Mới đây, Kinh tế trưởng của VinaCapital, Michael Kokalari đã chia sẻ những phân tích dưới góc độ tình hình đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao. Những thông tin mới đây về Samsung, Apple gần đây khiến ông "tin tưởng rằng các nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong nhiều năm tới".
Cụ thể, Samsung - nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Việt Nam - đã thông báo rằng họ sẽ bắt đầu sản xuất các bộ phận bán dẫn tại Việt Nam và Apple cũng thông báo rằng họ sẽ bắt đầu sản xuất Apple Watch và MacBook tại Việt Nam . Đây sẽ là lần đầu tiên những sản phẩm này được sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Theo những người trong cuộc, Apple có "kế hoạch lớn cho Việt Nam".
FDI là công cụ để "giúp các nền kinh tế đang phát triển tiến vào các phần có giá trị gia tăng cao hơn của chuỗi giá trị", nhận định của Trường Kinh tế London (LSE) và Ngân hàng Thế giới. Và FDI công nghệ cao đã có tác động tích cực to lớn đến nền kinh tế Việt Nam.
Hồi 2010, Intel và Samsung tăng cường sản xuất tại các nhà máy đầu tiên ở Việt Nam. Từ đó xuất khẩu công nghệ cao của Việt Nam đã tăng gần 20 lần, nền kinh tế Việt Nam về cơ bản đã tăng trưởng gấp hai lần.
Việt Nam đã đạt được bước nhảy vọt lớn nhất trong xếp hạng Chỉ số Phức tạp Kinh tế (ECI) của Harvard trong hai thập kỷ qua, một phần là do các khoản đầu tư của Samsung và Intel đã thu hút một loạt các khoản đầu tư công nghệ cao khác từ Apple, LG Electronics, Dell và rất nhiều công ty Nhật Bản.
Vị Kinh tế trưởng dẫn lại nghiên cứu của Trường Kinh tế London và các trường khác, FDI có tác động lớn nhất đến việc nâng cấp nền kinh tế của một quốc gia nhưng tác động tức thì của các khoản đầu tư nước ngoài mới được công bố sẽ tạo ra những công việc có thu nhập tương đối cao theo tiêu chuẩn địa phương. Tạp chí The Economist cho rằng việc Apple chuyển địa điểm sản xuất sang Việt Nam sẽ thúc đẩy một "cuộc chiến tranh giành nhân tài"trong nước.
Kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng
Do đó, FDI công nghệ cao thúc đẩy GDP của Việt Nam theo hai cách. Thứ nhất, bằng cách nâng cao thu nhập và thứ hai bằng cách nâng cao năng lực của đất nước đối với các sản phẩm phức tạp.
Điều này hỗ trợ tăng trưởng GDP trong ngắn hạn vì tiêu dùng nội địa chiếm 2/3 GDP của Việt Nam và cũng thúc đẩy triển vọng kinh tế dài hạn của Việt Nam. Kết quả của hai tác động (gồm thu nhập cao hơn và khả năng sản xuất các sản phẩm phức tạp hơn) là việc sản xuất điện thoại thông minh, thiết bị điện tử gia dụng và các sản phẩm khác có mức độ phức tạp tương đối cao đã đóng góp hơn 1.000 USD trong tổng số 3.000 USD giá trị GDP bình quân đầu người của Việt Nam vào năm 2020, theo Harvard.
Cuối cùng, doanh thu và lợi nhuận của hầu hết các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam chủ yếu liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến tiêu dùng nội địa. "Điều này mang lại cho các nhà quản lý quỹ tích cực nhiều cơ hội để vượt qua chỉ số Vn-Index chuẩn bằng cách đánh giá giá cổ phiếu của các công ty có khả năng được hưởng lợi nhiều nhất từ việc tiếp xúc với mức chi tiêu cao hơn của người tiêu dùng trung lưu Việt Nam. Và đây cũng là kết quả của việc gia tăng dòng vốn FDI công nghệ cao", ông Michael Kokalari chỉ ra.
Hiện các nhà máy FDI tại Việt Nam vẫn nhập khẩu hầu hết các linh kiện/đầu vào sản xuất mà họ cần để sản xuất các sản phẩm họ xuất khẩu, đặc biệt là đối với các sản phẩm công nghệ cao như điện tử tiêu dùng và điện thoại thông minh.
"Chúng tôi kỳ vọng “hàm lượng nhập khẩu” trong sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam sẽ giảm dần và đóng góp của “hàm lượng nội địa” sẽ tăng cao khi các doanh nghiệp trong nước củng cố khả năng cung cấp đầu vào sản xuất cho các công ty FDI trong những năm tới", vị Kinh tế trưởng của VinaCapital hy vọng.
Làn sóng đầu tư FDI mới vào hoạt động sản xuất một số sản phẩm phức tạp nhất từng được sản xuất tại Việt Nam sẽ tạo ra “hiệu ứng lan tỏa” khiến các nhà sản xuất trong nước phải đa dạng hóa sang các phân khúc có giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi giá trị.
Theo các nhà nghiên cứu sản xuất tại LSE và Ngân hàng Thế giới, việc lắp ráp/sản xuất thực tế các sản phẩm chế tạo chỉ chiếm khoảng 1/3 tổng giá trị kinh tế được bao hàm trong các sản phẩm đó, tức là giá trị thấp nhất trong chuỗi giá trị.
Kế hoạch của Apple và Samsung sản xuất một số sản phẩm công nghệ tiên tiến nhất được sản xuất tại Việt Nam sẽ thúc đẩy đáng kể tăng trưởng GDP của Việt Nam trong những năm tới và đảm bảo rằng sự tăng trưởng kinh tế mà Việt Nam đạt được trong năm nay sẽ tiếp tục được duy trì trong năm 2023.
"VinaCapital vẫn rất lạc quan về triển vọng kinh tế Việt Nam và triển vọng giá cổ phiếu sẽ tăng cao trong những năm tới", chuyên gia kinh tế kết luận.