Putin-Erdogan vội dập tắt "thuyết âm mưu"
Trước khi dư luận quốc tế kịp dự đoán về một "mồi lửa trong khu vực" được châm ngòi, lãnh đạo Nga-Thổ Nhĩ Kỳ đã hành động chớp nhoáng để chặn đứng bất kỳ thiệt hại nào đối với quan hệ song phương.
Các nhà quan sát tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Recep Tayyip Erdogan gần như đã tìm được tiếng nói chung khi cùng có xu hướng cáo buộc vụ ám sát ông Karlov là âm mưu của các "kẻ thù chiến lược" nhằm phương hại quan hệ hai nước.
Ông Erdogan cũng gọi điện cho Putin trao đổi về vụ ám sát ông Karlov, và thông báo sau đó rằng hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng "mối quan hệ hợp tác và sự đoàn kết giữa hai nước để chống lại chủ nghĩa khủng bố cần phải mạnh mẽ hơn".
Mustafa Akyol, nhà bình luận người Thổ Nhĩ Kỳ, nói cả Putin và Erdogan đều "chĩa mũi giáo" vào các đối thủ của họ.
"Cả hai phía (Nga và Thổ Nhĩ Kỳ) tin rằng có một âm mưu của phương Tây nhằm kích động họ chống lại nhau," Akyol nói.
Nhưng nếu đặt "thuyết âm mưu", như nghi ngờ của Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga Frantz Klintsevich, về sự dính líu của NATO đến vụ ám sát Đại sứ Nga, thì dường như âm mưu đã thất bại.
Hội nghị ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng 3 bên giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran - để thảo luận bước tiếp theo trong hành động tại Syria - vẫn được tiến hành như dự kiến vào ngày 20/12 tại Moscow.
Theo tờ Guardian (Anh), các nhà phân tích ngoại giao nói rằng cả hai ông đều không có động cơ nào để phá vỡ hay lơi lỏng thỏa thuận mà họ đã đạt được ở Syria, cho phép mỗi bên theo đuổi các mục tiêu riêng của mình.
Tổng thống Nga nói trong cuộc họp báo cuối năm hôm 23/12: "Vụ việc sẽ không ảnh hưởng đến quan hệ của chúng ta với Thổ Nhĩ Kỳ, bởi chúng ta hiểu rõ mối liên hệ này quan trọng đến thế nào. Chúng ta sẽ nỗ lực thật nhiều để phát triển nó.
Sau khi quan hệ hai nước hòa dịu trở lại, Nga-Thổ đã tìm được nền tảng chung và hy vọng có thể tiến tới thỏa hiệp trong tương lai."
Ankara bảo đảm rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ xâm nhập miền Bắc Syria không làm ảnh hưởng hay suy yếu chiến dịch tấn công của lực lượng chính phủ Syria và Nga vào Aleppo.
Trong khi đó, Moscow được cho là đã "im lặng" trước các động thái của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm phong tỏa khu vực tự trị do người Kurd kiểm soát ở miền Bắc Syria, sườn phía Nam Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Putin gọi vụ ám sát Đại sứ Andrei Karlov là "sự khiêu khích hèn hạ". (Ảnh: Reuters)
Sẽ không có "Thế chiến mới" vì vụ ám sát đã củng cố vị thế của Nga
Aaron Stein, chuyên viên nghiên cứu cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ) nói với Guardian:
"Nga và Thổ Nhĩ Kỳ có đầy đủ động cơ để kiểm soát vụ khủng hoảng này (vụ ám sát Đại sứ Nga-ND). Việc sơ tán bắt buộc ở Aleppo nằm trong nỗ lực can thiệp của Nga, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ được Moscow 'mặc nhận' hành động của họ ở thị trấn al-Bab (miền Bắc Syria), với mục đích ngăn chặn sự bành trướng của người Kurd".
Theo ông Stein, vụ ám sát thậm chí khiến quan hệ Nga-Thổ trở nên "mất cân bằng" hơn nó vốn có. "Nga luôn là 'cửa trên'. Và vụ việc lần này chỉ khiến họ mạnh hơn," ông nói.
Các nhà bình luận thân chính phủ ở cả hai nước nhanh chóng đặt giả thuyết về "bàn tay của phương Tây" đằng sau vụ ám sát.
Ngoài Thượng nghị sĩ Klintsevich nói thẳng rằng hung thủ giết Đại sứ Karlov "nhiều khả năng là điệp viên của NATO", Chủ tịch Ủy ban về các vấn đề quốc tế của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga), ông Alexei Pushkov cáo buộc các kẻ thù của Nga gieo rắc "cơn cuồng loạn chính trị và truyền thông".
Chính phủ Erdogan thì nhanh chóng tuyên bố hung thủ Mevlut Mert Altintas là một người ủng hộ Fethullah Gulen, giáo sĩ lưu vong tại Mỹ, người bị Ankara cáo buộc chủ mưu kế hoạch đảo chính hồi giữa tháng 7.
Sinan Ülgen, cựu quan chức ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, nói rằng cái chết của Andrei Karlov sẽ không gây ra cuộc khủng hoảng trong quan hệ Nga-Thổ như vụ Su-24 Nga bị bắn hạ ngày 24/11/2015.
"Moscow muốn điều tra triệt để tính chất vụ tấn công này nhằm xác định rõ thủ phạm đứng sau. Hiện vẫn chưa rõ vụ ám sát Đại sứ Nga là một hành động kiểu 'sói đơn độc', hay các phần tử cực đoan có tổ chức đã trà trộn vào lực lượng hành pháp Thổ Nhĩ Kỳ," Ülgen nói.
Maxim Suchkov, chuyên gia về Trung Đông tại Hội đồng sự vụ quốc tế (Nga), đồng tình với quan điểm rằng không có động cơ chính trị nào khiến Ankara hay Moscow muốn kéo đối phương vào một cuộc khủng hoảng ngoại giao mới, và sự so sánh vụ ám sát ông Karlov với vụ Franz Ferdinand hơn 1 thế kỷ trước là sai lầm.
"Gần đây Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã có những liên hệ bền vững ở cấp độ chính trị và quân sự cấp cao," Suchkov cho biết.
"Ám ảnh về sự khởi đầu của Thế chiến I vẫn còn đó, nhưng nếu Tổng thống Erdogan xử lý một cách kịp thời và hiệu quả vấn đề khủng hoảng ngoại giao với Putin thì có lẽ sẽ không tạo ra hậu quả nghiêm trọng nào đối với quan hệ song phương... Cả Moscow và Ankara đều có quá nhiều rủi ro vào lúc này (nếu chống lại nhau)."