Cẩn thận không có tội với dân
Phát biểu tại phiên thảo luận sáng nay về Luật Hình sự sửa đổi, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) cho rằng, việc ghi thêm từ “đòi” tại Điều 353 quy định về tội nhận hối lộ là tiếp tay cho nạn tham nhũng.
Cụ thể, theo ông Thuyền, tại khoản 1 Điều 353 (dự thảo BLHS) viết:
“Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian đòi, nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây dưới mọi hình thức để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ hai năm đến bảy năm”.
“Trước đây ta quy định người nào nhận tiền trực tiếp hoặc qua trung gian, nhận dưới bất kỳ hình thức nào là phạm tội tham nhũng. Nhưng bây giờ chúng ta ghi thêm từ “đòi”, có lẽ không ai chứng minh được chuyện “đòi” hối lộ cả...
Bởi vì thực tiễn thế này, người ta gây khó khăn cho anh là đương nhiên anh phải đưa. Người ta không còn tin cơ quan nhà nước nữa bởi anh không có tiền thì anh không làm vì thế tôi phải đưa chứ không cần anh đòi”, ông Thuyền nêu.
Theo đó, ông Thuyền đề nghị dự thảo luật phải bỏ từ “đòi” trong điều luật này vì “nếu để như vậy là tiếp tay cho tham nhũng”.
“Ghi thế này nhân dân không đồng tình, bởi vì tôi đã chứng kiến một Bộ trưởng trả lời trên truyền hình: Cán bộ của tôi không có đồng chí nào vòi tiền hối lộ cả, toàn dân tự đưa thôi”, ông Thuyền nhấn mạnh.
Ông Thuyền cũng cho rằng, phải cân nhắc kỹ quy định phi hình sự hóa với tội “cố ý làm trái quy định nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng” bởi nếu loại tội phạm này mà bỏ án tù rất có thể dân sẽ không đồng tình.
“Giờ nếu ta quy định phi hình sự hóa với loại tội này thì bao nhiêu tội phạm về kinh tế đang nằm tù, đang xét xử sẽ được ra tù hết, thế là chúng ta có tội với dân”, ông Thuyền bày tỏ.
Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho rằng, việc xem xét không thi hành án tử hình đối với tội tham ô tài sản, nhận hối lộ đã chủ động khắc phục cơ bản hậu quả do tội phạm gây ra… thể hiện tính nhân đạo của pháp luật, là rất cần thiết nếu họ thực sự hối cải.
"Tuy nhiên hình thức khoan hồng chỉ nên áp dụng trong giai đoạn chưa tuyên án, còn khi tòa đã tuyên án tử hình rồi họ mới hợp tác, mới nộp lại tiền tham ô mà có thì không tránh khỏi dư luận dùng tiền để chạy án tử hình”, ông Tám trình bày.
Không nên chuyển án tù sang nộp tiền
Phó chủ nhiệm ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Đình Quyền cũng bày tỏ sự không đồng tình về việc chuyển từ hình phạt tù sang nộp tiền.
Theo ông Quyền, thể chế hoá nghị quyết của Bộ Chính trị chúng ta chỉ áp dụng hình phạt tù, tử hình trong trường hợp không thể áp dụng được biện pháp khác như cải tạo không giam giữ, quản chế...
"Về nguyên tắc, tôi không đồng tình với quan điểm này. Tức là chuyển hình phạt tiền thành hình phạt tù. Việc này không quán triệt được tư tưởng trong cải cách tư pháp là chúng ta giảm các biện pháp phạt tù xuống.
Thứ hai là người dân sẽ cho rằng những người có tiền thì không phải đi tù. Còn người nghèo không có tiền thì phải bắt vào tù. Như thế không đảm bảo công bằng. Trong xử lý hình sự, đảm bảo công bằng giữa các chủ thể là việc hết sức quan trọng.
Quá trình áp dụng rất dễ phát sinh những kẽ hở. Quan điểm cá nhân của tôi là không đồng tình với việc chuyển hình phạt tiền thành hình phạt tù", ông Quyền nêu.
Ông Quyền cũng nêu ra một thực tế đó là lâu này giám sát của Uỷ ban Tư pháp cho thấy có một số nơi, khi người ta có hành vi tham nhũng mà chủ động khắc phục thì đình chỉ điều tra.
"Như vậy là sai pháp luật. Trong một số vụ án, Uỷ ban Tư pháp đã có công văn yêu cầu phục hồi điều tra.
Vì việc khắc phục hậu quả chỉ là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự chứ không phải là để miễn trách nhiệm hình sự. Cũng xuất phát từ thực tế thu hồi tài sản tham nhũng chiếm tỷ lệ rất thấp.
Có một vấn đề là chúng ta đã mất cán bộ rồi, lại mất luôn tiền của Nhà nước. Một trong những điều mà Pháp luật hình sự có thể góp phần vào việc thu hồi tài sản tham nhũng thì bộ luật hình sự có đưa ra quy định là khuyến khích chủ động khắc phục.
Một mặt đó là đó là tình tiết giảm nhẹ nhưng chủ động khắc phục trước khi bị phát hiện thì có thể xem xét để giảm hoặc miễn trách nhiệm hình sự. Đó là xuất phát từ tình hình thực tiễn là tỷ lệ thu hồi tài sản bị tham nhũng rất thấp", ông Quyền nêu.
