Cho phép thỏa thuận bồi thường
Sau 8 ngày xét xử và nghị án, sáng 25/4, TAND TP Hà Nội tuyên án bị cáo Lương Thế Hiển (cựu Phó Chánh văn phòng Sở TN&MT Hà Nội) và vợ là Nguyễn Thị Liên về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.
Tuy nhiên, trước khi tuyên án, tòa bất ngờ quay lại phần xét hỏi để làm rõ một số tình tiết liên quan đến việc kê biên nhà đất, tài sản của ông Hiển.
Tại tòa, trả lời về nguồn gốc 4 mảnh đất có tổng diện tích hơn 2.600 m2 tại Hà Nội và Phú Thọ, con trai riêng của ông Hiển cho biết, số tài sản nhà đất này có từ trước khi xảy ra vụ án nên không hình thành từ hành vi phạm tội. Anh này muốn thương lượng cùng anh Nguyễn Thanh Thuỷ (bị hại) và ông Lê Hải An (người mua lại lô đất vàng phố Bà Triệu) để thay bố khắc phục một phần hậu quả vụ án.
Đồng thời, con trai ông Hiển cũng đề nghị HĐXX và Viện kiểm sát giải thích rõ: “Nếu tôi bồi thường thay và bố tôi được tuyên vô tội, tôi có được trả lại tài sản không? Còn nếu bố tôi bị phạt tù, tức có tội, việc tôi bồi thường có khiến ông được giảm nhẹ nhiều không?".
HĐXX sau đó xin ý kiến của đại diện Viện kiểm sát, đại diện người bào chữa cho anh Thủy và anh An thì các bên đều đồng tình việc “ngồi lại với nhau đàm phán”.
Riêng đại diện Viện kiểm sát đề nghị toà cân nhắc, ưu tiên khắc phục hậu quả vụ án song không trì hoãn việc tuyên án.
Sau khi ghi nhận ý kiến các bên, HĐXX cho rằng, đây là một trong những tình tiết mới phát sinh trong quá trình xét xử. Do đó, tòa đồng ý tạm hoãn tuyên án, cho các bên 5 ngày để “thương lượng”.
Tòa cũng giải thích, số tiền con trai ông Hiển nộp sẽ được hoàn trả trong trường hợp bố anh được tuyên vô tội và sẽ được xét làm căn cứ giảm án nếu bị tuyên có tội.
Tòa sẽ tuyên án vào ngày 4/5.
Vợ chồng bị cáo Lương Thế Hiển, Nguyễn Thị Liên
Thu hồi, hủy sổ đỏ đã được cấp
Trước đó, khi nêu quan điểm luận tội, Viện kiểm sát đề nghị tòa tuyên Lương Thế Hiển 18 – 20 năm tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Bà Nguyễn Thị Liên bị đề nghị mức án 30-36 tháng tù, nhưng cho hưởng án treo.
Về trách nhiệm dân sự, bị cáo Hiển có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ số tiền hưởng lợi bất chính hơn 319 tỷ đồng cho ông Lê Hải An. Buộc thu hồi, hủy bỏ 3 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Sở TN&MT cấp cho ông An. Ông An có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ thửa đất cho anh Thủy. Đồng thời, tiếp tục kê biên 3 thửa đất cho đến khi anh Thủy có nghĩa vụ hoàn trả, nộp số tiền 35 tỷ vào cơ quan thi hành án.
Căn cứ hồ sơ vụ án, cơ quan truy tố có đủ cơ sở kết luận, 3 khu "đất vàng" nằm ở số 296, 298, 300 phố Bà Triệu, quận Hai Bà Trưng, có tổng diện tích 676m2; nguồn gốc là các khối nhà 2-3 tầng mặt phố thuộc sở hữu nhà nước do Công ty TNHH MTV quản lý và phát triển nhà Hà Nội quản lý, cho 14 hộ dân thuê ở. Trong đó, diện tích nhà cũ đã được bán theo NĐ61/CP và được cấp 11 sổ đỏ cho có 11 hộ dân với diện tích 308 m2.
Giữa năm 2017, sau khi mua gom được 11 nhà đất tổng diện tích hơn 300m2 tại địa chỉ trên, anh Nguyễn Thanh Thủy muốn nốt phần diện tích nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước còn lại để chuyển đổi diện tích đất sử dụng chung và làm thủ tục gộp sổ đỏ của khu đất phố Bà Triệu.
Tuy nhiên theo quy định pháp luật, anh Thủy không thuộc đối tượng được mua nhà ở cũ thuộc sở hữu Nhà nước. Anh Thủy sau đó nhờ Lương Thế Hiển khi này vừa nghỉ hưu, giúp đứng tên làm thủ tục mua đất.
Theo cơ quan truy tố, quá trình bàn bạc với anh Thủy, ông Hiển cũng giới thiệu có thể lo được việc chuyển mục đích đất sử dụng chung và gộp các sổ đỏ nhà đất tại số 296, 298, 300 phố Bà Triệu, nhưng anh Thủy phải trả cho ông Hiển 7 tỷ đồng tiền công.
Để hợp thức việc nhờ Hiển đứng tên làm các thủ tục trên, hai bên đã thống nhất cách thức là ký hợp đồng hợp tác kinh doanh, các giấy nhận tiền, hợp đồng công chứng chuyển nhượng tại số 296, 298, 300 phố Bà Triệu.
Cụ thể, ngày 1/10/2017, tại nhà ông Hiển, ông Thủy và bà Liên ký hợp đồng hợp tác đầu tư mua khu đất trên tổng giá trị 200 tỷ, mỗi bên góp 100 tỷ, hợp đồng ghi ngày 20/3/2017 và biên bản thanh lý hợp đồng đề ngày 1/10/2017, với nội dung thể hiện ông Thủy đồng ý chuyển nhượng 50% cổ phần cho ông Hiển, tương đương 100 tỷ đồng vốn đã góp để mua 3 lô đất trên phố Bà Triệu. Biên bản có chữ ký luật sư làm chứng.
Ông Thủy cũng viết giấy biên nhận thể hiện đã nhận 100 tỷ đồng của vợ chồng bà Liên.
Cơ quan tố tụng cho rằng, sau khi giúp ông Thủy đứng tên mua gom các khu đất và được sổ đỏ đứng tên vợ chồng ông Hiển, thì ông Hiển nảy sinh ý định chiếm đoạt, đem bán toàn bộ khu đất cho anh Lê Hải An với giá hơn 323 tỷ đồng. Nhưng chỉ làm hợp đồng có giá trị chuyển nhượng 30 tỷ đồng.
Cơ quan tố tụng xác định các hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa hai bên, biên bản thanh lý hợp đồng, giấy biên nhận số tiền 100 tỷ mà ông Hiển trả cho ông Thủy là giả cách.
Mặc dù chữ ký, dấu lăn tay của anh Thủy là thật nhưng theo cơ quan tố tụng đây chỉ là hợp thức hóa để ông Hiển đứng tên mua khu đất giúp Thủy.
Theo Viện kiểm sát hành vi của các bị cáo Lương Thế Hiển và Nguyễn Thị Liên là nguy hiểm cho xã hội. Các bị cáo có hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt nhà đất của anh Thủy với giá trị đặc biệt lớn, xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của cá nhân được pháp luật bảo vệ. Nguyên nhân xuất phát từ động cơ về kinh tế nhằm thu lợi bất chính.
Trong vụ án, bị cáo Hiển giữ vai trò chính, nhờ vợ ký hợp đồng hợp tác, các giấy biên nhận tiền, biên bản thanh lý hợp đồng, các hợp đồng công chứng, chuyển nhượng quyền sử dụng 3 khu đất với anh Thủy, sau đó lại ký các hợp đồng bán các nhà đất trên cho ông Lê Hải An.
Bị cáo Liên đóng vai trò đồng phạm giúp sức cho chồng chiếm đoạt số nhà đất trên của anh Thủy và tẩu tán tài sản do phạm tội mà có. Liên không tham gia trao đổi, giao dịch nhà đất, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, giúp sức có mức độ bị phụ thuộc, làm theo sự sai khiến của chồng.