Tôi thực sự bàng hoàng nghe tin đoàn du lịch của Việt Nam bị đánh bom khủng bố tại khu du lịch Kim tự tháp Giza của Ai Cập làm 3 người chết và 12 người khác bị thương.
Đã có nhiều vụ khủng bố xảy ra tại khu vực Trung Đông và Ai Cập, có vụ hàng trăm người vô tội bị giết hại, nhưng đây là lần đầu tiên một đoàn Việt Nam bị bọn khủng bố tấn công gây thương vong nhiều như vậy. Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất đến gia đình các nạn nhân.
Trung Đông và Ai Cập là địa bàn hoạt động mạnh mẽ của các tổ chức khủng bố
Trung Đông là một khu vực đầy bất ổn, là nơi khủng bố hoạt động mạnh, không chỉ ở Ai Cập mà còn nhiều nơi khác nữa. Tuy nhiên, Ai Cập hiện nay là nơi các tổ chức khủng bố hoạt động mạnh.
Trung Đông là nơi sản sinh ra các tổ chức khủng bố khét tiếng như Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và Al-Qaida. Sau khi bị đánh bại tại Iraq và Syria năm 2017-2018, IS đã chuyển sang các khu vực khác, lấy bán đảo Sinai của Ai Cập làm căn cứ cho các hoạt động của mình ở Trung Đông và Bắc Phi.
Sau khi Mỹ tuyên bố rút quân khỏi Syria ngày 19/12/2018, bọn khủng bố đang tìm cách khôi phục lại hoạt động ở bên trong cũng như bên ngoài Syria. Các cuộc đánh bom vào trụ sở Bộ Ngoại giao Libya ngày 25/12/2018 và vụ tấn công vào chiếc xe buýt chở đoàn du lịch Việt Nam tại Ai Cập ngày 28/12/2018 vừa qua là nằm trong âm mưu này của chúng.
Hiện trường vụ đánh bom xe chở đoàn du khách Việt Nam tại Ai Cập. Ảnh: BBC
Kể từ khi bùng nổ phong trào "Mùa Xuân Ả Rập" năm 2010, đặc biệt sau khi lật đổ và bắt giam Tổng thống Mohammed Mursi, thủ lĩnh của Tổ chức Anh em Hồi giáo năm 2013, Ai Cập dưới thời Tổng thống Abdul Fatah Al-Sissi là một trong những mục tiêu hàng đầu của các tổ chức khủng bố.
Trong những năm gần đây, tại Ai Cập đã xuất hiện hàng chục tổ chức khủng bố, trong đó phải kể đến tổ chức Anh em Hồi giáo (MB), IS, Al-Qaida, nhóm Hassan, Ansar Al-Muqaddas, Wilaya Sinai...
Trong 5 năm trở lại đây, hàng năm có hàng chục vụ tấn công khủng bố. Mục tiêu tấn công của bọn khủng bố thường nhằm vào các khu du lịch, các cơ quan chính phủ, các cơ sở kinh tế, đồn cảnh sát, doanh trại quân đội, sân bay... Biện pháp chủ yếu của chúng là đánh bom tự sát, gài mìn nên rất khó phát hiện.
Các khu du lịch của Ai Cập là một trong những mục tiêu của khủng bố
Các khu du lịch là những địa điểm nhạy cảm. Trong những năm gần đây, khu vực Kim tự tháp, khu nghỉ dưỡng nổi tiếng Sharm Al-Sheikh, Al-Arish... đã nhiều lần bị đánh bom. Bọn khủng bố thường nhằm vào các khu du lịch bởi vì đây là nơi tập trung đông người, dễ tấn công, gây thương vong nhiều và có thể tạo ra tiếng vang lớn trên thế giới.
Du lịch là nguồn thu nhập rất lớn của Ai Cập. Trước khi bùng nổ phong trào "Mùa Xuân Ả Rập", năm 2010 ngành du lịch đã tạo công ăn việc làm cho 12% lực lượng lao động, thu hút 14,7 triệu khách du lịch, đem lại 12,5 tỷ USD, đóng góp 11% tổng thu nhập quốc nội (GDP) và 14,4% ngoại tệ cho đất nước Kim tự tháp.
Tuy nhiên, sau "Mùa Xuân Ả Rập", ngành du lịch Ai Cập bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Năm 2016, thu nhập của ngành du lịch Ai Cập giảm xuống chỉ còn 3,38 tỷ USD.
Chính phủ Ai Cập gần đây đã có nhiều cố gắng để khôi phục lại ngành kinh tế mũi nhọn này. Năm 2017, thu nhập do du lịch đem lại đã nhảy vọt lên 7,6 tỷ USD.
Các tổ chức khủng bố tìm mọi gây khó khăn cho nền kinh tế nước này. Điều này giải thích tại sao bọn khủng bố gần đây lại tập trung đánh vào ngành du lịch của Ai Cập.
Hãng thông tấn "Nước Nga ngày nay (RT)" đưa tin từ Ai Cập cho biết đoàn Việt Nam đã đến thăm khu Kim tự tháp Giza ngày 23/12/2018 và ngày 28 kết thúc chương trình phải rời Cairo.
Ông Abdul Razaq Husein, Giám đốc công ty lữ hành Ai Cập cho biết, theo chương trình, sau khi thăm Bảo tàng cổ tại Thủ đô Cairo, 8 giờ tối 28/12/2018 đoàn phải đi sân bay, nhưng không hiểu lý do gì lái xe của đoàn đã thay đổi hướng đi và quay trở lại Giza.
Tại nạn đã xảy ra tại đây. Ông A. Hussein nói, việc quay trở lại Giza là không nằm trong chương trình và ông không hề biết về sự thay đổi này.
Thủ tướng Ai Cập Mustafa Madbouli cũng nói với Extra News chanel tại Cairo rằng chiếc xe buýt chở đoàn Việt Nam đã đi không đúng lộ trình đã được các lực lượng an ninh bảo đảm an toàn.
Còn theo thông tin từ bà Đoàn Thị Thanh Trà, Giám đốc Truyền thông Saigontourist, thì đoàn vẫn đi đúng lộ trình. Bà Trà cho hay, vụ nổ bom xảy ra khi xe chở đoàn khách gồm 14 khách và 1 hướng dẫn viên đang trên đường di chuyển đến địa điểm ăn tối trước khi ra sân bay về Việt Nam, theo đúng lộ trình được xác nhận.
Rạng sáng 29/12/2018, Bộ Nội vụ Ai Cập đã ra tuyên bố cho biết các lực lượng chống khủng bố của Ai Cập đã tấn công vào hàng ổ của bọn khủng bố ở khu vực Giza và bán đảo Sinai, tiêu diệt 40 tên.
Đây là hành động đáp trả mạnh mẽ của chính quyền Ai Cập đối với vụ tấn công vào chiếc xe buýt chở đoàn Việt Nam chỉ hơn 10 tiếng đồng hồ trước đó. Như vậy, tình báo Ai Cập biết rõ nơi ẩn náu của bọn khủng bố. Nếu các lực lượng chống khủng bố Ai Cập mở cuộc tấn công vào bọn khủng bố sớm hơn thì tình hình có thể đã khác.
Một số lời khuyên khi đưa khách du lịch sang Ai Cập và Trung Đông
Trong tình hình phức tạp như vậy, các công ty lữ hành đều cấn nhắc hết sức kỹ lưỡng trước khi đưa khách đến Ai Cập nói riêng và Trung Đông nói chung.
Một góc khác hiện trường vụ đánh bom khủng bố ở Ai Cập. Ảnh: Euronews
Không ai có thể bảo đảm được an toàn tuyệt đối cho các chuyến đi đến khu vực có nhiều nguy hiểm này. Chính vì vậy, việc đưa khách sang khu vực này cần có sự quan tâm đặc biệt của các công ty lữ hành cũng như của các thành viên trong đoàn. Sự quan tâm chú ý này phải nghiêm túc hơn nhiều so với việc đưa khách du lịch đến các khu vực khác trên thế giới.
Là người có nhiều năm công tác tại khu vực Trung Đông, tôi khuyên các công ty lữ hành của ta trước mắt nên dừng các tour đi Ai Cập.
Kể cả khi tình hình ổn định việc đưa đoàn đi du lịch Ai Cập và các nước Trung Đông cũng phải hết sức chú ý đề bảo đảm an toàn tuyệt đối cho khách. Người phụ trách đoàn phải thực hiện nghiêm chỉnh, không được tự ý thay đổi chương trình của chuyến đi.
*Tiêu đề do tòa soạn đặt lại