Có hay không lợi ích nhóm?
Công ty Xinxing (Trung Quốc) vừa trúng thầu cung cấp đường ống nước sông Đà với giá rẻ hơn 10% so với giá phê duyệt, đồng thời được chủ đầu tư khẳng định về uy tín và kinh nghiệm.
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với chúng tôi, đại biểu Quốc hội Lê Như Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội đã bày tỏ không ít sự băn khoăn.
Theo ông Tiến, thời gian qua, khi đi tiếp xúc cử tri, ông đã nhận được rất nhiều ý kiến cho rằng, tại sao chúng ta lại chỉ chọn những nhà thầu của Trung Quốc như thế.
"Và có cái gì không phải chỉ ham rẻ đằng sau đó không, có lợi ích nhóm trong đó không. Cử tri và người dân đã đặt các câu hỏi như thế", ông Tiến nói.
Ông Tiến cũng cho rằng, rất nhiều dự án do các nhà thầu Trung Quốc thực hiện như dự án đường sắt trên cao ở Hà Nội tuyến Hà Đông - Cát Linh vừa kéo dài thời gian, vừa đội vốn, thậm chí đội vốn lên 100%, chính là bài học rất đắt giá cho chúng ta.
"Chính vì vậy, những người quyết định phải rất quan tâm đến năng lực, chất lượng còn nếu để cho nhiều công trình như đường sắt trên cao ở Hà Nội thì chỉ có gây tốn kém, lãng phí của dân, của nước và thực chất đó là tiền thuế của dân.
Thêm vào đó, như đường ống nước sông Đà đầu tiên vừa qua liên tục gặp sự cố, cứ vỡ xong lại vỡ, khiến hàng chục, trăm nghìn người dân phải lao đao.
Cho nên cái chúng ta quan tâm là chất lượng còn không phải bỏ thầu thấp rồi trong quá trình làm chúng ta lại rơi vào thế đã cưỡi lên lưng hổ rồi không thể xuống được.
Khi công trình dang dở, đình trệ, chậm tiến độ chúng ta lại phải bỏ thêm vốn để làm. Vì thế, tôi đề nghị người có trách nhiệm trong việc quyết định thầu phải hết sức cẩn trọng, vì dân, vì nước nhiều hơn chứ đừng vì bỏ thầu thấp hay gì đó đằng sau", ông Tiến nêu.
Đừng để dân mất lòng tin
Vị đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cũng nêu lại bài học của một số đơn vị khi mua nhiều trang thiết bị của Trung Quốc về nhưng không sử dụng được và sau đó, phát hiện đằng sau đó là việc nhận lót tay.
"Dự án đường ống nước sông Đà không những là công trình xây dựng quan trọng mà còn là công trình đảm bảo dân sinh cho người dân. Nếu chẳng may vừa đưa vào dùng lại xảy ra vỡ liên tục, gây thiếu nước cho người dân thì điều gì sẽ xảy ra đây.
Không chỉ là lãng phí, mất tiền của mà hơn thế lòng tin của người dân sẽ mất", ông Tiến nhấn mạnh.
Đồng thời, ông Tiến cũng đề nghị, đối với tất cả các công trình vì giá bỏ thầu thấp, nếu sau này để xảy ra sự cố nghiêm trọng thì phải đi ngược lại tìm trách nhiệm của các cá nhân có liên quan.
"Nếu như anh có ban bệ đầy đủ, cả Hội đồng mà vẫn để lọt các nhà thầu chỉ vì giá bỏ thầu thấp nhưng kém chất lượng thì phải quy trách nhiệm của cá nhân và cả Hội đồng.
Người dân, các nhà khoa học cũng có thể đặt dấu hỏi về việc tại sao đầy đủ như thế mà vẫn bỏ lọt. Đây có phải do trình độ yếu kém hay do nguyên nhân nào khác, vì lợi ích nhóm đằng sau", ông Tiến nói thêm.
Thêm vào đó, ông Tiến cũng nhìn nhận, hiện nay có rất nhiều các nhà thầu ở các nước, các khu vực như Tây Âu có bề dày kinh nghiệm, khoa học phát triển nhưng tại sao, chúng ta lại chỉ chăm chăm vào một nước ở khu vực châu Á.
"Không hẳn do kinh tế khó khăn nên chúng ta ham rẻ mà ở đây là do tầm nhìn hạn chế. Ở đây, chúng ta thấy rẻ trước mắt đấy nhưng liên tục phải bỏ vốn thêm ra 2, 3 lần như thế.
Hoặc lẽ ra có thể sử dụng công trình cả trăm năm thì chỉ trong vòng vài năm đã hỏng, chúng ta lại tiếp tục đập đi làm lại thì tốn kém hơn rất nhiều.
Cho nên cần có tầm nhìn xa hàng trăm năm và không nên chỉ tập trung vào một nhà thầu mà đã đấu thầu cần lựa chọn nhiều nhà thầu có năng lực.
Tôi chỉ nhắc lại rằng, đường sắt trên cao ở Hà Nội là một minh chứng cho việc kéo dài nhiều năm, đội vốn lên nhiều lần", ông Tiến nhấn mạnh thêm.
