Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc vì sao đến nay mới công bố nguyên nhân cá chết, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà cho hay:
"Đây là sự cố xảy ra trên diện rộng, rất phức tạp và nghiêm trọng nên phải tiến hành khách quan, bài bản, chính xác. Trước yêu cầu chính đáng của người dân, với sức ép rất lớn, chúng tôi xác định phải tiến hành công việc này có tính toán đầy đủ để đảm bảo chứng cứ không chỉ xác định nguyên nhân vì sao mà còn xác định ai làm thủ phạm".
Theo đó, các cơ quan chức năng đã chia làm 3 nhóm để tiến hành: Thứ nhất là phải hình dung được, giải thích được cái gì đang diễn ra từ 4 tỉnh ven biển của miền Trung, cơ chế gì gây ra cái chết của hải sản. Đây là nhóm rất khó rất phức tạp. Thứ hai, xác định nguồn gây ô nhiễm từ đâu. Và thứ ba, xác định thủ phạm là tổ chức, cá nhân nào.
Nhóm thứ nhất tập trung trên 100 nhà khoa học trong và ngoài nước, ở các lĩnh vực khoa học sinh học, hải dương học, vũ trụ học và tiến hành nhiều công việc từ lấy mẫu, xét nghiệm mẫu cá, mẫu nước, sinh vật phù du và nhiều hoạt động khác nhau từ việc xác định lộ trình, kể cả hồi cố lại sự việc. Nhiều nhà khoa học, nhiều cán bộ khoa học phải xuống biển để lần theo dấu vết, tìm theo các nguồn phát tán.
Qua lao động khoa học và vất vả thậm chí nguy hiểm, qua tiến hành hàng nghìn thí nghiệm, các nhà khoa học còn phải đối chứng với quốc tế để đảm bảo tính pháp lý.
"Khi có kết quả, Thủ tướng chỉ đạo, việc làm khoa học phải theo trình tự khoa học nên chúng tôi đã lấy ý kiến phản biện của các nhà khoa học trong và ngoài nước một cách độc lập. Vì thế hôm nay chúng tôi mới công bố", Bộ trưởng thông tin.
Ông Hà giải thích thêm, quá trình di chuyển của hợp chất này theo dòng hải lưu, là một ổ độc hấp thụ các chất độc, và đi đến đâu thì lấy ôxy tới đó, đi tới đâu gây độc tố tới đó. Điều này đã được xác định qua phân tích hình ảnh từ vệ tinh và đáy biển.
"Chúng tôi đã phát hiện ra sự cố khi kiểm toán năng lượng, theo đó 5 ngày công ty sử dụng năng lượng có 5% tại Formosa", ông Hà cho biết. Điều này liên quan tới thiết kế, đầu tư, xây dựng, giám sát tự động.
Nhờ đó, các nhà khoa học đã khu trú đối tượng gọn lại.
"Tới bây giờ chúng tôi có dầy đủ chứng cứ, bằng cứ thuyết phục và xác định nguồn thải từ lò luyện cốc của Formosa Hà Tĩnh. Và đó chính là việc các nhà khoa học đã lý giải. Các nhà khoa học và các luật sư của Formosa Hà Tĩnh và công ty tổng đều thừa nhận kết luận của chúng ta", ông Hà nói.