Màn tập dượt cho chiến tranh toàn cầu?
Từ ngày 11-15/9, tại Viễn Đông sẽ diễn ra cuộc tập trận quân sự Vostok-2018 với quy mô lớn nhất của Nga kể từ sau cuộc tập trận Zapad 1981.
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, Vostok-2018 sẽ có sự tham gia của 300.000 binh lính Nga, hơn 1.000 máy bay, Hạm đội Thái Bình Dương và Hạm đội phương Bắc, toàn bộ lực lượng đường không Nga, các binh sĩ đến từ Mông Cổ và Trung Quốc. Trong đó, Bắc Kinh xác nhận sẽ gửi đến 3.200 lính, cùng 30 máy bay chiến đấu và trực thăng.
Vostok-2018 được so sánh về quy mô với cuộc tập trận Zapad-81 dưới thời Liên Xô.
Những lực lượng này sẽ thực hành trong các điều kiện gần giống với môi trường tác chiến thực. Các nhà quan sát tất nhiên sẽ tập trung vào quy mô và phạm vi của cuộc tập trận, cũng như sự tham gia của phía Trung Quốc. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có những khía cạnh khác đáng chú ý.
Theo Tiến sĩ Stephen Blank – thành viên cấp cao tại Hội đồng Chính sách Ngoại giao Mỹ, cuộc tập trận Vostok-2018 có vẻ sẽ chú trọng, và từ đó kiểm tra đánh giá, khả năng của Nga trong việc huy động toàn bộ lực lượng quân dự bị, quân thường trực, cùng với chính quyền dân sự.
Ngoài ra, do có tới 2 lực lượng hạt nhân tham gia và nội dung cuộc tập trận này cũng bao gồm một lượng đáng kể các bài thực hành hạt nhân nên cũng có thể xem Vostok-2018 là một cuộc tập dượt chuẩn bị cho các chiến dịch hạt nhân.
Do cuộc tập trận diễn ra ở châu Á nên Nga không nhất thiết phải cảnh báo giới quan sát phương Tây về những gì đang diễn ra, và cũng không lo "nhỡ tay" phá vỡ các hiệp ước hiện có.
Vì thế, theo ông Blank, hoàn toàn có lý do để tin rằng Moscow đang tập dượt cho một kịch bản chiến tranh toàn cầu, cùng với những tình huống xung đột nhỏ hơn có thể xảy ra.
Vostok-2018 là tuyên bố công khai về liên minh quân sự Nga-Trung?
Kịch bản chiến tranh này sẽ bao gồm tình huống phải sử dụng vũ khí hạt nhân, điều động các lực lượng quân sự và dân sự nhằm chống lại NATO. Việc triển khai lực lượng đường không tới Vostok-2018 cũng đặt ra khả năng các đợt tấn công từ trên không sẽ được tiến hành trong giai đoạn đầu cuộc chiến. Đây là điều mà Ukraine cần đặc biệt lưu tâm.
Đối với sự tham gia của lực lượng Trung Quốc, theo chuyên gia quân sự Nga Vasily Kashin, thì cuộc tập trận này hướng tới một tuyên bố công khai về liên minh quân sự Nga-Trung.
Mục đích đằng sau cuộc tập trận ngoài khơi Syria
Những gì vừa đề cập ở trên đã bao gồm phần lớn đánh giá của giới quan sát phương Tây về cuộc tập trận Vostok-2018 cho tới nay. Tuy nhiên, theo ông Blank, còn có 2 kết luận khác nữa có thể rút ra từ cuộc tập trận này.
Một là, Vostok-2018 cho thấy mối quan hệ ngày càng mật thiết giữa Moscow và Bắc Kinh.
Kết luận thứ hai có thể rút ra từ cuộc tập trận Vostok-2018 là những gì đang diễn ra ở Địa Trung Hải, ngoài khơi Syria. Moscow đã đặt ra giả thuyết rằng phương Tây đang chuẩn bị dàn dựng một cuộc tấn công hóa học nhằm vào Syria, sau đó đổ lỗi cho chính phủ Assad và lấy đó làm cớ tiến hành tấn công chính quyền này.
Dựa trên những suy nghĩ đó (theo lời ông Blank), Nga đã triển khai tàu chiến từ các Hạm đội Biển Bắc, Biển Đen và hạm đội tại Địa Trung Hải mang theo các tên lửa hành trình Kalibr có thể lắp đầu đạn hạt nhân.
Chúng được cho là để răn đe NATO và chuẩn bị cho cuộc tấn công của Nga-Syria vào Idlib – thành trì cuối cùng của phiến quân tại Syria.
Không quân và hải quân Nga tập trận rầm rộ ngoài khơi bờ biển Syria.
Theo ông Blank, nhiều khả năng động thái này là một phần của cuộc tập trận Vostok-2018, bởi việc điều động lực lượng trên tới Viễn Đông khá không thực tế.
Moscow đã thực hành khả năng triển khai để răn đe NATO, đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, cũng như đẩy lùi liên minh này ra khỏi Đông Địa Trung Hải và Biển Đen.
Do đó, đây cũng có thể xem là sự chuẩn bị cho một chiến dịch khác nhằm vào Ukraine và răn đe mạnh mẽ NATO.
Giả thuyết về cuộc tấn công hóa học có lẽ chỉ là màn khói ngụy trang cho một phần nội dung cuộc tập trận Vostok-2018.
Mục đích là nhằm điều động hạm đội có khả năng triển khai vũ khí hạt nhân tới Địa Trung Hải để răn đe NATO, ngăn liên minh này chống lại các hành động quân sự nhằm vào Ukraine (nếu xảy ra), đồng thời truyền tải thông điệp đe dọa của Nga về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân.
Trong trường hợp đó, Vostok-2018 thậm chí sẽ có quy mô lớn hơn những gì ta nghĩ. Không những là cuộc tập dượt cho cuộc chiến tranh toàn cầu, nó còn cho thấy Moscow đang tăng cường khả năng triển khai đồng thời - nhanh chóng các lực lượng kết hợp, và thậm chí cả lực lượng liên hợp với Trung Quốc, tới những chiến trường xa xôi.