Tuần này, Đức thông báo đã cung cấp 18 xe tăng Leopard 2 cho Ukraine. Ba Lan, Canada và Na Uy cũng chuyển giao các xe tăng mà họ đã cam kết hỗ trợ. Xe tăng Challenger của Anh cũng đã đến tay Kiev. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov cho biết, ông hy vọng phương Tây sẽ cung cấp ít nhất 2 tiểu đoàn xe tăng Leopard 2 cho Ukraine, cùng với 6 hoặc 7 tiểu đoàn xe tăng Leopard 1 và đạn dược vào tháng 4.
Ukraine khai hỏa lựu pháo AS90 tại một trại huấn luyện quân sự ở Anh. Ảnh: AP
Mỹ và Pháp cũng cam kết hỗ trợ xe tăng và huấn luyện binh lính Ukraine. Sự hỗ trợ của phương Tây có vai trò then chốt trong việc tăng cường khả năng kháng cự của Ukraine và định hình cuộc xung đột. Tổng thống Zelensky thừa nhận, nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, Ukraine sẽ không có cơ hội để chiếm ưu thế.
"Số lượng lớn xe tăng có thể giúp Ukraine tiến sâu hơn vào các vị trí Nga kiểm soát", James Nixey, Giám đốc Chương trình Nga và Á - Âu tại Chatham House - một think tank ở London cho hay.
Tuy nhiên, bất chấp nguồn cung vũ khí từ phương Tây, trong đó có các xe tăng chiến đấu chủ lực, nhà sử học đồng thời là cựu Đại tá Thủy quân Lục chiến Pháp Michel Goya cho rằng, Ukraine phải thay đổi chiến thuật nếu muốn đạt được đột phá. Theo ông, các phương tiện trên "không đảm bảo một chiến thắng đáng kể" cho Ukraine.
Ukraine không che giấu kế hoạch phản công mùa xuân nhằm giành lại các vùng lãnh thổ Nga kiểm soát từ sau khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022. Quân đội Ukraine từng tiến hành một số cuộc phản công vào tháng 9 năm ngoái và tuyên bố giành lại Kharkiv, Kherson.
Những câu hỏi để ngỏ về cuộc phản công của Ukraine
Theo ông Goya, trong khi Ukraine chuẩn bị cho trận đánh lớn, họ khó có khả năng làm suy yếu các phòng tuyến kiên cố của Nga. Kiev vừa phải đảm bảo giành chiến thắng sớm nhất có thể để giải phóng các vùng lãnh thổ, đồng thời gây tổn thất tối đa cho các lực lượng của Moscow.
Để làm được điều đó, Ukraine phải xuyên thủng phòng tuyến của Nga và làm gián đoạn hoạt động tổ chức lực lượng của họ. Hiện nay, Ukraine cần tiến công vào Melitopol (ở phía Đông Nam tỉnh Zaporizhzhia) và Starobilsk (ở phía Đông tỉnh Lugansk) để gây tổn thất tối đa cho đối phương. Theo ông Goya, Ukraine sẽ cần tập trung nguồn lực và lực lượng, ít nhất là hơn chục lữ đoàn tại một khu vực cụ thể.
Tuy nhiên, cựu Đại tá Pháp thừa nhận, Ukraine "không thể phó mặc tất cả cho các phương tiện quân sự".
"Xe tăng, xe bọc thép, các hệ thống pháo sẽ cho phép Ukraine tăng cường các đơn vị chiến đấu làm mũi nhọn cuộc tấn công. Nhưng các nguồn cung hiện nay sẽ chỉ cho phép Ukraine tăng cường tối đa 3 - 4 lữ đoàn, không đủ để đảm bảo một chiến thắng quyết định. Kiev sẽ cần ít nhất hơn chục lữ đoàn để phản công hiệu quả và đạt được các thành quả quân sự như hồi tháng 9 năm ngoái. Ngoài ra, phòng tuyến của Nga hiện có lẽ mạnh hơn so với thời điểm đó, tức là Ukraine sẽ cần phải nỗ lực gấp đôi”.
Bên cạnh số lượng quân đội, Ukraine còn đối mặt với việc tổ chức lực lượng. Ông Goya đánh giá, việc phối hợp các đơn vị khác nhau sẽ rất phức tạp, cần sự lãnh đạo thành thạo.
"Các lực lượng Ukraine có khả năng đạt đến sự phối hợp đó hay không? Đó thực sự là câu hỏi".
Kết quả cuộc phản công và tương lai hỗ trợ của phương Tây
Ông Goya cho rằng có 2 kết quả có thể xảy ra trong cuộc phản công của Ukraine. Nếu kế hoạch này thất bại, điều đó sẽ dẫn đến một cuộc xung đột đóng băng mà Ukraine khó có thể xuyên thủng phòng tuyến của Nga. Còn nếu nó thành công, điều đó sẽ làm thay đổi tình hình chiến trường.
"Nếu thành công Ukraine sẽ chia đôi lực lượng Nga và cắt đứt nguồn tiếp tế cho các đơn vị của đối phương ở phía Tây theo hướng Crimea".
Quân đội Ukraine tấn công các vị trí của đối phương ở Bakhmut, Donetsk. Ảnh: AP
Nga sẽ không ngồi yên nếu các lực lượng của Ukraine tiến công vào Zaporizhzhia hay Lugansk, bởi các lực lượng của Kiev sẽ tiến gần các khu vực nhạy cảm như Crimea và các nước Cộng hòa nhân dân tự xưng ở khu vực Donbass, ông Goya đánh giá. Do đó, cuộc phản công của Ukraine có thể đối mặt với phản ứng mạnh mẽ từ Nga.
Vào tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Putin đã ra lệnh động viên một phần. Ngày 30/3/2023, Tổng thống Putin một lần nữa ký sắc lệnh huy động 147.000 lính nghĩa vụ.
Theo nhà sử học Goya: "Chiếc hộp Pandora đã mở, không gì có thể ngăn cản Moscow huy động thêm 300.000 - 600.000 binh lính hoặc thậm trí 1 triệu quân nhân. Nga đã vượt qua lằn ranh này và sẽ không còn giới hạn nào nữa".
Theo ông Goya, trong một kịch bản lý tưởng, Ukraine đạt được đột phá ở Zaporizhzhia và dẫn đến sự sụp đổ rộng lớn hơn các phòng tuyến của Nga trên khắp Ukraine. Khi đó, mọi thứ sẽ dễ dàng hơn cho Kiev từ khía cạnh quân sự và nước này có lẽ sẽ giành lại được Donbass và Crimea.
Tuy nhiên, chuyên gia này thừa nhận: "Đối với tôi, đây là kịch bản khó có thể xảy ra".
Cuộc tấn công của Ukraine sẽ phải dừng lại vào một lúc nào đó. Kiev không thể tiến công liên tục dọc tiền tuyến trải dài hàng trăm km.
"Họ cần được tiếp tế, bổ sung hậu cần và nhân lực để thay thế những binh lính đã chiến đấu kiệt sức. Khi Ukraine tiến công vào Kharkiv hồi tháng 9 năm ngoái, Nga đã ngăn chặn họ ở Lugansk".
Theo ông Goya, có thể Ukraine sẽ đạt được một vài thành quả nhưng đó sẽ không phải là những thành quả chiến lược có thể khiến họ giành lại tất cả các vùng lãnh thổ.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh cũng đánh giá, Ukraine sẽ cần tiến hành hàng loạt cuộc phản công chứ không phải một cuộc phản công để giành ưu thế. Ông Nixey thì nhận định rõ ràng cả Nga và Ukraine sẽ "giao tranh dữ dội" trong những tháng tới để giành lợi thế trên bàn đàm phán.
Quãng thời gian quyết định thành - bại đang chờ đợi Ukraine ở phía trước: Nếu Ukraine không thể đạt được bước tiến trên chiến trường bằng các vũ khí phương Tây, các nước này có lẽ sẽ ngày càng do dự trong việc cung cấp thêm các phương tiện quân sự hiện đại cho Kiev./.