Động thái này rõ ràng cho thấy rằng nguồn cung lúa gạo ở Châu Á đang rất khan hiếm, khiến giá có thể tăng thêm nữa trong năm 2021, thậm chí có thể buộc những khách hàng truyền thống của Thái Lan và Việt Nam phải chuyển hướng sang mua gạo của Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.
"Lần đầu tiên chúng tôi xuất khẩu sang Việt Nam", B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo, hôm qua (4/1) nói với phóng viên Reuters, và thêm rằng: "Giá của Ấn Độ rất hấp dẫn. Sự khác biệt lớn về giá đang khiến việc xuất khẩu (gạo Ấn Độ) trở nên khả thi".
Nguồn cung giảm và việc Philippines tiếp tục mua đã đẩy giá gạo xuất khẩu của Việt Nam lên mức cao nhất trong 9 năm trở lại đây. Theo đó, gạo 5% tấm tuần qua được chào giá 500 – 505 USD/tấn, cao hơn đáng kể so với mức 381 – 387 USD/tấn gạo cùng loại của Ấn Độ.
Nguồn cung bị thu hẹp sẽ làm gia tăng lo ngại về tình trạng mất an ninh lương thực đối với khu vực châu Phi cận Sahara, nơi nhu cầu nhập khẩu ngày càng tăng, một phần do sự gia tăng dân số.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), tình trạng thiếu lương thực triền miên từ bấy lâu nay đang trở nên trầm trọng hơn do dịch Covid-19, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của nhiều gia định ở nhiều quốc gia. WB cho biết, đại dịch Covid-19 đã làm giảm sút nghiêm trọng thu nhập của người dân, đồng thời phá vỡ chuỗi cung ứng hàng hóa.
Đại dịch đã kiến người dân ở những nước sử dụng gạo làm lương thực chính trong nhiều khoảng thời gian đã gia tăng tích trữ lương thực.
Năm 2020, Việt Nam thông báo sẽ dự trữ 270.000 tấn gạo để đảm bảo đủ cung lương thực trong bối cảnh Covid-19 gây gián đoạn nguồn cung trên toàn cầu.
Chính phủ Ấn Độ có lượng dự trữ gạo rất lớn, được tích tụ từ niên vụ 2016/17, có giá rẻ nhưng chất lượng thấp.
Reuters dẫn lời một thương gia ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: "Gạo đó chất lượng quá thấp nên không thể dùng làm lương thực trực tiếp cho người mà chỉ có thể dùng sản xuất thức ăn chăn nuôi và bia".
Tổng sản lượng lúa của Việt Nam năm 2020 giảm 1,85% xuống 42,69 triệu tấn (tương đương khoảng 21,35 triệu tấn gạo), Reuters dẫn số liệu sơ bộ của Tổng cục Thống kê cho biết. Xuất khẩu gạo năm 2020 ước tính giảm 3,5% xuống 6,15 triệu tấn.
Nitin Gupta, Phó chủ tịch kinh doanh gạo của Olam Ấn Độ, cho biết nhu cầu mạnh mẽ từ các nước châu Á và châu Phi cũng đã làm tăng giá gạo Ấn Độ, nhưng đến nay giá gạo Ấn Độ vẫn đang rẻ hơn nhiều so với các đối thủ khác do có nguồn cung dồi dào. Ông Gupta cho biết Việt Nam có thể mua nhiều hơn nữa một khi giá gạo giữa 2 nước còn sự chênh lệch lớn.
Hồi tháng 12/2020, nhà nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới - Trung Quốc - bắt đầu mua gạo Ấn Độ lần đầu tiên sau ít nhất 3 thập kỷ do nguồn cung từ Thái Lan, Myanmar và Việt Nam bị thắt chặt và giá gạo Ấn Độ rẻ hơn nhiều so với các nhà cung cấp khác.
Theo dữ liệu sơ bộ của Bộ Thương mại Ấn Độ, năm 2020, nước này xuất khẩu kỷ lục 14 triệu tấn gạo.