Nếu có dấu hiệu của tội phạm cần khởi tố vụ án điều tra
Liên quan đến vụ cháy chung cư Carina Plaza khiến 13 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh, trao đổi với PV, luật sư Nguyễn Công Thành (Hà Nội) cho rằng, đây là vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, gây ra nhiều bất an trong dư luận xã hội.
Để làm rõ các trách nhiệm cũng như xác định có khởi tố vụ án hay không thì các cơ quan chức năng cần điều tra, xác minh rõ nguyên nhân.
"Nếu trong quá trình xác minh, cơ quan chức năng phát hiện có dấu hiệu của tội phạm, ví dụ như có lỗi của chủ đầu tư, ban quản lý tòa nhà trong việc không đảm bảo phòng cháy chữa cháy hay lỗi của cư dân hoặc có sự phá hoại... thì cần tiến hành khởi tố vụ án", luật sư Thành nêu.
Theo luật sư Thành, tùy vào mức độ thiệt hại do cháy nổ gây ra, người nào vi phạm quy định an toàn về PCCC để xảy ra cháy nổ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Điều 48 Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ.
Nếu vi phạm quy định an toàn về PCCC để xảy ra cháy nổ gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 313 Bộ luật Hình sự 2015.
Ngoài ra, người nào vi phạm quy định về PCCC để xảy ra cháy nổ gây thiệt hại cho sức khỏe, tài sản của người khác thì phải đền bù thiệt hại theo quy định của pháp luật về dân sự.
Hiện trường vụ cháy ở tầng hầm.
Còn luật sư Đặng Văn Cường (Hà Nội) cho hay, nếu xác định nguyên nhân xuất phát từ hệ thống PCCC không đảm bảo, không hoạt động thì phải nói đến trách nhiệm đầu tiên là của chủ đầu tư.
Bởi Luật PCCC quy định, chủ đầu tư thực hiện thủ tục trình duyệt dự án, thiết kế về PCCC. Họ chỉ được thi công khi thiết kế về an PCCC của công trình đã được duyệt, đồng thời, phải tổ chức kiểm tra, giám sát thi công, nghiệm thu và bàn giao công trình trước khi đưa vào sử dụng.
Trong quá trình thi công công trình, nếu có thay đổi thiết kế thì phải giải trình hoặc thiết kế bổ sung và phải được duyệt lại.
"Việc không đảm bảo quy định về an toàn PCCC là chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, hiện nay các tòa nhà chung cư lại có các hình thức quản lý khá đa dạng như: Ban Quản lý tòa nhà, Ban Quản trị, doanh nghiệp kinh doanh nhà…
Do đó phải căn cứ vào hình thức quản lý của tòa nhà chung cư để tính đến trách nhiệm khi xảy ra các vụ cháy nổ", luật sư Cường nói.
Ai là người sẽ phải bồi thường cho người dân?
Luật sư Đặng Văn Cường cho hay, theo Khoản 9 Điều 38 Thông tư 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ Xây dựng ban hành quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư thì chủ đầu tư dự án xây dựng nhà chung cư có trách nhiệm mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc theo quy định của Luật PCCC và pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.
Như vậy, trong trường hợp xảy ra cháy nổ ngoài ý muốn, đơn vị bảo hiểm sẽ có trách nhiệm bồi thường.
Còn trong trường hợp những thiệt hại do cố ý vi phạm những quy định về PCCC thì sẽ không được doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường thiệt hại (Điều 10 Nghị định 130/2006/NĐ-CP của Chính phủ).
"Khi đó, dựa theo Khoản 10 Điều 38 Thông tư 02/2016/TT-BXD thì chủ đầu tư phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên bị thiệt hại theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật và phải chấp hành quyết định giải quyết, xử lý, xử phạt vi phạm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nếu có lỗi trong việc để xảy ra cháy nổ", luật sư Cường nhấn mạnh.
Trong khi đó, luật sư Nguyễn Đức Long (Hà Nội) nhìn nhận, trong một số trường hợp hỏa hoạn không thể không nhắc tới ý thức của người dân tại tòa nhà kém, lấn chiếm, cơi nới các hành lang, lối đi thoát nạn do đó dễ dấn đến xảy ra cháy nổ.
Đối với trường hợp này cần điều tra, xem xét trách nhiệm của những cá nhân liên quan để có biện pháp xử lý thích hợp.
Bên cạnh đó cũng cần xem xét trách nhiệm của các cơ quan chức năng có thẩm quyền trong việc quản lý, giám sát hoạt động nghiệm thu, việc bàn giao tòa nhà cao tầng của các chủ đầu tư cho người dân nếu việc quản lý, giám sát không đầy đủ, thiếu trách nhiệm… dẫn đến gây thiệt hại, nguy hiểm cho người dân khi vào sinh sống, làm việc trong tòa nhà.