Tại cuộc họp báo thường kỳ chiều 4/5, phóng viên đã đặt câu hỏi về việc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 vừa kết thúc ở Philippines đã không đưa các nội dung đề cập đến việc Trung Quốc xây đảo và quân sự hóa các đảo nhân tạo trên Biển Đông vào bản tuyên bố chung.
Trả lời vấn đề này, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã giải thích, đây là tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị chứ không phải tuyên bố chung của Hội nghị.
"Trong tuyên bố của Chủ tịch Philippines, về vấn đề Biển Đông đã nêu được lập trường chung, nhất quán của ASEAN, cụ thể là các nước có trách nhiệm hợp tác duy trì hòa bình, ổn định, an ninh và tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông.
Kiềm chế, không đe dọa, sử dụng vũ lực, tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao. Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có các Công ước về Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982.
Thực hiện đầy đủ tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), hướng tới bộ quy tắc ứng xử chung ở Biển Đông (COC).
Như tôi đã nói ở trên, đây là tuyên bố của Chủ tịch nên nội dung được Chủ tịch tham vấn, đưa vào với mức độ như thế nào là do Chủ tịch quyết định", bà Hằng nói.
Về việc Trung Quốc đã đơn phương ban hành quy chế cấm đánh bắt cá trên Biển Đông có hiệu lực từ 1/5 - 16/8 và người dân không được đánh bắt trong thời điểm này, bà Hằng nhấn mạnh việc phản đối quy chế trên.
"Tôi xin nhắc lại, Việt Nam có đầy đủ căn cứ pháp lý, bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Hoàng Sa cũng như các quyền hợp pháp với vùng biển của Việt Nam được xác định phù hợp với công ước của Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982.
Việt Nam kiên quyết phản đối và bác bỏ quyết định đơn phương này của Trung Quốc vì đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa cũng như các quyền, lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên các vùng biển của mình.
Vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó, có Công ước của Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982 cũng như các văn bản pháp lý quốc tế liên quan, đi ngược lại tinh thần và lời văn Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) ký giữa ASEAN và Trung Quốc năm 2002.
Không phù hợp với xu thế phát triển quan hệ hai nước trong bối cảnh hiện nay. Không có lợi cho ổn định ở khu vực", bà Hằng khẳng định.
PV Reteur đặt câu hỏi về quan hệ Mỹ - Trung đang trở lên thân thiết hơn sẽ ảnh hưởng thế nào với Việt Nam. Liên quan đến các vấn đề trên Biển Đông thì Việt Nam có lo ngại chính quyền của Tổng thống Donal Trump sẽ phản ứng cản trở các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông không?
Đồng thời, Việt Nam có cảm thấy lo ngại khi một số nước trong khi vực đang trở lên thân thiết hơn với Trung Quốc?.
Trả lời câu hỏi này, bà Hằng nêu rõ:
"Việt Nam chủ trương đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, tiếp tục chủ động hội nhập quốc tế, là bạn, đối tác tin cậy của các nước trên thế giới.
Việt Nam ủng hộ các nước hợp tác vì hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.
Chúng tôi cũng cho rằng, duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của các nước trong và ngoài khu vực.
Theo đó, các nước cần cùng nhau bảo vệ và thực hiện mục tiêu chung này. Kiên trì giải quyết các vấn đề Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, tuân thủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý".
Về thông tin Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ thăm Mỹ vào tháng 5/2017, bà Lê Thị Thu Hằng cho hay, Tổng thống Hoa Kỳ Donal Trump đã có thư mời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Hoa Kỳ. Nội dung cụ thể của chuyến thăm đang được hai bên thu xếp.