Azerbaijan bắn rơi tan xác trực thăng quân sự Nga ở Armenia: TT Putin lập tức ra tuyên bố cực nóng

Ngày 9/11, Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo đã ký kết một tuyên bố với các nguyên thủ của hai nước Armenia và Azerbaijan về một lệnh ngừng bắn ở Karabakh.

Theo thỏa thuận mới, Azerbaijan và Armenia sẽ duy trì sự hiện diện ở những vị trí hiện tại và trao đổi tù nhân còn lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga sẽ được triển khai tại khu vực bị chiến sự tàn phá.

Một lực lượng gồm 1.970 binh lính, 90 xe bọc thép và 380 thiết bị hỗ trợ khác sẽ được Nga triển khai tới Nagorno-Karabakh.

Lữ đoàn Bộ binh Cơ giới Số 15 thuộc Quân khu Trung tâm Quân đội Nga sẽ là lực lượng gìn giữ hòa bình chủ chốt tại khu vực. Bộ chỉ huy của đơn vị sẽ được thiết lập gần Stepanakert, thủ phủ của vùng lãnh thổ tranh chấp Nagorno-Karabakh.

Nga đã bắt đầu vận chuyển binh sĩ và trang thiết bị gìn giữ hòa bình tới  Nagorno-Karabakh từ lúc khoảng 03:00 sáng GMT hôm thứ Ba (10/11) bằng máy bay vận tải hạng nặng Il-76 cất cánh từ sân bay Ulyanovsk-Vostochny.

Dưới đây là một số hình ảnh về hoạt động triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga được hãng tin Sputnik công bố:

Một video mới ghi nhận từ Armenia cho thấy, đoàn xe quân sự chở theo lực lượng gìn giữ hòa bình Nga đã di chuyển ra khỏi thị trấn Goris trong sứ mệnh triển khai giám sát thỏa thuận ngừng bắn ở khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh.

Số binh sĩ này được Quân đội Nga gửi đến khu vực để phân tách các lực lượng Armenia và Azerbaijan.

Sau một đợt xung đột vũ trang kéo dài sáu tuần, Armenia đã buộc phải từ bỏ quyền kiểm soát đối với những vùng lãnh thổ rộng lớn của Azerbaijan mà họ đã giành được cách đây ba thập kỷ.

Khi thông báo về thỏa thuận hòa bình với Azerbaijan, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đã phải thừa nhận đây là “một nỗi đau không thể tưởng tượng nổi” nhưng không còn khác nào khác.

Ông Pashinyan cho biết, cá nhân ông đã phải đưa ra một quyết định rất khó khăn dựa trên tình hình quân sự hiện tại, đồng thời tin rằng đó là giải pháp tốt nhất trong hoàn cảnh hiện nay.

Theo RT, vào thời điểm thỏa thuận với Azerbaijan được ký kết, các lực lượng dân tộc Armenia đang chiến đấu ở khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh đã kiệt sức và đang đứng trên bờ vực bị đánh bại hoàn toàn.

Ông Arayik Harutyunyan, quan chức hàng đầu của vùng lãnh thổ tự trị này, đồng thời cũng là người tham gia ký hiệp định đình chiến đã thừa nhận thất bại quân sự trong bài phát biểu trên truyền hình ngày hôm nay.

Arayik Harutyunyan nói rằng các lực lượng của ông phải nhượng bộ Azerbaijan để ngăn không cho Nagorno-Karabakh bị sụp đổ hoàn toàn, kịch bản nhiều khả năng sẽ xảy ra trong một vài ngày tới.

Vị quan chức trên thừa nhận các lực lượng phòng vệ ở Nagorno-Karabakh đã kiệt sức vì Covid-19 và sau hơn 40 ngày giao chiến trước sức mạnh áp đảo của đối phương. Theo ông Arayik Harutyunyan, các máy bay không người lái Thổ Nhĩ Kỳ, lính đánh thuê từ Trung Đông đã hậu thuẫn cho Azerbaijan lật ngược thế trận chiến trường.

Sự đầu hàng trên thực tế đã xảy ra sau khi thành phố chiến lược Shusha bị rơi vào quyền kiểm soát hoàn toàn của Azerbaijan hôm thứ Bảy vừa qua. Thất bại này khiến các lực lượng phòng thủ phải trả giá bằng nhiều mạng sống và kéo theo các hành động thù địch từ vùng ngoại ô thủ phủ Stepanakert.

“Nếu cuộc giao tranh tiến đến hậu phương của chúng tôi, hậu quả đối với mặt trận sẽ không thể đảo ngược”, thủ lĩnh khu vực tự trị Nagorno-Karabakh thừa nhận.

Quân tình nguyện Armenia ở Yerevan, Armenia. Ảnh: RT

Bộ Quốc phòng Nga ngày hôm nay (10/11) cho biết, 5 máy bay vận tải Ilyushin Il-76MD đầu tiên chở theo lính gìn giữ hòa bình Nga đã lên đường tới Nagorno-Karabakh từ phi trường Ulyanovsk-Vostochny.

Các phi cơ này vận chuyển theo binh lính, phương tiện quân sự, xe bọc thép cùng nhiều thiết bị hậu cần khác phục vụ cho sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Nga ở Nagorno-Karabakh.

Thủ tướng Nikol Pashinyan đã kêu gọi những người không liên quan đến hoạt động biểu tình rời khỏi đường phố, đồng thời phủ nhận ông đã tham gia vào bất kỳ “thỏa thuận” không trung thực nào trong việc thông qua tuyên bố chung về chấm dứt chiến tranh ở Nagorno-Karabakh.

Trong một diễn biến liên quan khác, Chủ tịch Quốc hội Armenia đã phải nhập viện sau khi bị người biểu tình tấn công.

Theo Thủ tướng Nikol Pashinyan, Chủ tịch Quốc hội Armenia Ararat Mirzoyan đã bị thương sau khi bị những người biểu tình tức giận đánh đập nhưng không nguy hiểm đến tính mạng.

Hãng thông tấn - phát thanh Sputnik Armenia đưa tin, nhiều người dân Yerevan đang đi lại tự do bên trong tòa nhà Quốc hội do lối vào vẫn mở cho mọi người.

Những người biểu tình đã hô vang các khẩu hiệu xúc phạm, xô xát và ném chai lọ vào nhau.

Một số người biểu tình yêu cầu các nhà lập pháp Armenia quay trở lại làm việc với hy vọng họ có thể đảo ngược tuyên bố về tình hình Karabakh mà Thủ tướng Nikol Pashinyan đã ký kết trước đó.

Biểu tình bên trong tòa nhà Quốc hội Armenia

Theo Sputnik, nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra ở Thủ đô Armenia sau khi thỏa thuận ngừng bắn mới giữa Armenia và Azerbaijan được công bố nhằm chấm dứt xung đột ở vùng lãnh thổ tranh chấp Nagorno-Karabakh.

Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan cho biết, hiệp định đình chiến trên là “vô cùng đau đớn” đối với ông và người dân Armenia nhưng quyết định vẫn phải được đưa ra.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đã ký một tuyên bố chung về lệnh ngừng bắn mới ở Nagorno-Karabakh, có hiệu lực từ 00:00 thứ Ba, ngày 10/11.

Theo thỏa thuận mới, Azerbaijan và Armenia sẽ duy trì sự hiện diện ở những vị trí hiện tại, trao đổi tù nhân và cho phép lực lượng gìn giữ hòa bình được triển khai ở vùng Nagorno-Karabakh.

Bộ Ngoại giao Armenia đã phát đi tuyên bố về việc máy bay trực thăng MI-24 của Nga bị bắn rơi trên không phận Armenia bởi các lực lượng vũ trang Azerbaijan.

“Vào lúc khoảng 6 giờ chiều ngày 9/11, trực thăng Mi-24 của Nga đã bị bắn rơi trên lãnh thổ Cộng hòa Armenia bởi một hệ thống phòng không cơ động phóng đi từ lãnh thổ Azerbaijan. Theo dữ liệu sơ bộ, vụ tấn công đã khiến 2 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng và một người khác bị thương".

"Chúng tôi gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới Liên bang Nga, gia đình các nạn nhân và đồng đội của họ.

Đáng chú ý, vụ việc thương tâm đó xảy ra cách xa khu vực xung đột Nagorno-Karabakh, ở nơi chưa từng ghi nhận một vụ đụng độ quân sự nào trong thời điểm này. Do vậy, những tuyên bố từ phía Azerbaijan và nỗ lực biện minh cho hành động của họ là hoàn toàn sai lầm và không có căn cứ.

Chúng tôi cực lực lên án cuộc tấn công này  của các lực lượng vũ trang Azerbaijan nhằm vào Lực lượng vũ trang Nga hiện diện tại lãnh thổ có chủ quyền của Armenia.

Chúng tôi tin rằng việc sử dụng vũ lực chống lại các lực lượng vũ trang Liên bang Nga sẽ nhận được những phản ứng tương xứng”.

Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Moscow đánh giá tích cực việc Baku thừa nhận trách nhiệm của mình trong sự cố bắn rơi chiếc trực thăng Mi-24 của Nga.

“Chúng tôi đánh giá tích cực việc Baku ngay lập tức thừa nhận lỗi lầm của mình. Chúng tôi cũng ghi nhận việc phía Azerbaijan bảo đảm sẽ tiến hành một cuộc điều tra nhanh chóng về vụ việc và những người chịu trách nhiệm sẽ bị trừng phạt”, Bộ Nga khẳng định.

Sau sự cố nghiêm trọng này, Văn phòng Tổng công tố Azerbaijan đã quyết định tiến hành một cuộc điều tra về vụ việc còn Armenia cũng nói rằng họ đã mở một vụ điều tra hình sự liên quan đến vụ bắn rơi trực thăng Mi-24 của Nga.

Các binh lính Nga và Armenia điều tra hiện trường vụ rơi máy bay Mi-24. Ảnh: Sputnik

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, thỏa thuận hòa bình giữa Armenia và Azerbaijan có hiệu lực vào nửa đêm (theo giờ Moscow) và Nga dự kiến ​​sẽ triển khai 1.960 quân, 90 xe bọc thép và 380 phương tiện khác tới khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh.

Lữ đoàn Bộ binh Cơ giới Số 15 thuộc Quân khu Trung tâm sẽ được chỉ định là lực lượng gìn giữ hòa bình và trở thành trụ cột trong hoạt động triển khai lần này. Bộ chỉ huy của đơn vị sẽ được thiết lập gần Stepanakert, thủ phủ của vùng lãnh thổ tranh chấp Nagorno-Karabakh.

Những binh lính này sẽ thay thế các lực lượng Armenia hiện đang triển khai dọc theo ranh giới đường giới tuyến phân định khu vực tranh chấp và đảm bảo an toàn cho hành lang giữa phần lãnh thổ còn lại của Nagorno-Karabakh và Armenia tiếp sau những nhượng bộ về lãnh thổ mà Yerevan đã cam kết thực hiện cho Baku.

Thỏa thuận giữa hai nước dự kiến ​​họ sẽ được thực thi trong 5 năm và sẽ tự động gia hạn thêm 5 năm nữa trừ khi một trong các bên phản đối.

Hiệp định đình chiến được Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev ca ngợi là mang dấu mốc “lịch sử” còn Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan coi đó là hoạt động “đau đớn” nhưng cần thiết.

Đoàn xe của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga tới Nagorno-Karabakh. Ảnh: RT

Ông Vagharshak Harutyunyan, Cố vấn trưởng của Thủ tướng Armenia cho rằng vụ bắn rơi trực thăng Mi-24 của Nga trên lãnh thổ thuộc chủ quyền của Armenia là một “hành động xâm lược rõ ràng”.

“Việc máy bay trực thăng Mi-24 của lực lượng hàng không vũ trụ Nga bị bắn rơi trên lãnh thổ có chủ quyền của nước Cộng hòa Armenia là một hành động gây hấn và tấn công rõ ràng đối với cả Armenia và Nga”, ông Vagharshak Harutyunyan khẳng định.

“Azerbaijan có thể thấy rõ rằng chiếc trực thăng đang bay trên lãnh thổ Armenia, không gây nguy hiểm cho họ. Tuy nhiên, bất chấp điều đó, họ đã sử dụng hệ thống phòng không và phá hủy chiếc trực thăng”.

“Mặt khác, chiếc trực thăng bị phá hủy thuộc căn cứ Số 102 của Nga. Khi các trực thăng và máy bay bị tấn công nó được coi là hành động chống lại đất nước sở hữu, trong trường hợp này là Nga”, ông Harutyunyan phát biểu với hãng thông tấn Armen Press.

Cố vấn của Thủ tướng Armenia cũng nói rằng cần phải mở một cuộc điều tra về khả năng Thổ Nhĩ Kỳ tham gia vào cuộc tấn công vì chiếc trực thăng bị bắn rơi từ Nakhichevan, nơi đang nằm dưới ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ.

“Rõ ràng, hướng bay của trực thăng không thể được đánh giá là mối đe dọa đối với phía liên minh Azerbaijan - Thổ Nhĩ Kỳ và mọi lời giải thích cho vấn đề này đều không thuyết phục. Hành động này có điểm tương đồng với cách Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn rơi Su-24 của Nga ở Syria trước đây”, ông Harutyunyan kết luận.

Theo hãng tin RT, chỉ ít phút sau khi thỏa thuận hòa bình giữa Armenia và Azerbaijan được ký kết, Nga đã bắt đầu triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tới khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh. Nhiều máy bay và đoàn xe quân sự Nga chở theo binh lính và phương tiện đã lên đường.

Bộ Quốc phòng Nga xác nhận, vào lúc khoảng 2:00 sáng (giờ Moscow, tức 23:30 GMT), một số máy bay vận tải Il-67 đã cất cánh từ Ulyanovsk, chở theo đợt lính gìn giữ hòa bình đầu tiên tới khu vực triển khai.

Một đoạn video được Bộ Quốc phòng Nga công bố cho thấy một đoàn xe gồm xe tải, xe bọc thép chở quân và các phương tiện hỗ trợ khác cũng đang tiến đến khu vực.

Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã gọi điện cho người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào đầu ngày thứ Ba để xin lỗi về sự cố máy bay trực thăng Mi-24 của Nga bị bắn rơi ở biên giới Armenia-Azerbaijan.

Ông Aliyev cũng đã cam kết với Tổng thống Putin rằng những lực lượng chịu trách nhiệm về vụ việc sẽ bị trừng phạt và Moscow sẽ nhận được thông báo liên quan.

Phía Azerbaijan trước đó thừa nhận đã vô tình bắn rơi một máy bay trực thăng Mi-24 của Nga, xin lỗi và bày tỏ sẵn sàng bồi thường cho Moscow. 

Trong một bức thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu, Bộ trưởng Quốc phòng Azerbaijan Zakir Hasanov nói rằng các lực lượng của ông đã bắn rơi trực thăng Mi-24 khi nó đang bay trong bóng tối, ở độ cao thấp và nằm ngoài vùng phát hiện của radar phòng không.

Ông Baku cũng cho biết thêm vụ việc không nhằm vào phía Nga.

Văn phòng Tổng công tố Azerbaijan đã mở một cuộc điều tra về vụ việc. Trong khi đó, Văn phòng Tổng công tố Armenia nói rằng họ cũng đã mở một vụ điều tra hình sự liên quan đến vụ bắn rơi trực thăng Mi-24 của Nga.

Sự cố nghiêm trọng này đã khiến hai thành viên phi hành đoàn thiệt mạng do va chạm mạnh, một người khác được sơ tán với vết thương nhẹ.

Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev

Theo Aviationist, các báo cáo về vụ rơi máy bay Mi-24 của Nga ở Armenia là một “sự cố bắn nhầm” nhiều khả năng là sự thực.

Chiếc máy bay Mi-24 đã bị bắn rơi tại khu vực biên giới của vùng tự trị Nakhchivan, cách giới tuyến Nagorno-Karabakh khoảng 70 km. Mi-24 được cho là đã bị bắn rơi "trong một hẻm núi" gần một ngôi làng có tên là Yeraskh.

Địa hình được miêu tả trong những thông tin ban đầu cho thấy đây là khu vực mà nhiều hệ thống phòng không cỡ nhỏ được triển khai, Với độ cơ động cao, chúng có khả năng chống trả hiệu quả với các máy bay cánh quạt, thậm chí là cả dòng trực thăng chiến đấu hạng nặng như Mi-24 Hind.

Một trực thăng Mi-24 của Nga tham gia Triển lãm Hàng không MAKS 2019. Ảnh: The Aviationist

Theo Bộ Ngoại giao Azerbaijan, khi bị bắn rơi chiếc trực thăng của Nga đang bay gần biên giới giáp vùng chiến sự Nagorno-Karabakh, nơi đang xảy ra xung đột giữa Armenia và Azerbaijan.

Mi-24 đã thực hiện chuyến bay vào chiều muộn và khi trời đã tối và lại hoạt động ở độ cao thấp nằm ngoài tầm quan sát của radar Azerbaijan.

Bộ Ngoại giao Azerbaijan nói rằng chính những căng thẳng ở khu vực Nagorno-Karabakh là lý do khiến các lực lượng quân sự của nước này khai hỏa vào máy bay trực thăng Mi-24.

Cơ quan Tình trạng khẩn cấp Armenia đã chia sẻ những bức ảnh từ hiện trường vụ máy bay Mi-24 của Nga bị lực lượng Azerbaijan bắn rơi.

Qua những bức ảnh này, người xem có thể nhìn thấy nhân viên Cơ quan dịch vụ khẩn cấp Armenia đang nỗ lực dập tắt ngọn lửa bốc cháy ngùn ngụt trên xác máy bay trực thăng bị rơi.

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9/11 cho biết, lực lượng gìn giữ hòa hình của nước này sẽ được triển khai dọc theo biên giới Armenia giáp với khu vực chiến sự Nagorno-Karabakh. 

Theo nhà lãnh đạo Nga, hoạt động này phù hợp với tuyên bố chung đã được Nga, Armenia và Azerbaijan ký kết cùng ngày trước đó nhằm chấm dứt tình trạng xung đột ở vùng lãnh thổ tranh chấp Nagorno-Karabakh. 

Kênh truyền hình Rossiya 24 dẫn lời ông Putin nói rằng, một đội gìn giữ hòa bình của Nga đang được triển khai dọc theo đường giới tuyến ở Nagorno-Karabakh và trên hành lang nối Nagorno-Karabakh với nước Cộng hòa Armenia.

Tổng thống Nga Vladimir Putin

Hãng thông tấn - phát thanh Sputnik đưa tin, một máy bay trực thăng quân sự Mi-24 của Nga (hay Hind theo mã định danh của NATO) đã bị bắn rơi bởi một hệ thống phòng không vác vai trên lãnh thổ Armenia ở gần làng Yeraskh. 

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, chiếc máy bay đã bị bắn hạ bởi “các lực lượng chưa rõ danh tính” và rơi xuống sau khi mất điều khiển do trúng tên lửa của đối phương. 

Trực thăng Mi-24 Nga tham gia cuộc tập trận Kavkaz 2020. Ảnh: Sputnik

Bộ Ngoại giao Azerbaijan sau đó thừa nhận các lực lượng quân sự của họ đã bắn rơi chiếc trực thăng Mi-24 nhưng khẳng định vụ việc xảy ra “tình cờ” chứ không chủ đích chống lại Nga.  

Baku cũng tuyên bố sẵn sàng bồi thường thiệt hại cho Moscow về mất mát này.