Việt Nam: Phép màu mới châu Á

Thu hút vốn đầu tư FDI

Theo tác giả Ruchir Sharma, đã rất lâu mới lại xuất hiện một “phép màu châu Á” như Việt Nam. Đáng chú ý, Việt Nam đang đi theo con đường tương tự như các quốc gia từng được mệnh danh là “phép màu châu Á”, nhưng ở một thời đại hoàn toàn mới. Sự tăng trưởng của Việt Nam được thúc đẩy nhờ thặng dư thương mại kỷ lục, bất chấp sự sụt giảm mạnh của thương mại toàn cầu do dịch Covid-19.

Sau Thế chiến thứ hai, “phép màu châu Á” diễn ra ở Nhật Bản, sau đó là lãnh thổ Đài Loan, đến Hàn Quốc và gần đây nhất là Trung Quốc. Các nước đã vươn lên thoát nghèo bằng cách mở cửa cho thương mại, đầu tư và trở thành các cường quốc sản xuất để xuất khẩu. Việt Nam cũng đã duy trì tốc độ tương tự trong suốt 3 thập niên. Ngay cả khi thương mại toàn cầu sụt giảm trong những năm đầu tiên của thế kỷ 21, xuất khẩu của Việt Nam đã tăng trưởng 16%/năm. Cho đến nay, đây vẫn là tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới và gấp 3 mức trung bình của các nền kinh tế mới nổi.

Kết quả tăng trưởng này có được là nhờ Việt Nam đã dành nguồn lực đáng kể cho xuất khẩu, xây dựng đường sá, các bến cảng để đưa hàng hóa ra nước ngoài và xây dựng các trường học để đào tạo công nhân. Chính phủ đã đầu tư khoảng 8% GDP/năm để thực hiện các dự án xây dựng mới và hiện được xếp hạng cao hơn về chất lượng cơ sở hạ tầng so với bất kỳ nước nào khác trong giai đoạn phát triển tương tự. Ngoài ra, Việt Nam cũng hướng dòng tiền của các nhà đầu tư nước ngoài theo hướng tương tự.

Trong vòng 5 năm qua, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã đạt mức hơn 6% GDP của Việt Nam, tỷ lệ cao nhất so với các nước mới nổi. Phần lớn trong số đó dành cho việc xây dựng các nhà máy sản xuất và cơ sở hạ tầng liên quan và hầu hết hiện nay vốn FDI đến từ các quốc gia châu Á, trong đó có Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc.

Ngành hàng công nghệ nhiều tiềm năng

Bài viết nhận định Việt Nam đã trở thành điểm đến yêu thích đối với các nhà sản xuất hàng xuất khẩu. Thu nhập bình quân đầu người hàng năm ở Việt Nam đã tăng gấp 5 lần kể từ cuối những năm 1980 lên mức 3.000 USD/người/năm.

Ngành hàng công nghệ đã vượt qua ngành hàng dệt may để trở thành lĩnh vực xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam trong năm 2015 và đang trên con đường trở thành ngành hàng chiếm tỷ trọng lớn trong thặng dư thương mại kỷ lục trong năm nay. Lao động Việt Nam cũng được đánh giá là có tay nghề cao.

Khi nhiều nước có xu hướng tăng cường bảo hộ thương mại, Việt Nam ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do, trong đó có Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA).

Liệu Việt Nam có thể duy trì thành công của mình, bất chấp những trở ngại tiềm tàng như dân số thu hẹp, thương mại giảm sút? Theo tác giả bài viết, câu trả lời là có thể. Trong 5 năm qua, không một quốc gia lớn nào có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu nhanh hơn Việt Nam.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng các khoản nợ tăng nhanh là nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng tài chính, kết thúc của sự tăng trưởng bền vững của nước châu Á, do đó, Việt Nam vẫn cần thận trọng với những thách thức tiềm tàng.