, khiến 3 phiến quân thiệt mạng.

Theo SOHR, cơ sở này chứa bột mì và lúa mạch do phiến quân cướp bóc từ các nông trại ở đông bắc Syria.

Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ chưa đưa ra bình luận nào về thông tin của SOHR.

Trong ngày 15/3,  lực lượng Quân đội Libya do Tướng Haftar chỉ huy (LNA) đã tấn công và phá hủy nhiều mục tiêu quân sự ở Thủ đô Tripoli, đồng thời khiến một số binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng.

Người phát ngôn LNA Ahmad al-Mismari cho biết, LNA đã tấn công các radar và hệ thống phòng không của Thổ Nhĩ Kỳ đặt tại sân bay Mitiga. Họ cũng đã phá hủy mọi thứ trong khu vực Misrata - được coi là nơi có sự hiện diện của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm cả kho vũ khí quân sự.

Ông Al-Mismari nhấn mạnh rằng, LNA vẫn đang tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn và chỉ thực hiện những hoạt động trên như một phản ứng trước các hoạt động khiêu khích của GNA.

Trong tuyên bố chính thức đưa ra ngày 15/3, một nhóm vũ trang mới tại Iraq - gọi là Ausbat al-Thaayirin (AT) - đã nhận trách nhiệm về các cuộc tấn công gần đây nhằm vào căn cứ đồn trú của lính Mỹ tại Iraq, trong đó có cuộc tấn công vào doanh trại Taji hôm 11/3, khiến 3 quân nhân trong lực lượng liên minh do Mỹ dẫn đầu thiệt mạng.

"Đáp lại lời đề nghị cả những người anh em Mujahedeen, chúng tôi tuyên bố các chiến dịch 'thiêng liêng' vừa qua (pháo kích các căn cứ bị chiếm đóng) là hoạt động của chúng tôi, và chúng tôi không sợ hãi bất cứ ai khi đưa ra tuyên bố này" - Thông báo của AT nêu rõ.

Cách đây vài ngày, tổ chức Kata’ib Hezbollah (KH) đã ra thông báo kêu gọi thủ phạm các vụ tấn công gần đây hay lộ diện, và hứa sẽ hỗ trợ cho chúng. Trước đó, Mỹ cáo buộc KH là phía đứng sau các vụ tấn công gần đây nhằm vào lực lượng Mỹ.

Theo South Front, AT có vẻ là một nhóm vũ trang dòng Shilte thân Iran. Nhóm này từng thề trả thù cho cái chết của phó thủ lĩnh PMU Abu Mahdi al-Muhandis và tướng Qassam Soleimani, chỉ huy lực lượng Quds, Iran.

Ngày 15/3, Lực lượng giải phóng Afrin (ALF) công bố một đoạn video ghi lại cuộc tấn công gần đây của họ nhằm vào một vị trí của phiến quân do Thổ hậu thuẫn ở vùng phía nam của Afrin, bắc Aleppo.

Đoạn video cho thấy các tày súng người Kurd đã ập vào vị trí của phiến quân tại thị trấn Berade, quận Sherawa, bắn và tiêu diệt nhiều phần tử ở cự ly gần.

Theo South Front, đây là một trong những ví dụ điển hình trong chiến thuật tác chiến du kích của ALF, nó cũng cho thấy chất lượng huấn luyện nghèo nàn và nhuệ khí thấp kém của các lực lượng ủy nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ tại bắc Syria khi không thể đẩy lùi một cuộc tấn công quy mô nhỏ.

ALF phát động phần lớn cuộc tấn công từ một khu vực ở Afrin do quân chính phủ Syria (SAA) và Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG). Cả hai phía có vẻ đều ủng hộ hoạt động của ALF, nhưng không rõ tới mức độ nào.

Đợt tuần tra chung đầu tiên của Nga-Thổ trên đường cao tốc M4, tỉnh Idlib - Syria đã "thất bại đau đớn", chỉ kéo dài trong vỏn vẹn 20 phút.

Mặc dù dự định tuần tra hơn 80km trên đường cao tốc M4 nhưng cuối cùng, quân đội Nga chỉ đi được chưa đầy 18km.

Các lực lượng khủng bố đã chặn đường đi của đoàn xe Nga trong khu vực thành phố Arikha, phong tỏa lối đi trên đường cao tốc M4 bằng các khối bê tông, bánh xe hơi và gạch đá...

Theo Avia-Pro, đáng chú ý là trong đợt tuần tra này, các trực thăng Nga đã không yểm hộ lực lượng trên bộ. Điều đó cho thấy có mối đe dọa nghiêm trọng trong khu vực, nhất là sau khi Ankara chuyển giao các hệ thống phòng không vác vai cho phiến quân.

Một đoàn xe quân sự lớn của Mỹ đã tiến vào Syria từ Iraq trong tuần qua. Hãng thông tấn SANA dẫn các nguồn tin địa phương cho biết, đoàn xe quân sự Mỹ - gồm 62 xe tải chở trang bị hậu cần và quân sự, cùng 11 xe quân sự khác, đã tiến vào tỉnh Al-Hasakah.

Đoàn xe quân sự Mỹ được cho là di chuyển đến một căn cứ quân sự ở tỉnh Al-Hasakah, nhằm tăng cường sự hiện diện tại Syria.

Động thái này của các lực lượng vũ trang Mỹ diễn ra chỉ vài ngày sau khi IS tiến hành một số cuộc tấn công nhằm vào lực lượng dân chủ Syria (SDF) ở đông Syria.