Sáng 6/4, UBND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu họp khẩn với các cơ quan chức năng để thành lập tổ công tác tìm kiếm thu hồi nguồn phóng xạ Co-60 của Nhà máy Thép Pomina (Khu công nghiệp Phú Mỹ, huyện Tân Thành) bị thất lạc.
Trước đó, ngày 3/4 sau khi nhận đơn báo mất nguồn phóng xạ của Nhà máy luyện phôi thép Pomina, Bộ KH&CN và Cục An toàn bức xạ hạt nhân đã có văn bản gửi UBND tỉnh BR-VT triển khai ngay các biện pháp tìm kiếm thu hồi nguồn phóng xạ bị mất.
Đoàn chuyên gia của Bộ KH&CN từ Hà Nội mang theo nhiều thiết bị dò tìm phóng xạ vào BR-VT để hỗ trợ tỉnh này truy tìm.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh BR-VT Lê Thanh Dũng yêu cầu các cơ quan chức năng của tỉnh phối hợp với Đoàn công tác của Bộ KH&CN tập trung thực hiện các biện pháp tìm kiếm nguồn phóng xạ tại Nhà máy Thép Pomina.
Tỉnh cũng thành lập tổ công tác thu hồi nguồn phóng xạ, đồng thời triển khai công tác tìm kiếm, rà soát các điểm thu mua phế liệu...
Theo ông Dũng, BR-VT đã thông báo rộng rãi hình ảnh nguồn phóng xạ bị mất, cảnh báo nguy hiểm trên các phương tiện thông tin để người dân được biết và thưởng cho người cung cấp thông tin để tìm thấy nguồn phóng xạ.
Được biết, nguồn phóng xạ bị mất là loại Co-60, dạng hình trụ đường kính 140mm, dài 458mm, cân nặng khoảng 45kg dùng để đo mức thép lỏng trên dây chuyền lò đúc số 3, trong tổng số 5 dây chuyền của nhà máy.
Những biểu hiện khi bị nhiễm xạ
Theo GS.TS Trần Thanh Minh, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật và Hạt nhân, nguồn phóng xạ Co-60 đang thất lạc ở Vũng Tàu có mức nguy hiểm rất lớn vì ở khoảng cách 10cm nguồn phóng xạ có thể gây ra suất chiếu là 2,5mSv/h, trong khi mức cho phép với người bình thường là 1mSv một năm.
Trong trường hợp rút nguồn phóng xạ ra khỏi buồng chì hay uranium bảo vệ thì sự chiếu xạ vào cơ thể dễ dàng xảy ra.
Quá trình diễn biến đặc trưng sau khi bị chiếu xạ toàn thân từ một nguồn bức xạ xuyên thấu gồm ở giai đoạn tiền khởi, xảy ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi và có thể sốt kèm tiêu chảy, tiếp theo là giai đoạn ủ bệnh thể hiện ở các triệu chứng viêm nhiễm, chảy máu, bệnh dạ dày và ruột.
Các biểu hiện trong thời gian này là do thiếu máu hoặc mất các tế bào thuộc dạ dày, ruột.
Trường hợp chiếu xạ cục bộ, tùy theo liều chiếu, tại chỗ bị chiếu xuất hiện ban đỏ, phù nề, bỏng rộp khô và ướt, tróc vảy, đau đớn, hoại tử hoặc rụng lông.
Những tổn thương da cục bộ tiến triển chậm theo thời gian (tuần, tháng) và có thể trở nên rất đau đớn, khó điều trị bằng cách thông thường.
Theo GS Trần Thanh Minh, vụ việc thất lạc nguồn chiếu xạ ở Vũng Tàu cùng với vụ việc một nguồn chiếu xạ Iridium ở quận Tân Bình, TPHCM thất lạc hồi tháng 9/2014 cho thấy sự bất cẩn và sự hiểu biết không đầy đủ ở những người liên quan và những cấp quản lý có trách nhiệm.
Trong khi đó, hiện có gần 1.000 cơ sở đang sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ với gần 6.000 nguồn phóng xạ.
Những sự cố nguồn phóng xạ tại Việt Nam
* Ngày 31/10/2002, trong khu vực Cty TNHH Nhà máy Tàu biển Hyundai - Vinashin, tỉnh Khánh Hòa, một nhóm ba nhân viên chụp ảnh phóng xạ công nghiệp của Cty TNHH Alpha đang chụp ảnh phóng xạ công nghiệp bằng thiết bị sử dụng nguồn phóng xạ gamma Ir-192, hoạt độ 42,45 Ci, thì gặp sự cố kẹt nguồn.
* Ngày 23/12/2003, Cty Cổ phần Xi măng Việt Trung (xã Thanh Hải, Thanh Liêm, Hà Nam) mất nguồn phóng xạ Cs-137 để đo mức phục vụ việc xả tự động clinker.
Đến nay, chưa có thông tin công bố tìm lại được nguồn phóng xạ này.
* Ngày 17/5/2006, Viện Công nghệ Xạ hiếm thuộc Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam sửa chữa các gian kho tầng 6, nơi chứa nguồn đồng vị phóng xạ, nên chuyển nguồn sang gian bên cạnh dành chỗ cho thi công.
Đến 14h ngày 29/5, cơ quan này phát hiện nguồn đồng vị phóng xạ trên bị mất. Nguồn phóng xạ này sau đó được thu hồi.
* Cuối tháng 7/2006, Cty Cổ phần Xi măng Sông Đà tháo phần thiết bị trong dây chuyền sản xuất xi măng để sửa chữa.
Ngày 8/8, phát hiện hộp đựng nguồn phóng xạ trong thiết bị này bị mất. Đến nay, chưa có thông tin thu hồi được.
* Gần đây nhất, vào tháng 9/2014, Cty TNHH APAVE châu Á - Thái Bình Dương, tại quận Tân Bình, TPHCM bị mất trộm một nguồn phóng xạ, nhưng sau đó tìm lại được.
Nguyễn Hoài
